Hoofdstuk 4 De Randstad: toekomstige topregio?
Hoofdvraag: Hoe kan de Randstad in 2040 een duurzame en concurrerende topregio in
Europa worden en wat zijn de gevolgen daarvan voor het gebied?
§1 Randstad of Randsteden
Deelvragen
1. Is de Randstad één samenhangend geheel stedelijk gebied of is er sprake van
meerdere afzonderlijke steden?
De Randstad en het Groene Hart
Een groot deel van de Nederlandse bevolking woont in de Randstad. Over de begrenzing
verschillen de meningen.
Binnen de Randstad liggen acht grotere stadsgewesten. Dat zijn de (centrale) steden met
het omliggende verstedelijkte gebied. Het Groene Hart is verstedelijkt platteland en maakt
deel uit van de stadsgewesten. Het open karakter is bijzonder, maar de druk op dit gebied is
groot.
Groene Hart: het ten opzichte van de omliggende stadsgewesten van de Randstad
relatief dunner bevolkte gebied met een meer landelijke uitstraling.
Tweedeling Randstad (Noordvleugel en Zuidvleugel)
Bij de ruimtelijke ontwikkeling zie je een zekere tweedeling tussen de Noordvleugel en de
Zuidvleugel. De Noordvleugel is het meest dynamisch.
Noordvleugel: noordelijke zone van de Randstad met alle stadsgewesten vanaf
Utrecht tot en met Alkmaar/Haarlem
Groot-Amsterdam is de vestigingsplaats van hoofdkantoren van internationale
ondernemingen, de financiële dienstverlening, de creatieve ICT-bedrijven, de toeristische
sector, culturele en educatieve instellingen en er vinden veel (inter)nationale
tentoonstellingen en congressen plaats.
Schiphol is een belangrijke mainport. Economisch zijn het Noordzeekanaal, Aalsmeer en
Zaanstad van enorme betekenis.
Mainport: hoofdknooppunt in een mondiaal vervoernetwerk, waar intercontinentaal
vervoer aansluit op continentale, nationale en regionale vervoersystemen (over weg,
water, spoorwegen en door de lucht).
Groot-Utrecht is een voornaam verkeersknooppunt tussen de Randstad, de rest van
Nederland en het Europese achterland van de twee Nederlandse mainports. Congrescentra,
de universiteit en de sterk groeiende creatieve sector hebben groot economisch gewicht.
Een op de vijf banen heeft een biomedisch karakter.
De Zuidvleugel is minder dynamisch en heeft een ander karakter.
Zuidvleugel: zuidelijke zone van de Randstad met de stadsgewesten Rotterdam,
Den Haag en Dordrecht.
Het is een enorme logistieke draaischijf van het internationale goederenvervoer en er is een
gigantische concentratie van (petro)chemische industrie. Rotterdam is nu minder eenzijdig
dan in het verleden door belangrijker worden van architectuur.
Groot-Den Haag is het nationale politieke centrum. Internationaal is Den Haag al langer van
belang met het Internationaal Gerechtshof, het Joegoslaviëtribunaal, het Internationaal
Strafhof en Europol.
1
, Groeirichtingen
Het verstedelijkte platteland in de Noordvleugel staat onder grote druk. De Randstad groeit
naar Noord-Holland en Zuid-Flevoland en langs de A1 naar het oosten. Vanuit het
stadsgewest Utrecht groeit de Randstad naar het zuidoosten.
De economische en demografische groei van de Zuidvleugel is kleiner. De Zuidvleugel groeit
vooral richting België langs belangrijke verkeerswegen naar het Europese achterland.
Grootstedelijke functies
Alle centrale steden van de Randstad hebben grootstedelijke functies. De
verzorgingsgebieden daarvan zijn groot.
2