Hoofdstuk 24 Hormoonstelsel
De hypofyse
de hypofyse is een kliertje van ongeveer 1 centimeter groot. De hypofyse speelt een belangrijke rol in
de hormoonhuishouding. De aanmaak en afgifte van hormonen staat onder invloed van de
hypothalamus. Dit is een orgaan die signalen ontvangt vanuit de hersenen. De hypofyse is via de
hypofysaire poortaderstelsel verbonden met de hypothalamus. De hypofyse beïnvloedt de
schildklier, de bijnieren en de geslachtsklieren. De hypofyse geeft groeihormoon, prolactine,
adrenocorticotroop hormoon, thyroïdstimulerend hormoon en ADH af.
Ziekten van de hypofyse
een oorzaak van hormoonoverproductie is een gezwel in de hypofyse, een hypofyseadenoom. Dit zijn
goedaardige gezwellen. een tumor kan ook leiden tot een overmatige productie van groeihormoon,
dan ontstaat acromegalie. Wanneer acromegalie bij kinderen ontstaat, en zich nog in de groeifase
bevinden, ontstaat reuzengroei, ook wel gigantisme. Tumoren zijn te behandelen met medicijnen of
een operatie. Wanneer de hypofyse te weinig ADH afgeeft, ontstaat er diabetes insipidus. Hierbij kun
je 10 tot 15 liter vocht per dag kwijtraken (polyurie). Je krijgt erge dorst en gaat veel drinken
(polydipsie).
De schildklier
de schildklier (thyroïd) bevindt zich voor het strottenhoofd. De afgifte van schildklierhormonen staat
onder invloed van de hypofyse. TSH stimuleert de schildklier tot aanmaak en uitscheiden van het tri-
joodthyronine (T3) en thyroxine (T4). Door middel van het feedbackmechanisme wordt er nooit te
veel of te weinig hormoon aangemaakt.
Hyperthyroïdie
een hyperthyroïdie is een te actieve schildklier en produceert te veel schildklierhormonen. Het
belangrijkste symptoom is gewichtsafname. Andere symptomen zijn: hartkloppingen, warmte-
intolerantie, transpiratie, vermoeidheid en tremoren. De diagnose wordt gesteld door middel van
een anamnese, symptomen en een lichamelijk onderzoek. Het lab laat een verhoogd T4 en een
verlaagd TSH zien. De kans is groot dat na de behandeling de schildklier juist te traag gaat werken.
Hypothyroïdie
een hypothyroïdie is een te traag werkende schildklier. Symptomen zijn vaag en ontstaan
sluimerend. Vaak heb je last van vermoeidheid, gewichtstoename, koude intolerantie, depressie,
geheugenverlies, droge huid, obstipatie en haaruitval. De stem wordt lager en krakeriger en er
ontstaat een typische gelaatsuitdrukking. Het lab laat een laag T4 en een hoog TSH zien. Behandeling
is medicijnen, levothyroxine.
De bijnieren
de bijnier is opgebouwd uit het bijniermerg en de bijnierschors. De bijnierschors bestaat uit 3 lagen.
Cholesterol is een belangrijke bron voor de aanmaak van hormonen. De bijnierschors produceert
aldosteron en cortisol. Aldosteron zorgt voor heropname van water n natrium in de nieren, het
speelt een rol bij het handhaven van de wat-zouthuishouding van het lichaam. De aanmaak van
cortisol staat onder invloed van adrenocorticotroop hormoon, dat wordt geproduceerd door de
hypofyse. ACTH neemt toe bij stress, infecties, ongevallen en verbrandingen. Het bijniermerg
produceert adrenaline en noradrenaline. Bij stress wordt dit hormoon vrijgelaten.
De hypofyse
de hypofyse is een kliertje van ongeveer 1 centimeter groot. De hypofyse speelt een belangrijke rol in
de hormoonhuishouding. De aanmaak en afgifte van hormonen staat onder invloed van de
hypothalamus. Dit is een orgaan die signalen ontvangt vanuit de hersenen. De hypofyse is via de
hypofysaire poortaderstelsel verbonden met de hypothalamus. De hypofyse beïnvloedt de
schildklier, de bijnieren en de geslachtsklieren. De hypofyse geeft groeihormoon, prolactine,
adrenocorticotroop hormoon, thyroïdstimulerend hormoon en ADH af.
Ziekten van de hypofyse
een oorzaak van hormoonoverproductie is een gezwel in de hypofyse, een hypofyseadenoom. Dit zijn
goedaardige gezwellen. een tumor kan ook leiden tot een overmatige productie van groeihormoon,
dan ontstaat acromegalie. Wanneer acromegalie bij kinderen ontstaat, en zich nog in de groeifase
bevinden, ontstaat reuzengroei, ook wel gigantisme. Tumoren zijn te behandelen met medicijnen of
een operatie. Wanneer de hypofyse te weinig ADH afgeeft, ontstaat er diabetes insipidus. Hierbij kun
je 10 tot 15 liter vocht per dag kwijtraken (polyurie). Je krijgt erge dorst en gaat veel drinken
(polydipsie).
De schildklier
de schildklier (thyroïd) bevindt zich voor het strottenhoofd. De afgifte van schildklierhormonen staat
onder invloed van de hypofyse. TSH stimuleert de schildklier tot aanmaak en uitscheiden van het tri-
joodthyronine (T3) en thyroxine (T4). Door middel van het feedbackmechanisme wordt er nooit te
veel of te weinig hormoon aangemaakt.
Hyperthyroïdie
een hyperthyroïdie is een te actieve schildklier en produceert te veel schildklierhormonen. Het
belangrijkste symptoom is gewichtsafname. Andere symptomen zijn: hartkloppingen, warmte-
intolerantie, transpiratie, vermoeidheid en tremoren. De diagnose wordt gesteld door middel van
een anamnese, symptomen en een lichamelijk onderzoek. Het lab laat een verhoogd T4 en een
verlaagd TSH zien. De kans is groot dat na de behandeling de schildklier juist te traag gaat werken.
Hypothyroïdie
een hypothyroïdie is een te traag werkende schildklier. Symptomen zijn vaag en ontstaan
sluimerend. Vaak heb je last van vermoeidheid, gewichtstoename, koude intolerantie, depressie,
geheugenverlies, droge huid, obstipatie en haaruitval. De stem wordt lager en krakeriger en er
ontstaat een typische gelaatsuitdrukking. Het lab laat een laag T4 en een hoog TSH zien. Behandeling
is medicijnen, levothyroxine.
De bijnieren
de bijnier is opgebouwd uit het bijniermerg en de bijnierschors. De bijnierschors bestaat uit 3 lagen.
Cholesterol is een belangrijke bron voor de aanmaak van hormonen. De bijnierschors produceert
aldosteron en cortisol. Aldosteron zorgt voor heropname van water n natrium in de nieren, het
speelt een rol bij het handhaven van de wat-zouthuishouding van het lichaam. De aanmaak van
cortisol staat onder invloed van adrenocorticotroop hormoon, dat wordt geproduceerd door de
hypofyse. ACTH neemt toe bij stress, infecties, ongevallen en verbrandingen. Het bijniermerg
produceert adrenaline en noradrenaline. Bij stress wordt dit hormoon vrijgelaten.
