Opbouw van de aarde
Tegenwoordig kunnen we redelijk nauwkeuring nagaan hoe de
aarde er in het verleden uit het gezien. Hierbij maken we gebruik
van het actualiteitsbeginsel = het uitgangspunt dat fysische
processen zoals die nu plaatsvinden in het verleden ook zo
plaatsvonden.
Er zijn twee verschillende soorten processen die de aarde
veranderen:
Endogene processen = krachten uit het binneste van de aarde die
zorgen voor de opbouw van de aardkorst. Denk hierbij aan aardbevingen en vulkanen
Exogene processen = krachten die van buitenaf op de aarde inwerken en die zorgen voor afbraak van
de aardkorst. Denk hierbij aan het klimaat en erosie/verwering.
Om de endogene krachten te begrijpen, moeten we kijken naar de opbouw
van de aarde. De aarde kun je eenvoudig indelen in:
1. De aardkorst = buitenste vaste schil van de aarde
2. De mantel = deel van de aarde tussen de aardkorst en de aardkern
3. De aardkern = binnenste deel van de aarde die energie/warmte
afgeeft
Je kunt inzoomen op de eenvoudige opbouw van de aarde. De 3
hoofdlagen van de aarde:
1. De aardkorst bestaat uit een oceanische en een continentale plaat
2. De aardmantel bestaat uit een vaste buitenmantel en een vaste binnenmantel
3. De aardkern is vloeibaar aan de buitenkant, maar vast aan de binnenkant
Om de platentektoniek te kunnen begrijpen is deze hoofdlijn belangrijk. De hoofdlijn van de opbouw:
Lithosfeer = aardkorst + vaste buitenmantel vaste
gesteentelaag van de aarde.
De lithosfeer drijft op de “plastische” asthenosfeer = deel van de
mantel waar het gesteente beweegt in een kringloop.
Deze bewegende kringloop van gesteente is de convectiestroom
De aardkern (= binnenste deel van de aarde) geeft aardwarmte
(= geothermische energie) af, die de convectiestromen in
beweging zetten
Er zijn twee soorten lithosfeerplaten = delen van de vaste gesteentelaag
1. Oceanische platen
2. Continentale platen
SOORT KORST DIKTE GEWICHT SOORT GESTEENTE
continentaal dikker: lichter graniet
ca. 40 km
oceanisch dunner: zwaarder basalt
ca. 8 km
,Samenvatting van de endogene processen:
1. De aardkern geeft geothermische energie af
2. Hierdoor ontstaan er convectiestromen in de asthenosfeer
3. Hierdoor gaan de lithosfeerplaten bewegen platentektoniek
1. Kern
2. convectiestromen/asthenosfeer
3. breuklijn (Twee platen gaan uit elkaar)
, Platentektoniek
Om vroeger te kunnen bewijzen dat er sprake was van de platentektoniek, waren er verschillen
aanwijzingen nodig om dit te kunnen bewijzen:
1. Continenten passen in elkaar denk aan Afrika en Zuid-Amerika
2. Identieke flora, fauna en gesteente op platen die nu ver uit elkaar liggen
3. Mariene fossielen in hooggebergte
4. Delfstoffen in Nederland denk aan steenkool en aardgas
Het verhaal van de platentektoniek speelt zich vooral af in de randgebieden van de lithosfeer platen.
Hierdoor kun je de platentektoniek in drie verschillende hoofdbegrenzingszones. Hier vinden 3
verschillende bewegingen plaats:
1. Divergentie (zone)
Platen bewegen uit elkaar
2. Convergentie (zone)
Platen bewegen naar elkaar toe
3. Transforme breuk
Platen bewegen langs elkaar
Naast deze bewegingen heb je ook nog:
1. Hotspots
één plaat beweegt over een mantelpluim of de mantelpluim ligt onder een niet bewegende
plaat
Tegenwoordig kunnen we redelijk nauwkeuring nagaan hoe de
aarde er in het verleden uit het gezien. Hierbij maken we gebruik
van het actualiteitsbeginsel = het uitgangspunt dat fysische
processen zoals die nu plaatsvinden in het verleden ook zo
plaatsvonden.
Er zijn twee verschillende soorten processen die de aarde
veranderen:
Endogene processen = krachten uit het binneste van de aarde die
zorgen voor de opbouw van de aardkorst. Denk hierbij aan aardbevingen en vulkanen
Exogene processen = krachten die van buitenaf op de aarde inwerken en die zorgen voor afbraak van
de aardkorst. Denk hierbij aan het klimaat en erosie/verwering.
Om de endogene krachten te begrijpen, moeten we kijken naar de opbouw
van de aarde. De aarde kun je eenvoudig indelen in:
1. De aardkorst = buitenste vaste schil van de aarde
2. De mantel = deel van de aarde tussen de aardkorst en de aardkern
3. De aardkern = binnenste deel van de aarde die energie/warmte
afgeeft
Je kunt inzoomen op de eenvoudige opbouw van de aarde. De 3
hoofdlagen van de aarde:
1. De aardkorst bestaat uit een oceanische en een continentale plaat
2. De aardmantel bestaat uit een vaste buitenmantel en een vaste binnenmantel
3. De aardkern is vloeibaar aan de buitenkant, maar vast aan de binnenkant
Om de platentektoniek te kunnen begrijpen is deze hoofdlijn belangrijk. De hoofdlijn van de opbouw:
Lithosfeer = aardkorst + vaste buitenmantel vaste
gesteentelaag van de aarde.
De lithosfeer drijft op de “plastische” asthenosfeer = deel van de
mantel waar het gesteente beweegt in een kringloop.
Deze bewegende kringloop van gesteente is de convectiestroom
De aardkern (= binnenste deel van de aarde) geeft aardwarmte
(= geothermische energie) af, die de convectiestromen in
beweging zetten
Er zijn twee soorten lithosfeerplaten = delen van de vaste gesteentelaag
1. Oceanische platen
2. Continentale platen
SOORT KORST DIKTE GEWICHT SOORT GESTEENTE
continentaal dikker: lichter graniet
ca. 40 km
oceanisch dunner: zwaarder basalt
ca. 8 km
,Samenvatting van de endogene processen:
1. De aardkern geeft geothermische energie af
2. Hierdoor ontstaan er convectiestromen in de asthenosfeer
3. Hierdoor gaan de lithosfeerplaten bewegen platentektoniek
1. Kern
2. convectiestromen/asthenosfeer
3. breuklijn (Twee platen gaan uit elkaar)
, Platentektoniek
Om vroeger te kunnen bewijzen dat er sprake was van de platentektoniek, waren er verschillen
aanwijzingen nodig om dit te kunnen bewijzen:
1. Continenten passen in elkaar denk aan Afrika en Zuid-Amerika
2. Identieke flora, fauna en gesteente op platen die nu ver uit elkaar liggen
3. Mariene fossielen in hooggebergte
4. Delfstoffen in Nederland denk aan steenkool en aardgas
Het verhaal van de platentektoniek speelt zich vooral af in de randgebieden van de lithosfeer platen.
Hierdoor kun je de platentektoniek in drie verschillende hoofdbegrenzingszones. Hier vinden 3
verschillende bewegingen plaats:
1. Divergentie (zone)
Platen bewegen uit elkaar
2. Convergentie (zone)
Platen bewegen naar elkaar toe
3. Transforme breuk
Platen bewegen langs elkaar
Naast deze bewegingen heb je ook nog:
1. Hotspots
één plaat beweegt over een mantelpluim of de mantelpluim ligt onder een niet bewegende
plaat
