Samenvatting aardrijkskunde Wonen in Nederland
Hoofdstuk 1 De Lage Landen bij de zee
Hoofdvraag: Hoe kunnen we de Nederlandse kust beschermen tegen toenemende
overstromingen?
§1 Koffers pakken…
Deelvragen
1. Hoe wordt het kustgebied van Nederland beschermd tegen overstromingen vanuit
zee?
2. Waardoor wordt de kans op overstromingen vanuit de Noordzee groter?
3. Hoe kunnen veiligheid en natuur samengaan in het zuidwestelijke deltagebied?
Blijft het veilig?
De kust met onderwateroever, strand, duinen en dijken beschermt het laaggelegen
polderland tegen overstroming door de zee.
Een veilig gevoel
Rijkswaterstaat: de overheidsdienst die het beleid (van het ministerie van Infrastructuur en
Milieu) uitvoert op het gebied van veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid in Nederland.
De burger vertrouwt erop dat de overheid de bevolking zal beschermen tegen dijkdoorbraken
en overstromingen.
Vele hebben geen idee van kustveiligheid en van de risico’s die zeespiegelstijging en
bodemdaling met zich meebrengen.
o Bodemdaling: verlaging van de hoogte van het maaiveld, een rivierbodem of
de zeebodem.
Overstromingsrisicobewustzijn is laag.
o Overstromingsrisicobewustzijn: de mate waarin de inwoners van een
gebied zich bewust zijn van de natuurlijke gevaren die hen omringen en welk
risico ze daarbij lopen, in dit geval overstromingsgevaar.
Een dijkring is een gebied dat beschermd wordt tegen het buitenwater door een primaire
waterkering of door hoge gronden.
Primaire waterkering: een duin, dijk, dam of ander object dat de inwoners van een
gebied (een dijkring) beschermt tegen buitenwater.
Twee derde van het Nederlandse grondgebied wordt beschermd door primaire
waterkeringen, waarvan het beheer voornamelijk in handen van de waterschappen is.
Waterschappen: regionale overheidsinstantie die zorgt voor het waterbeheer in een
bepaald gebied. Heet ook hoogheemraadschap.
o Verantwoordelijk voor beheer, bescherming en onderhoud van dijken en
duinen, beheersing van grondwaterpeil en waterkwaliteit.
Het gebied waarin een waterschap actief is, wordt bepaald door de stroomgebieden
in een bepaald gebied.
Overstromingsrisico
Hoe groter de mogelijke schade is, hoe beter een gebied moet worden beschermd. Elke vijf
jaar beoordeelt de rijksoverheid of de waterkeringen nog sterk genoeg zijn om de
toegenomen overstromingskas het hoofd te bieden.
De schade van een overstroming kan verschillen. Hangt af van:
1. Oppervlakte van de dijkring.
2. Hoe ver de dijkring beneden zeeniveau ligt.
3. Hoeveel inwoners het gebied telt.
1
, 4. De investeringen die daar zijn gedaan.
Het risico van een
overstroming hangt af van
de kans dat een
overstroming plaatsvindt
en de gevolgen die de
overstroming heeft.
Voor Nederland komt het grootste overstromingsgevaar van zee.
Noordwesterstorm samen met extra hoge waterstanden op zee en in rivieren.
Korte waarschuwingstijd lastig om tijdig maatregelen te treffen.
Van koelkast tot broeikas
Klimaatverandering: verandering van de gemiddelde weersgesteldheid over een zee lange
periode als gevolg van natuurlijke of menselijke factoren.
De temperatuurstijging heeft grote gevolgen:
1. De ijskappen in de poolgebieden smelten verder af.
2. Zeewater warmt op en zet uit.
Zeespiegelstijging: een langdurige verhoging van het zeeniveau met als
voornaamste oorzaak de opwarming van het klimaat.
De te verwachten stijging hangt af van de toekomstige overheersende windrichting en de
wereldwijde temperatuurtoename.
Ons deel van Europa:
Meer regen het neerslagregiem zal veranderen.
o Neerslagregiem: verdeling van de hoeveelheid neerslag over een bepaalde
periode.
Zomer worden droger watertekorten.
Kans op zware buien wordt groter.
Winter worden natter kans op grote hoeveelheden neerslag in één keer nemen
toe.
Rijzende zeespiegel en verdwijnend zand
De Nederlandse kust zoals die nu is, kan alleen in stand blijven onder de volgende
voorwaarden:
1. De zeebodem moet over een grote afstand vanaf de kust flauw aflopen.
2. De stroming moet voldoende zand afvoeren.
3. Het verschil tussen hoogwater en laagwater (getijdenverschil) mag niet te groot zijn.
4. De kust moet niet worden geteisterd door zware stormen.
5. Er mag geen sprake zijn van een te snelle stijging van de zeespiegel.
2
Hoofdstuk 1 De Lage Landen bij de zee
Hoofdvraag: Hoe kunnen we de Nederlandse kust beschermen tegen toenemende
overstromingen?
§1 Koffers pakken…
Deelvragen
1. Hoe wordt het kustgebied van Nederland beschermd tegen overstromingen vanuit
zee?
2. Waardoor wordt de kans op overstromingen vanuit de Noordzee groter?
3. Hoe kunnen veiligheid en natuur samengaan in het zuidwestelijke deltagebied?
Blijft het veilig?
De kust met onderwateroever, strand, duinen en dijken beschermt het laaggelegen
polderland tegen overstroming door de zee.
Een veilig gevoel
Rijkswaterstaat: de overheidsdienst die het beleid (van het ministerie van Infrastructuur en
Milieu) uitvoert op het gebied van veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid in Nederland.
De burger vertrouwt erop dat de overheid de bevolking zal beschermen tegen dijkdoorbraken
en overstromingen.
Vele hebben geen idee van kustveiligheid en van de risico’s die zeespiegelstijging en
bodemdaling met zich meebrengen.
o Bodemdaling: verlaging van de hoogte van het maaiveld, een rivierbodem of
de zeebodem.
Overstromingsrisicobewustzijn is laag.
o Overstromingsrisicobewustzijn: de mate waarin de inwoners van een
gebied zich bewust zijn van de natuurlijke gevaren die hen omringen en welk
risico ze daarbij lopen, in dit geval overstromingsgevaar.
Een dijkring is een gebied dat beschermd wordt tegen het buitenwater door een primaire
waterkering of door hoge gronden.
Primaire waterkering: een duin, dijk, dam of ander object dat de inwoners van een
gebied (een dijkring) beschermt tegen buitenwater.
Twee derde van het Nederlandse grondgebied wordt beschermd door primaire
waterkeringen, waarvan het beheer voornamelijk in handen van de waterschappen is.
Waterschappen: regionale overheidsinstantie die zorgt voor het waterbeheer in een
bepaald gebied. Heet ook hoogheemraadschap.
o Verantwoordelijk voor beheer, bescherming en onderhoud van dijken en
duinen, beheersing van grondwaterpeil en waterkwaliteit.
Het gebied waarin een waterschap actief is, wordt bepaald door de stroomgebieden
in een bepaald gebied.
Overstromingsrisico
Hoe groter de mogelijke schade is, hoe beter een gebied moet worden beschermd. Elke vijf
jaar beoordeelt de rijksoverheid of de waterkeringen nog sterk genoeg zijn om de
toegenomen overstromingskas het hoofd te bieden.
De schade van een overstroming kan verschillen. Hangt af van:
1. Oppervlakte van de dijkring.
2. Hoe ver de dijkring beneden zeeniveau ligt.
3. Hoeveel inwoners het gebied telt.
1
, 4. De investeringen die daar zijn gedaan.
Het risico van een
overstroming hangt af van
de kans dat een
overstroming plaatsvindt
en de gevolgen die de
overstroming heeft.
Voor Nederland komt het grootste overstromingsgevaar van zee.
Noordwesterstorm samen met extra hoge waterstanden op zee en in rivieren.
Korte waarschuwingstijd lastig om tijdig maatregelen te treffen.
Van koelkast tot broeikas
Klimaatverandering: verandering van de gemiddelde weersgesteldheid over een zee lange
periode als gevolg van natuurlijke of menselijke factoren.
De temperatuurstijging heeft grote gevolgen:
1. De ijskappen in de poolgebieden smelten verder af.
2. Zeewater warmt op en zet uit.
Zeespiegelstijging: een langdurige verhoging van het zeeniveau met als
voornaamste oorzaak de opwarming van het klimaat.
De te verwachten stijging hangt af van de toekomstige overheersende windrichting en de
wereldwijde temperatuurtoename.
Ons deel van Europa:
Meer regen het neerslagregiem zal veranderen.
o Neerslagregiem: verdeling van de hoeveelheid neerslag over een bepaalde
periode.
Zomer worden droger watertekorten.
Kans op zware buien wordt groter.
Winter worden natter kans op grote hoeveelheden neerslag in één keer nemen
toe.
Rijzende zeespiegel en verdwijnend zand
De Nederlandse kust zoals die nu is, kan alleen in stand blijven onder de volgende
voorwaarden:
1. De zeebodem moet over een grote afstand vanaf de kust flauw aflopen.
2. De stroming moet voldoende zand afvoeren.
3. Het verschil tussen hoogwater en laagwater (getijdenverschil) mag niet te groot zijn.
4. De kust moet niet worden geteisterd door zware stormen.
5. Er mag geen sprake zijn van een te snelle stijging van de zeespiegel.
2
