SOCIALE GENEESKUNDE
Epidemiologie
Introductie
Doel:
- Verbetering volksgezondheid
- Verminderen impact van ziekten op bevolking/samenleving
- Bevorderen van gezondheid en bestrijden van ziekte
= sociale geneeskunde
Onderzoekt verbanden en wisselwerking tussen:
o Omgeving heeft grote impact
Epidemiologie introductie
= onderzoek naar gebeurtenissen op het vlak van gezondheid en ziekte in populatie
- Morbiditeit
- Mortaliteit
- Socio-demografische gegevens
- Gedrag? Risicofactoren? Omgevingsinvloeden?
Samenvatting:
- Onderzoeken van mensen/groepen mensen m.b.t. hun gezondheid
- Bestuderen van het voorkomen en verspreiding van ziekten
- Welke risicofactoren/milieufactoren liggen aan de basis?
Grondlegger: John Snow
Cholera uitbraak in Soho, LONDEN 1854
Morbiditeit? Mortaliteit?
½ van sterfgevallen =
- Aandoeningen van bloedsomloop
- Tumoren
Chronische ziekten en multimorbiditeit
nemen toe
Preventie
,Gemiddelde levensverwachting in Be
1843
- Mannen: 39,06j
- Vrouwen 39,59j
Vooruitgang in medische wereld: vaccinaties, medische
beeldvorming, AB…
2024
Levensomstandigheden verbeteren
- Mannen: 79,5j
- Vrouwen: 83,8j
Verbetering van:
- Voedingsgewoonten
- Woon- en werkomstandigheden
Hygiënische maatregelen:
- Drinkbaar water (!!!), sanitair, riolering…
Ontwikkelingen in gezondheidszorg:
- Ontdekking + gebruik van AB
- Vooruitgang in medische technologie
- Toegang gezondheidszorg
- Vaccinatie
Ongelijkheid tov ziekte en dood
Epidemiologie
Screening: hele groep mensen onderzoeken op een bepaalde aandoening
(ongeacht of ze symptomen hebben)
Case-finding: aandoening ontdekken bij een onderzoek waar je niet naar op
zoek was
Check up: een algemene verzorgingslijst waar verschillende dingen
worden bekeken en waar mogelijks een aandoening in naar voor kan
komen
Nadelen aan screening: kan duur zijn, onnodige paniek
Maten voor ziektefrequentie
- Ratio: X:Y of X/Y
o De verhouding tss 2 grootheden
o Drukt de relatie tss 2 variabelen: teller hoeft geen deel te zijn van de noemer
o Voorbeelden:
Op een afdeling heelkunde van een bepaald ziekenhuis is de ratio van het
aantal patiënten op het aantal verpleegkundigen (8/1)
, ADHD komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De verhouding is
ongeveer vier jongens op één meisje (= geslachtsratio): ratio 4:1
- Proportie: A/A+B
o Meet het aandeel van een specifieke groep binnen de totale populatie
o Een ratio waarbij de teller in de noemer inbegrepen is. De variabele A en B
hebben steeds dezelfde meeteenheid. Een proportie wordt dikwijls uitgedrukt als
een percentage.
o Voorbeelden:
82% van wie voor iemand met dementie zorgt, is overbelast of loopt een
groot risico op overbelasting.
14,7 procent van de Belgische kinderen groeien op in een gezin waar het
inkomen onder de armoedegrens ligt.
- Rate: A/A+B met eenheid van tijd/frequentie:
o Aantal gevallen per tijdseenheid
o Voorbeelden:
Het aantal nieuwe covid-19-gevallen in Vlaanderen per week
Het aantal nieuwe ebola–besmettingen per dag
Incidentie en prevalentie m.b.t. morbiditeit:
- Incidentie:
o Incidentie van ziekte bestaat uit aantal nieuwe ziektegevallen in een
beschouwde populatie in loop van bepaalde periode
o Voorbeelden:
In 2021 waren er wereldwijd 1,5 miljoen nieuwe besmettingen met hiv
virus
De incidentie van CVA wordt in Be geraamd op 200 tot 230 per 100.000
inwoners per jaar, ofwel 24.000 gevallen per jaar, of 66 gevallen per dag
o Omdat elke beschouwde populatie een verschillend aantal leden heeft rekent
men incidentiecijfers vaak om naar een populatie van 100 000 inwoners, zodat
men cijfers van verschillende populaties met elkaar kan vergelijken
Voorbeeld: in 2014 is het aantal gerapporteerde gevallen het hoogst bij de
20-24 jarigen:
409 gevallen per 100.000 vrouwen en 180 gevallen per 100.000 mannen
in die leeftijdsgroep
- Prevalentie:
o Prevalentie van een ziekte bestaat uit # bestaande
ziektegevallen in beschouwde populatie op een
bepaald moment in de tijd
o Voorbeelden:
Er leven ongeveer 1500 kinderen, jongeren
en volwassenen met mucoviscidose (CF) in
Be.
In Be hebben 35.000 pt IBD (inflammatoire
darmziekten)
- Mortaliteit = sterfte = incidentie van overlijden
o In 2023 werden in Be 111 255 sterftegevallen waargenomen = BRUTO-
MORTALITEIT
o In 2020 werden in Be 368 sterftegevallen geregistreerd in leeftijdscategorie van
minder dan 1j = LEEFTIJDSSPECIFIEKE MORTALITEIT
Epidemiologie
Introductie
Doel:
- Verbetering volksgezondheid
- Verminderen impact van ziekten op bevolking/samenleving
- Bevorderen van gezondheid en bestrijden van ziekte
= sociale geneeskunde
Onderzoekt verbanden en wisselwerking tussen:
o Omgeving heeft grote impact
Epidemiologie introductie
= onderzoek naar gebeurtenissen op het vlak van gezondheid en ziekte in populatie
- Morbiditeit
- Mortaliteit
- Socio-demografische gegevens
- Gedrag? Risicofactoren? Omgevingsinvloeden?
Samenvatting:
- Onderzoeken van mensen/groepen mensen m.b.t. hun gezondheid
- Bestuderen van het voorkomen en verspreiding van ziekten
- Welke risicofactoren/milieufactoren liggen aan de basis?
Grondlegger: John Snow
Cholera uitbraak in Soho, LONDEN 1854
Morbiditeit? Mortaliteit?
½ van sterfgevallen =
- Aandoeningen van bloedsomloop
- Tumoren
Chronische ziekten en multimorbiditeit
nemen toe
Preventie
,Gemiddelde levensverwachting in Be
1843
- Mannen: 39,06j
- Vrouwen 39,59j
Vooruitgang in medische wereld: vaccinaties, medische
beeldvorming, AB…
2024
Levensomstandigheden verbeteren
- Mannen: 79,5j
- Vrouwen: 83,8j
Verbetering van:
- Voedingsgewoonten
- Woon- en werkomstandigheden
Hygiënische maatregelen:
- Drinkbaar water (!!!), sanitair, riolering…
Ontwikkelingen in gezondheidszorg:
- Ontdekking + gebruik van AB
- Vooruitgang in medische technologie
- Toegang gezondheidszorg
- Vaccinatie
Ongelijkheid tov ziekte en dood
Epidemiologie
Screening: hele groep mensen onderzoeken op een bepaalde aandoening
(ongeacht of ze symptomen hebben)
Case-finding: aandoening ontdekken bij een onderzoek waar je niet naar op
zoek was
Check up: een algemene verzorgingslijst waar verschillende dingen
worden bekeken en waar mogelijks een aandoening in naar voor kan
komen
Nadelen aan screening: kan duur zijn, onnodige paniek
Maten voor ziektefrequentie
- Ratio: X:Y of X/Y
o De verhouding tss 2 grootheden
o Drukt de relatie tss 2 variabelen: teller hoeft geen deel te zijn van de noemer
o Voorbeelden:
Op een afdeling heelkunde van een bepaald ziekenhuis is de ratio van het
aantal patiënten op het aantal verpleegkundigen (8/1)
, ADHD komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De verhouding is
ongeveer vier jongens op één meisje (= geslachtsratio): ratio 4:1
- Proportie: A/A+B
o Meet het aandeel van een specifieke groep binnen de totale populatie
o Een ratio waarbij de teller in de noemer inbegrepen is. De variabele A en B
hebben steeds dezelfde meeteenheid. Een proportie wordt dikwijls uitgedrukt als
een percentage.
o Voorbeelden:
82% van wie voor iemand met dementie zorgt, is overbelast of loopt een
groot risico op overbelasting.
14,7 procent van de Belgische kinderen groeien op in een gezin waar het
inkomen onder de armoedegrens ligt.
- Rate: A/A+B met eenheid van tijd/frequentie:
o Aantal gevallen per tijdseenheid
o Voorbeelden:
Het aantal nieuwe covid-19-gevallen in Vlaanderen per week
Het aantal nieuwe ebola–besmettingen per dag
Incidentie en prevalentie m.b.t. morbiditeit:
- Incidentie:
o Incidentie van ziekte bestaat uit aantal nieuwe ziektegevallen in een
beschouwde populatie in loop van bepaalde periode
o Voorbeelden:
In 2021 waren er wereldwijd 1,5 miljoen nieuwe besmettingen met hiv
virus
De incidentie van CVA wordt in Be geraamd op 200 tot 230 per 100.000
inwoners per jaar, ofwel 24.000 gevallen per jaar, of 66 gevallen per dag
o Omdat elke beschouwde populatie een verschillend aantal leden heeft rekent
men incidentiecijfers vaak om naar een populatie van 100 000 inwoners, zodat
men cijfers van verschillende populaties met elkaar kan vergelijken
Voorbeeld: in 2014 is het aantal gerapporteerde gevallen het hoogst bij de
20-24 jarigen:
409 gevallen per 100.000 vrouwen en 180 gevallen per 100.000 mannen
in die leeftijdsgroep
- Prevalentie:
o Prevalentie van een ziekte bestaat uit # bestaande
ziektegevallen in beschouwde populatie op een
bepaald moment in de tijd
o Voorbeelden:
Er leven ongeveer 1500 kinderen, jongeren
en volwassenen met mucoviscidose (CF) in
Be.
In Be hebben 35.000 pt IBD (inflammatoire
darmziekten)
- Mortaliteit = sterfte = incidentie van overlijden
o In 2023 werden in Be 111 255 sterftegevallen waargenomen = BRUTO-
MORTALITEIT
o In 2020 werden in Be 368 sterftegevallen geregistreerd in leeftijdscategorie van
minder dan 1j = LEEFTIJDSSPECIFIEKE MORTALITEIT
