Samenvatting psychologie en psychomotoriek deel 3 - psychomotoriek
PSYCHOLOGIE EN PSYCHOMOTORIEK
LES 17 – SCHRIJFMOTORISCHE ONTWIKKELING
GEEF DE 3 DEELBEWEGINGEN VAN SCHRIJVEN
1) Ruitenwisserbeweging / glijbeweging / grote progressie
Rotatie in de schouder
Elleboog en onderarm rusten op tafel
Elleboog blijft liggen terwijl onderarm v/h lichaam weg beweegt (indien rechtshandig)
Noodzakelijk voor vlot schrijven van zinnen
Zorgt dat pen van links naar rechts over blad en terug beweegt
2) Kleine progressie
Polsextensiebeweging
Elleboog en onderarm rusten op tafel en bewegen niet
Alleen de pols beweegt
Nodig voor het vlot schrijven van langere woorden
3) Inscriptie
Beweging van vingerflexie naar -extensie en terug
Vingers buigen- en strekken (duim, wijs- en middenvinger)
Deze deelbewegingen moeten naadloos in elkaar overlopen!
KUNNEN ZIEN AAN FOTO OF KIND GOEDE PENGREEP EN ZITHOUDING HEEFT
Dynamische driepuntsgreep is de meest ontwikkelde en efficiënte pengreep:
- Potlood wordt tegen radiale zijde van distale kootje van de
middelvinger gestabiliseerd
- Top v/d wijsvinger ligt bovenop potlood
- Duim wordt in volledige oppositie gestabiliseerd
- Pols wordt in lichte dorsale flexie gehouden
- Vierde & vijfde vinger worden gebogen om de metacarpale
boog en de middelvinger te stabiliseren
Andere functionele pengrepen:
ONDER WELKE SCHUINE HOEK MOET EEN BLAD LIGGEN OM GOED TE
SCHRIJVEN?
Schuin met hoek van 20-30° →
Pagina 1 van 11
, Samenvatting psychologie en psychomotoriek deel 3 - psychomotoriek
WAAR OF NIET WAAR: DE ADEMHALING HEEFT INVLOED OP DE SCHRIJFMOTORIEK
Waar → emotioneel evenwicht
GEEF DE 4 FASEN VAN HET SCHRIJFONDERWIJS
Krabbelen → voorbereidend schrijfonderwijs → aanvankelijk schrijfonderwijs → voortgezet schrijfonderwijs
1) Van krabbelen tot tekenen
Op zeer jonge leeftijd, toevallig, door ontdekking schrijfmateriaal gaat kind
Krabbelen iets creëren (bv. sporen op papier)
Via stijgende moeilijkheidsgraad: heen en weer → draaiende bewegingen →
schuine lijnen → stoppen en maken van hoeken
Kinderen met problemen om in verschillende richtingen te tekenen, zullen
hun blad voortdurend draaien
2) Belang van kleuren
Komt voor tekenen
Is een belangrijke voorbereiding op schrijven
Inkleuren van figuren => fijne bewegingen, motorische beheersing voor nodig
→ leren stoppen, juiste druk hanteren, blad leren fixeren
Voorbereidend Trainen op specifieke schrijfvoorwaarden
schrijfonderwijs Oefenen van schrijfpatronen
Introductie vanuit grove motoriek
Schrijven met een correcte pengreep en correcte bladligging
Aanleren van letters, hoofdletters en verbindingen
Aanleren van cijfers en leestekens
Aanvankelijk
schrijfonderwijs
Gebeurt aan tafel met pen en papier
Vloeiend/lopend schrift
Rechts-hellend verbonden schrift
Functioneel schrijven
Voortgezet
Ontwikkeling van eigen handschrift
schrijfonderwijs
Automatiseringsproces met meer nadruk op vormgeving en snelheid
NAAR WELKE 4 ASPECTEN KIJKEN WE ALS WE DE SCHRIJFHOUDING BEOORDELEN?
Schrijfhouding in zit, pengreep, bladligging, niet-schrijvende hand
WAAROM IS DE FIGUUR-ACHTERGRONDDISCRIMINATIE BELANGRIJK?
Figuur-achtergronddiscriminatie = figuren kunnen onderscheiden tegen een achtergrond die steeds
complexer wordt (bv. waar is Wally?). Nodig om:
- Bepaalde regel in een tekst te kunnen vinden
- Op de lijntjes te schrijven en de juiste lijn te behouden
- Fouten te zien, vormen van letters te zien, letters uit woorden te kunnen halen, …
Pagina 2 van 11
PSYCHOLOGIE EN PSYCHOMOTORIEK
LES 17 – SCHRIJFMOTORISCHE ONTWIKKELING
GEEF DE 3 DEELBEWEGINGEN VAN SCHRIJVEN
1) Ruitenwisserbeweging / glijbeweging / grote progressie
Rotatie in de schouder
Elleboog en onderarm rusten op tafel
Elleboog blijft liggen terwijl onderarm v/h lichaam weg beweegt (indien rechtshandig)
Noodzakelijk voor vlot schrijven van zinnen
Zorgt dat pen van links naar rechts over blad en terug beweegt
2) Kleine progressie
Polsextensiebeweging
Elleboog en onderarm rusten op tafel en bewegen niet
Alleen de pols beweegt
Nodig voor het vlot schrijven van langere woorden
3) Inscriptie
Beweging van vingerflexie naar -extensie en terug
Vingers buigen- en strekken (duim, wijs- en middenvinger)
Deze deelbewegingen moeten naadloos in elkaar overlopen!
KUNNEN ZIEN AAN FOTO OF KIND GOEDE PENGREEP EN ZITHOUDING HEEFT
Dynamische driepuntsgreep is de meest ontwikkelde en efficiënte pengreep:
- Potlood wordt tegen radiale zijde van distale kootje van de
middelvinger gestabiliseerd
- Top v/d wijsvinger ligt bovenop potlood
- Duim wordt in volledige oppositie gestabiliseerd
- Pols wordt in lichte dorsale flexie gehouden
- Vierde & vijfde vinger worden gebogen om de metacarpale
boog en de middelvinger te stabiliseren
Andere functionele pengrepen:
ONDER WELKE SCHUINE HOEK MOET EEN BLAD LIGGEN OM GOED TE
SCHRIJVEN?
Schuin met hoek van 20-30° →
Pagina 1 van 11
, Samenvatting psychologie en psychomotoriek deel 3 - psychomotoriek
WAAR OF NIET WAAR: DE ADEMHALING HEEFT INVLOED OP DE SCHRIJFMOTORIEK
Waar → emotioneel evenwicht
GEEF DE 4 FASEN VAN HET SCHRIJFONDERWIJS
Krabbelen → voorbereidend schrijfonderwijs → aanvankelijk schrijfonderwijs → voortgezet schrijfonderwijs
1) Van krabbelen tot tekenen
Op zeer jonge leeftijd, toevallig, door ontdekking schrijfmateriaal gaat kind
Krabbelen iets creëren (bv. sporen op papier)
Via stijgende moeilijkheidsgraad: heen en weer → draaiende bewegingen →
schuine lijnen → stoppen en maken van hoeken
Kinderen met problemen om in verschillende richtingen te tekenen, zullen
hun blad voortdurend draaien
2) Belang van kleuren
Komt voor tekenen
Is een belangrijke voorbereiding op schrijven
Inkleuren van figuren => fijne bewegingen, motorische beheersing voor nodig
→ leren stoppen, juiste druk hanteren, blad leren fixeren
Voorbereidend Trainen op specifieke schrijfvoorwaarden
schrijfonderwijs Oefenen van schrijfpatronen
Introductie vanuit grove motoriek
Schrijven met een correcte pengreep en correcte bladligging
Aanleren van letters, hoofdletters en verbindingen
Aanleren van cijfers en leestekens
Aanvankelijk
schrijfonderwijs
Gebeurt aan tafel met pen en papier
Vloeiend/lopend schrift
Rechts-hellend verbonden schrift
Functioneel schrijven
Voortgezet
Ontwikkeling van eigen handschrift
schrijfonderwijs
Automatiseringsproces met meer nadruk op vormgeving en snelheid
NAAR WELKE 4 ASPECTEN KIJKEN WE ALS WE DE SCHRIJFHOUDING BEOORDELEN?
Schrijfhouding in zit, pengreep, bladligging, niet-schrijvende hand
WAAROM IS DE FIGUUR-ACHTERGRONDDISCRIMINATIE BELANGRIJK?
Figuur-achtergronddiscriminatie = figuren kunnen onderscheiden tegen een achtergrond die steeds
complexer wordt (bv. waar is Wally?). Nodig om:
- Bepaalde regel in een tekst te kunnen vinden
- Op de lijntjes te schrijven en de juiste lijn te behouden
- Fouten te zien, vormen van letters te zien, letters uit woorden te kunnen halen, …
Pagina 2 van 11
