§Hoofdstuk 2 Bedrijfseconomische vakgebieden en functies
2.1 Bedrijfseconomische vakgebieden
Het is gebruikelijk om de bedrijfseconomie op te delen in financiering en accounting.
De accounting kan vervolgens onderverdeeld worden in management accounting en
financial accounting.
Ondernemingsfinanciering
Het vak houdt zich niet alleen bezig met de vraag hoe de productiemiddelen van de
onderneming gefinancierd dienen te worden, maar ook met de vraag in welke
productiemiddelen het beste geïnvesteerd kan worden. Niet alleen de
financieringsproblematiek, maar ook de investeringsproblematiek.
Investeringen
Een onderneming investeert in productiemiddelen om daarmee – door het
transformatieproces- waarde te creëren. De waarde van de met de
productiemiddelen vervaardigde goederen of diensten zal hoger moeten zijn dan het
investeringsbedrag.
Voorbeeld 2.1
Een internationaal opererend transportbedrijf vraagt zich af of aan de toegenomen
vraag naar haar diensten het beste voldaan kan worden door het bestellen van
nieuwe trucks met oplegger, of door het aanleggen van een laad- en losterminal aan
de nabijgelegen spoorlijn, waardoor een groot deel van het containervervoer per trein
afgehandeld kan worden.
Uiteraard spelen niet-financiële factoren ook een rol bij de investeringsbeslissing.
In voorbeeld 2.1 kan het milieuaspect van belang zijn. Dit kan meegenomen worden
in het ‘kostenplaatje’. Dit is bijvoorbeeld het geval met milieuheffingen die opgelegd
worden voor vervuilende activiteiten.
Voorbeeld 2.2
Een groothandel in versproducten hanteert, zoals dat in de branche gebruikelijk is,
een betalingstermijn van een maand voor de afnemende detaillisten. Hierdoor zit er
voortdurend een maand verschil tussen het moment van verkoop en het moment van
ontvangst van het factuurbedrag. In de tussentijd heeft de groothandel ‘geïnvesteerd’
in de vordering op de afnemers.
Aangezien elke investering financieringskosten met zich meebrengt, zal gepoogd
worden om dit soort ‘gedwongen’ investeringen zo laag mogelijk te houden. Het
bieden van korting bij contante betaling kan een voordelige optie zijn.
Financiering
Als een keuze is gemaakt ten aanzien van de te verrichten investeringen, dient de
bijpassende financiering gezocht te worden. Er dient ook rekening worden te
gehouden met ‘de cost voor de baet’, er dient een periode overbrugd te worden
tussen het moment van de investering en het moment dat er geldmiddelen vrijkomen
als gevolg van de investering.
, Het is overigens niet altijd van toepassing om te gaan kopen. Tegenwoordig wordt er
ook veel geleased. Het huren van productiemiddelen heeft het voordeel om niet aan
het begin van het project met een groot bedrag over de brug te komen.
Accounting
Management accounting betreft de informatieverschaffing aan de
ondernemingsleiding. De Nederlandse naam is: interne verslaggeving. De
verslaggeving aan het management heeft als doel omdat management te
ondersteunen bij vele beslissingen die in een onderneming genomen dienen te
worden.
Voorbeeld 2.3
Bij een verzekeringsbedrijf doet zich de vraag voor of het verstandig is om de eigen
huisdrukkerij te handhaven. Wellicht is het goedkoper het drukwerk uit te besteden.
De management accounting kan in dit geval haar diensten bewijzen door een
overzicht te geven van de kosten die gepaard gaan met de huisdrukkerij, en deze te
vergelijken met de kosten van uitbesteding.
Kostprijsberekeningen maken een belangrijk onderdeel uit van het vakgebied.
De door de onderneming verrichte activiteiten bepalen haar kostenstructuur. Voor het
financieel beheersen van de onderneming is het van belang een systeem van
planning en control op te zetten, waarbij aan de hand van cijfers ‘gemonitord’ kan
worden of de onderneming presteert volgens verwachtingen zodat zo nodig in de
bedrijfsvoering kan worden ingegrepen. Het opzetten en onderhouden van een
dergelijk budgetteringssysteem vormt ook een belangrijk onderdeel van het
vakgebied.
Financial accounting is de externe verslaggeving, de informatieverstrekking door de
ondernemingsleiding aan de andere belanghebbenden bij de onderneming. De ze
belanghebbenden zijn bijvoorbeeld aandeelhouders, werknemers,
kredietverstrekkers en de overheid. Financial accounting vindt vooral plaats door het
publiceren van een jaarverslag. Het belangrijkste onderdeel daarvan is de
jaarrekening, die bestaat ui de balans en de resultatenrekening. Financial accounting
heeft een beslissingsondersteunende functie voor derden. Een bank gebruikt de
verkregen informatie bijvoorbeeld om te beoordelen of zij bereid is een door de
onderneming gevraagd krediet te verstrekken. Daarnaast is er sprake van een
verantwoordingsfunctie: de eigenaren van de onderneming (bijvoorbeeld de
aandeelhouders) gebruiken de gepresenteerde cijfers (met name de hoogte van de
winst) om een oordeel te vellen over het in het afgelopen jaar door de directie
gevoerde beleid. Management accounting is van nature toekomstgericht. Door de
voor financial accounting belangrijke verantwoordingsfunctie is die vooral gericht op
het verleden.
Voorbeeld 2.4
Een softwarebedrijf heeft voor €5 mln een contract afgesloten met een grote klant
voor het leveren van maatwerkprogrammatuur. Als het systeem vóór 1 januari a.s.
niet operationeel is, wordt €0,3 mln als boete gekort op de prijs. Het softwarehuis
heeft al €4,5 aan het project besteed. Er dient nu een beslissing genomen te worden
of men – tegen hoge kosten – extrerne programmeurs gaat werven, zodat de
deadline van 1 januari gehaald wordt, of dat men alleen met de iegne mensen
doorgaat, waardoor het systeem op 1 januari nog niet operationeel is.
2.1 Bedrijfseconomische vakgebieden
Het is gebruikelijk om de bedrijfseconomie op te delen in financiering en accounting.
De accounting kan vervolgens onderverdeeld worden in management accounting en
financial accounting.
Ondernemingsfinanciering
Het vak houdt zich niet alleen bezig met de vraag hoe de productiemiddelen van de
onderneming gefinancierd dienen te worden, maar ook met de vraag in welke
productiemiddelen het beste geïnvesteerd kan worden. Niet alleen de
financieringsproblematiek, maar ook de investeringsproblematiek.
Investeringen
Een onderneming investeert in productiemiddelen om daarmee – door het
transformatieproces- waarde te creëren. De waarde van de met de
productiemiddelen vervaardigde goederen of diensten zal hoger moeten zijn dan het
investeringsbedrag.
Voorbeeld 2.1
Een internationaal opererend transportbedrijf vraagt zich af of aan de toegenomen
vraag naar haar diensten het beste voldaan kan worden door het bestellen van
nieuwe trucks met oplegger, of door het aanleggen van een laad- en losterminal aan
de nabijgelegen spoorlijn, waardoor een groot deel van het containervervoer per trein
afgehandeld kan worden.
Uiteraard spelen niet-financiële factoren ook een rol bij de investeringsbeslissing.
In voorbeeld 2.1 kan het milieuaspect van belang zijn. Dit kan meegenomen worden
in het ‘kostenplaatje’. Dit is bijvoorbeeld het geval met milieuheffingen die opgelegd
worden voor vervuilende activiteiten.
Voorbeeld 2.2
Een groothandel in versproducten hanteert, zoals dat in de branche gebruikelijk is,
een betalingstermijn van een maand voor de afnemende detaillisten. Hierdoor zit er
voortdurend een maand verschil tussen het moment van verkoop en het moment van
ontvangst van het factuurbedrag. In de tussentijd heeft de groothandel ‘geïnvesteerd’
in de vordering op de afnemers.
Aangezien elke investering financieringskosten met zich meebrengt, zal gepoogd
worden om dit soort ‘gedwongen’ investeringen zo laag mogelijk te houden. Het
bieden van korting bij contante betaling kan een voordelige optie zijn.
Financiering
Als een keuze is gemaakt ten aanzien van de te verrichten investeringen, dient de
bijpassende financiering gezocht te worden. Er dient ook rekening worden te
gehouden met ‘de cost voor de baet’, er dient een periode overbrugd te worden
tussen het moment van de investering en het moment dat er geldmiddelen vrijkomen
als gevolg van de investering.
, Het is overigens niet altijd van toepassing om te gaan kopen. Tegenwoordig wordt er
ook veel geleased. Het huren van productiemiddelen heeft het voordeel om niet aan
het begin van het project met een groot bedrag over de brug te komen.
Accounting
Management accounting betreft de informatieverschaffing aan de
ondernemingsleiding. De Nederlandse naam is: interne verslaggeving. De
verslaggeving aan het management heeft als doel omdat management te
ondersteunen bij vele beslissingen die in een onderneming genomen dienen te
worden.
Voorbeeld 2.3
Bij een verzekeringsbedrijf doet zich de vraag voor of het verstandig is om de eigen
huisdrukkerij te handhaven. Wellicht is het goedkoper het drukwerk uit te besteden.
De management accounting kan in dit geval haar diensten bewijzen door een
overzicht te geven van de kosten die gepaard gaan met de huisdrukkerij, en deze te
vergelijken met de kosten van uitbesteding.
Kostprijsberekeningen maken een belangrijk onderdeel uit van het vakgebied.
De door de onderneming verrichte activiteiten bepalen haar kostenstructuur. Voor het
financieel beheersen van de onderneming is het van belang een systeem van
planning en control op te zetten, waarbij aan de hand van cijfers ‘gemonitord’ kan
worden of de onderneming presteert volgens verwachtingen zodat zo nodig in de
bedrijfsvoering kan worden ingegrepen. Het opzetten en onderhouden van een
dergelijk budgetteringssysteem vormt ook een belangrijk onderdeel van het
vakgebied.
Financial accounting is de externe verslaggeving, de informatieverstrekking door de
ondernemingsleiding aan de andere belanghebbenden bij de onderneming. De ze
belanghebbenden zijn bijvoorbeeld aandeelhouders, werknemers,
kredietverstrekkers en de overheid. Financial accounting vindt vooral plaats door het
publiceren van een jaarverslag. Het belangrijkste onderdeel daarvan is de
jaarrekening, die bestaat ui de balans en de resultatenrekening. Financial accounting
heeft een beslissingsondersteunende functie voor derden. Een bank gebruikt de
verkregen informatie bijvoorbeeld om te beoordelen of zij bereid is een door de
onderneming gevraagd krediet te verstrekken. Daarnaast is er sprake van een
verantwoordingsfunctie: de eigenaren van de onderneming (bijvoorbeeld de
aandeelhouders) gebruiken de gepresenteerde cijfers (met name de hoogte van de
winst) om een oordeel te vellen over het in het afgelopen jaar door de directie
gevoerde beleid. Management accounting is van nature toekomstgericht. Door de
voor financial accounting belangrijke verantwoordingsfunctie is die vooral gericht op
het verleden.
Voorbeeld 2.4
Een softwarebedrijf heeft voor €5 mln een contract afgesloten met een grote klant
voor het leveren van maatwerkprogrammatuur. Als het systeem vóór 1 januari a.s.
niet operationeel is, wordt €0,3 mln als boete gekort op de prijs. Het softwarehuis
heeft al €4,5 aan het project besteed. Er dient nu een beslissing genomen te worden
of men – tegen hoge kosten – extrerne programmeurs gaat werven, zodat de
deadline van 1 januari gehaald wordt, of dat men alleen met de iegne mensen
doorgaat, waardoor het systeem op 1 januari nog niet operationeel is.
