Hoofdstuk 3.1, De renaissance!
Renaissance: periode na de middeleeuwen. Betekend; wedergeboorte. Door Italiaanse geleerde
bedacht.
De renaissance duurde van 1300 tot 1600, daarin voltrok zich in Europa een mentaliteitsverandering.
Mensen gingen anders tegen zichzelf en de wereld aankijken. Veranderingen in het mensbeeld en
het wereldbeeld. In de middeleeuwen god het belangrijkste, in renaissance gingen mensen zichzelf
meer vertrouwen en centraal stellen. Het ideaalbeeld werd de algemeen ontwikkelde mens (uomo
universele), iemand die zich volledig ontplooide.
Een belangrijk aspect van de renaissance was dat mensen nieuwe inspiratie zochten in de cultuur van
de Grieken en de Romeinen uit de oudheid. Ook middeleeuwers leunde op het gedachtegoed van
antieke auteurs, met name op de Aristoteles. De belangstelling van geleerden van de antieke
literatuur, poëzie en geschiedenis noemen we humanisme. Wedergeboorte van de klassieke cultuur;
renaissance. Mensen dachten niet ‘middeleeuws’ en of ‘renaissancistisch’ zij zochten een
combinatie. Zij zochten een manier om de klassieke en de christelijke cultuur met elkaar te
verbinden.
In Italië, waar de renaissance begon, waren zelfstandige stadstaten ontstaan. Sommige bewoners erg
rijk door nijverheid en handel. Rijke families gaven kunstenaars opdracht om schilderijen en
gebouwen te maken, tot nut van de hele stad Florence, maar ook ter meerdere glorie van zichzelf.
Kunstenaars richtten zich in hun werken nadrukkelijk op de antieke oudheid. Belangstelling voor
oudheid kwam door, verloren gewaande teksten van klassieke auteurs die boven water kwamen.
De nieuwe denkbeelden konden zich snel verspreiden, dat was het gevolg van de uitvinding in 1450
van de boekdrukkunst: de kunst om met losse letters boeken te drukken. Daardoor kunstenaars en
geleerden elders in Europa eenvoudig kennismaken van de renaissance en kon het centrum van
kunst en wetenschap zich vanaf de 16 e eeuw naar Noord-Europa verplaatsen. Men ging hierdoor
anders naar de kerk kijken. Een van de belangrijkste Bijbelse humanisten in Europa was de
vermoedelijk in Rotterdam geboren Desiderius Erasmus. Erasmus vond dat priesters en monniken
zich niet erg volgens ‘christus’ idealen gedroegen. Wilde daarin verandering brengen, maar niet dat
het christelijke geloof uiteen zou vallen.
, Hoofdstuk 3.2, Europeanen ontdekken de wereld!
Cortés is een van de vele Europeanen die in de 14 e, 15e en 16e eeuw wereldzeeën ging bevaren,
richting Afrika en Azië.
Een van de oorzaken dat landroutes minder toegankelijk waren kwam, doordat de handelsroutes via
het Aziatische vasteland minder toegankelijk werden. Ook was het Mongoolse Rijk ineengestort.
Mongoolse Rijk zorgde voor rust en veiligheid, nu tussen Azië en Europa. (Ook wel ‘pax mongolica’
genoemd. Navolging van de ‘pas romana’). In 13 e eeuw beschermde rijk een groot handelsnetwerk,
dat Europa verbond met India en andere gebieden in Azië. Eind 13 e eeuw begon Mongoolse Rijk uit
elkaar te vallen en werd handel langs weg steeds moeilijker. Werd nog versterkt door pestepidemie.
Andere belemmering was het Ottomaanse Rijk, waar veel handelswegen liepen, vroeg steeds hogere
handelsbelastingen, daarom Europeanen andere routes zoeken naar ‘Indië’.
Tweede oorzaak was dat het technische mogelijk werd om over zee verder te varen en veilig terug te
keren. Daardoor werden schepen anders/beter gebouwd. Daarnaast kwamen er, via Arabische
wereld, betere instrumenten ter beschikking om positie op zee en koers te bepalen. Kompas
onmisbaar.
Derde en laatste oorzaak was de wil van christelijke vorsten om andere volken te bekeren tot het
christelijke geloof. Op schepen altijd geestelijken mee, die de mensen in nieuw ontdekte gebieden
het christendom te verkondigen. Ook veel armen op schepen, zij hoopte in andere nieuw gebied rijk
te worden. En weer terug naar Europa rijk te keren.
De leiders van de ontdekkingsreizen zijn in Europa beroemd geworden en hun ontdekkingen zijn in
de geschiedenisboeken als heldendaden beschreven. Dat waren spannende en riskante
ondernemingen, waar moed voor nodig was. Doel van ontdekkingsreizigers, India bereiken.
Ontdekkingsreizen leverden Europa veel rijkdom en kennis op, tegenwoordig tochten omstreden,
vanwege gebruikte geweld en negatieve gevolgen die zij hebben gehad voor de bewoners van de
‘ontdekte’ gebieden.
Continenten bleken anders uit te zien dan gedacht en er bleken onbekende gebieden te bestaan.
Binnenlanden werden nauwelijks verkend, alleen sommige veroveraars eigenden wel stukken van
binnenland toe. Veel geweld werd er gebruikt om mensen in andere gebieden tot christendom te
bekeren. Maar er werd er gekeken naar bouwkunst en probeerde dat zo objectief te beschrijven. Ten
slotte was er ook een groep die het opnam voor het lot van indianen. Zij vonden dat het de plicht van
Europanen was hen zonder geweld christelijke waardigheid bij te brengen.
Ontdekkingsreizen niet alleen geleid tot ander wereldbeeld in Europa, ook heeft het wereld
veranderd. Lange termijn grote religieuze, economische en demografische gevolgen te zien. Ten
eerste verspreidde christendom zich over hele wereld; daardoor een grote wereldreligie. Ten tweede
ontstond een wereldeconomie; verschillende producten uit landen uitgewisseld. Deze
wereldeconomie legde Europa geen windeieren: Europeanen werden schatrijk van. Ten derde raakte
vooral indianen: In Amerika verdwenen hele koninkrijken. Kwam door geweld, misbruik en geen
afweersysteem tegen ziekten van Europeanen. Ten vierde verplaatsing van grote aantallen Afrikanen
naar Amerika. Lieten mensen als slaven overkomen, om te werken in Europese plantages.
Renaissance: periode na de middeleeuwen. Betekend; wedergeboorte. Door Italiaanse geleerde
bedacht.
De renaissance duurde van 1300 tot 1600, daarin voltrok zich in Europa een mentaliteitsverandering.
Mensen gingen anders tegen zichzelf en de wereld aankijken. Veranderingen in het mensbeeld en
het wereldbeeld. In de middeleeuwen god het belangrijkste, in renaissance gingen mensen zichzelf
meer vertrouwen en centraal stellen. Het ideaalbeeld werd de algemeen ontwikkelde mens (uomo
universele), iemand die zich volledig ontplooide.
Een belangrijk aspect van de renaissance was dat mensen nieuwe inspiratie zochten in de cultuur van
de Grieken en de Romeinen uit de oudheid. Ook middeleeuwers leunde op het gedachtegoed van
antieke auteurs, met name op de Aristoteles. De belangstelling van geleerden van de antieke
literatuur, poëzie en geschiedenis noemen we humanisme. Wedergeboorte van de klassieke cultuur;
renaissance. Mensen dachten niet ‘middeleeuws’ en of ‘renaissancistisch’ zij zochten een
combinatie. Zij zochten een manier om de klassieke en de christelijke cultuur met elkaar te
verbinden.
In Italië, waar de renaissance begon, waren zelfstandige stadstaten ontstaan. Sommige bewoners erg
rijk door nijverheid en handel. Rijke families gaven kunstenaars opdracht om schilderijen en
gebouwen te maken, tot nut van de hele stad Florence, maar ook ter meerdere glorie van zichzelf.
Kunstenaars richtten zich in hun werken nadrukkelijk op de antieke oudheid. Belangstelling voor
oudheid kwam door, verloren gewaande teksten van klassieke auteurs die boven water kwamen.
De nieuwe denkbeelden konden zich snel verspreiden, dat was het gevolg van de uitvinding in 1450
van de boekdrukkunst: de kunst om met losse letters boeken te drukken. Daardoor kunstenaars en
geleerden elders in Europa eenvoudig kennismaken van de renaissance en kon het centrum van
kunst en wetenschap zich vanaf de 16 e eeuw naar Noord-Europa verplaatsen. Men ging hierdoor
anders naar de kerk kijken. Een van de belangrijkste Bijbelse humanisten in Europa was de
vermoedelijk in Rotterdam geboren Desiderius Erasmus. Erasmus vond dat priesters en monniken
zich niet erg volgens ‘christus’ idealen gedroegen. Wilde daarin verandering brengen, maar niet dat
het christelijke geloof uiteen zou vallen.
, Hoofdstuk 3.2, Europeanen ontdekken de wereld!
Cortés is een van de vele Europeanen die in de 14 e, 15e en 16e eeuw wereldzeeën ging bevaren,
richting Afrika en Azië.
Een van de oorzaken dat landroutes minder toegankelijk waren kwam, doordat de handelsroutes via
het Aziatische vasteland minder toegankelijk werden. Ook was het Mongoolse Rijk ineengestort.
Mongoolse Rijk zorgde voor rust en veiligheid, nu tussen Azië en Europa. (Ook wel ‘pax mongolica’
genoemd. Navolging van de ‘pas romana’). In 13 e eeuw beschermde rijk een groot handelsnetwerk,
dat Europa verbond met India en andere gebieden in Azië. Eind 13 e eeuw begon Mongoolse Rijk uit
elkaar te vallen en werd handel langs weg steeds moeilijker. Werd nog versterkt door pestepidemie.
Andere belemmering was het Ottomaanse Rijk, waar veel handelswegen liepen, vroeg steeds hogere
handelsbelastingen, daarom Europeanen andere routes zoeken naar ‘Indië’.
Tweede oorzaak was dat het technische mogelijk werd om over zee verder te varen en veilig terug te
keren. Daardoor werden schepen anders/beter gebouwd. Daarnaast kwamen er, via Arabische
wereld, betere instrumenten ter beschikking om positie op zee en koers te bepalen. Kompas
onmisbaar.
Derde en laatste oorzaak was de wil van christelijke vorsten om andere volken te bekeren tot het
christelijke geloof. Op schepen altijd geestelijken mee, die de mensen in nieuw ontdekte gebieden
het christendom te verkondigen. Ook veel armen op schepen, zij hoopte in andere nieuw gebied rijk
te worden. En weer terug naar Europa rijk te keren.
De leiders van de ontdekkingsreizen zijn in Europa beroemd geworden en hun ontdekkingen zijn in
de geschiedenisboeken als heldendaden beschreven. Dat waren spannende en riskante
ondernemingen, waar moed voor nodig was. Doel van ontdekkingsreizigers, India bereiken.
Ontdekkingsreizen leverden Europa veel rijkdom en kennis op, tegenwoordig tochten omstreden,
vanwege gebruikte geweld en negatieve gevolgen die zij hebben gehad voor de bewoners van de
‘ontdekte’ gebieden.
Continenten bleken anders uit te zien dan gedacht en er bleken onbekende gebieden te bestaan.
Binnenlanden werden nauwelijks verkend, alleen sommige veroveraars eigenden wel stukken van
binnenland toe. Veel geweld werd er gebruikt om mensen in andere gebieden tot christendom te
bekeren. Maar er werd er gekeken naar bouwkunst en probeerde dat zo objectief te beschrijven. Ten
slotte was er ook een groep die het opnam voor het lot van indianen. Zij vonden dat het de plicht van
Europanen was hen zonder geweld christelijke waardigheid bij te brengen.
Ontdekkingsreizen niet alleen geleid tot ander wereldbeeld in Europa, ook heeft het wereld
veranderd. Lange termijn grote religieuze, economische en demografische gevolgen te zien. Ten
eerste verspreidde christendom zich over hele wereld; daardoor een grote wereldreligie. Ten tweede
ontstond een wereldeconomie; verschillende producten uit landen uitgewisseld. Deze
wereldeconomie legde Europa geen windeieren: Europeanen werden schatrijk van. Ten derde raakte
vooral indianen: In Amerika verdwenen hele koninkrijken. Kwam door geweld, misbruik en geen
afweersysteem tegen ziekten van Europeanen. Ten vierde verplaatsing van grote aantallen Afrikanen
naar Amerika. Lieten mensen als slaven overkomen, om te werken in Europese plantages.
