Zakenrecht januari 2020
HOOFDSTUK 1 : Hoe rechtspraak en rechtsleer opzoeken?
Zie cursus en PPT !!
Kunnen toepassen, geen theorie te kennen
Juridische verwijzingen volgens V&A kunnen ‘ontcijferen’ en zelf oplossen
HOOFDSTUK 2: Inleidende begrippen van zakenrecht
1. SITUERING VAN HET ZAKENRECHT IN HET RECHT
Publiek recht Privaatrecht
Handelsrecht Burgerlijk recht
Personen- en
Vermogensrecht
familierecht
a) Intellectuele rechten
b) Vorderingsrechten
c) Zakelijke rechten
Verschil tussen de begrippen zaak en goed:
Zaak is alles wat in de natuur bestaat met uitzondering van de mens
Goed is het geheel van vermogensrecht die aan rechtssubject (mens) toebehoort.
Bronnen van zakenrecht:
Burgerlijk wetboek (boek I en II)
Gerechtelijk wetboek (bezitsvordering)
Veldwetboek (erfdienstbaarheden)
Grondwet (recht op vergoeding bij onteigening)
Wet over het recht van erfpacht
Wet over het recht van opstal
Europese wetgeving (EVRM: bescherming van eigendomsrecht)
1. KENMERKEN VAN HET VERMOGEN
1.1. Samenstelling van het vermogen
Het vermogen bestaat uit een actief en passief deel
1.2. Elke persoon heeft een vermogen
Elk vermogen kan niet zonder een persoon bestaan
1.3. Het vermogen kan niet volledig vervreemd worden
, Goederen kunnen wel vervreemd worden, maar een volledig vermogen niet. Na het overlijden
gaat het vermogen over naar erfgenamen.
1.4. Elk persoon heeft maar 1 vermogen
Het dient tot waarborg voor de schuldeisers. (art. 7 en 8 Hyp.W.)
Uitzonderingen handelaars:
- Scheiding van goederen: via het huwelijkscontract kan handelaar hiervoor kiezen. Zo
komt het eigenvermogen niet in gevaar.
- Vennootschap: van eenmanszaak naar vennootschap dan wordt het beroepsvermogen
afgescheiden van het privévermogen. Dus deze komt niet in gevaar, enkel bij misbruik
van de vennootschapsgoederen.
- Faillissement: indien de schulden niet meer betaald kunnen worden kan dit aangevraagd
worden.
Faillissementswet: indien verschoonbaar verklaard kan de zelfstandige opnieuw starten
en de niet voldane schuldeisers achter zich laten.
Insolventierecht: natuurlijke personen/ondernemingen kunnen kwijtschelding aanvragen
3 maanden na faillissementsvonnis. (rechter doet onderzoek naar grove fout die bijdrage
heeft tot faillissement)
- Verklaring van onvatbaarheid voor beslag op de hoofdverblijfplaats : dit is om te
voorkomen dat voor beroepsschulden beslag wordt gelegd op hoofdverblijfplaats. Alleen
een zelfstandig natuurlijk persoon kan dit. De hoofdverblijfplaats is waar hij het meest
verblijft. Indien verblijfplaats ook voor beroep wordt gebruikt:
Opp. beroep < 30% totale opp. Hele woning beschermd
Opp. beroep > 30% totale opp. Enkel privé-gedeelte beschermd
Er moet een verklaring bij de notaris gedaan worden samen met overschrijving op
Kantoor Rechtszekerheid in Hypotheekregisters samen met echtgenoot. De
onvatbaarheid kan enkel ingeroepen worden voor beroepsschulden. De zelfstandige kan
er altijd afstand van doen.
Uitzonderingen particulieren:
- Loonbeslag: is een rechterlijke beslissing. Onbetaalde schuldeiser kan bij werkgever
beslag laten leggen op het loon dat werkgever eigenlijk aan werknemer moet uitkeren.
- Loonoverdracht: is contractueel overeengekomen tussen werknemer en werkgever.
Waarbij werkgever belooft deel van loon aan schuldeiser te betalen indien werknemer in
gebreken blijft.
Voorbeeld: teneinde de uitvoering te waarborgen van de huurovereenkomst tussen
verhuurder Y en huurder X aanvaardt de huurder overdracht van het beslagbaar deel van
zijn loon aan de verhuurder wanneer de huur minstens een maand achterstallig is en de
verhuurder hem aangetekend in gebreke stelde. De overdracht eindigt pas wanneer alle
huurachterstallen betaald zijn, zonder dat daartoe telkens een nieuwe ingebrekestelling
vereist is.
- Loondelegatie: dit is gerechtelijke machtiging waarbij alimentatiegerechtigde het
onderhoudsgeld rechtstreeks ontvangt van werkgever.
, Voor deze 3 bovenstaande gelden er grensbedragen zodat niet het volledige loon in
beslag kan worden genomen.
- Collectieve schuldregeling of burgerlijk faillissement: het beheer van financiën wordt
overgenomen door schuldbemiddelaar die wordt aangesteld door beslagrechter. De
schuldenaar vraagt dit aan via verzoekschrift bij beslagrechter. De schuldeiser kan geen
stappen meer ondernemen. Er kan een aanzuiveringsregeling worden opgelegd
(afbetalingsplan, interesten schorsen of laten vallen, kwijtschelding door rechter na 3 of
5 jaar als afbetalingsplan niet werkt of rechter kan mindering van rentevoet beslissen)
Verzoekschrift door SA bij arbeidsrechtbank
Binnen 8 dagen beslissing ontvankelijkheid
Binnen 24 u bericht van collectieve schuldenregeling naar SA en SE’s en naar
centrale voor kredieten aan particulieren
Rechter stelt schuldbemiddelaar aan: Neemt beheer over goederen over en stelt
aanzuiveringsregeling op
Rechter bekrachtigt aanzuiveringsregeling ofwel gaan SE’s akkoord : uitvoering
(minnelijke regeling). Ofwel legt arbeidsrechtbank dit op voor 5 jaar.
1. INHOUD VAN HET VERMOGENSRECHT
Regelt alle patrimoniale subjectieve rechten. 3 categorieën:
Intellectuele rechten (auteursrechten)
Vorderingsrechten (verbintenissen en schuldvorderingen)
De zakelijke rechten.
Het vermogensrecht biedt antwoord op hoe het vermogen verwerven? Rechtstreeks
(verbintenissen uit overeenkomst) of onrechtstreeks (erfenis, schenking, testament,
huwelijksvermogen). En hoe het vermogen indelen? Puur zakenrecht.
Kenmerken van de patrimoniale rechten:
In geld waardeerbaar
Kunnen het voorwerp van overeenkomst uitmaken en dus overdraagbaar
Betrekking op actiefzijde van vermogen
Ze worden goederen genoemd
1. ZAKELIJKE RECHTEN EN ZEKERHEDEN
1.1. zakelijke rechten t.o.v. vorderingsrechten
zakelijke rechten:
- het geeft direct heerschappij over een goed (geen tussenkomst derden)
, - tegenstelbaar aan iedereen (publiciteit hypotheekkantoor)
- verjaart na 30 jaar (principe)
- kent recht van voorrang: wie voorrecht heeft wordt als eerste betaald.
- Kent volgrecht: indien hypotheek op huis, blijft deze het huis volgen, dus wanneer huis
van eigenaar veranderd, blijft hypotheek op huis toch bestaan.
Voorbeeld: 1) eigendomsrecht: ik mag doen en laten met het huis wat ik wil, niet etgenover
anderen verantwoorden. 2) eigendomsrecht: indien iemand mijn wagen steelt mag ik deze
terugvorderen. 3) a heeft opstalrecht verkregen van b, maar geen notariële akte
overgeschreven op hypotheekkantoor. Indien b eigendomsrecht verkoopt aan c, moet c geen
rekening houden met opstalrecht a, want er is geen publicatie en op opstalcontract geldt
tussen a en b.
Vorderingsrechten of persoonlijke rechten:
- Iemand krijgt recht om iets van iemand anders te verwachten (geven, doen of laten)
- Geldt tussen partijen
- Geen publiciteit voorzien (wel bij huurcontracten)
- Verjaart na 10 jaar
Voorbeeld: huurcontract: huurder mag in woning wonen (gebruik) via verhuurder, hij heeft
geen direct zeggenschap op woning, kan bijvoorbeeld niet verkopen.
1.1. 3 categorieën zakelijke rechten
er is numerus clausus- beginsel dat zegt dat contractpartijen geen nieuwe zakelijke rechten kan
uitvinden, enkel wetgever. Dit in tegenstelling tot persoonlijke rechten: contractvrijheid. 3
categorieën van zakelijke rechten:
Het eigendomsrecht:
Artikel 543 BW bepaalt dat men ofwel recht van eigendom, ofwel recht van genot ofwel
recht van erfdienstbaarheid kan hebben.
Meest volledige zakelijke recht dat met kan hebben op een eigen zaak.
Eigenlijke zakelijke rechten:
- Eigendom en mede-eigendom
- Vruchtgebruik
- Gebruik en bewoning
- Gebruik van gemeentegoederen
- Rechten van aangelanden van waterlopen
- Erfdienstbaarheden
- Erfpacht en opstal
Zakelijke zekerheden:
Dient tot waarborg van een vorderingsrecht en heeft betrekking op de geldwaarde die hun
zaak vertegenwoordigt.
HOOFDSTUK 1 : Hoe rechtspraak en rechtsleer opzoeken?
Zie cursus en PPT !!
Kunnen toepassen, geen theorie te kennen
Juridische verwijzingen volgens V&A kunnen ‘ontcijferen’ en zelf oplossen
HOOFDSTUK 2: Inleidende begrippen van zakenrecht
1. SITUERING VAN HET ZAKENRECHT IN HET RECHT
Publiek recht Privaatrecht
Handelsrecht Burgerlijk recht
Personen- en
Vermogensrecht
familierecht
a) Intellectuele rechten
b) Vorderingsrechten
c) Zakelijke rechten
Verschil tussen de begrippen zaak en goed:
Zaak is alles wat in de natuur bestaat met uitzondering van de mens
Goed is het geheel van vermogensrecht die aan rechtssubject (mens) toebehoort.
Bronnen van zakenrecht:
Burgerlijk wetboek (boek I en II)
Gerechtelijk wetboek (bezitsvordering)
Veldwetboek (erfdienstbaarheden)
Grondwet (recht op vergoeding bij onteigening)
Wet over het recht van erfpacht
Wet over het recht van opstal
Europese wetgeving (EVRM: bescherming van eigendomsrecht)
1. KENMERKEN VAN HET VERMOGEN
1.1. Samenstelling van het vermogen
Het vermogen bestaat uit een actief en passief deel
1.2. Elke persoon heeft een vermogen
Elk vermogen kan niet zonder een persoon bestaan
1.3. Het vermogen kan niet volledig vervreemd worden
, Goederen kunnen wel vervreemd worden, maar een volledig vermogen niet. Na het overlijden
gaat het vermogen over naar erfgenamen.
1.4. Elk persoon heeft maar 1 vermogen
Het dient tot waarborg voor de schuldeisers. (art. 7 en 8 Hyp.W.)
Uitzonderingen handelaars:
- Scheiding van goederen: via het huwelijkscontract kan handelaar hiervoor kiezen. Zo
komt het eigenvermogen niet in gevaar.
- Vennootschap: van eenmanszaak naar vennootschap dan wordt het beroepsvermogen
afgescheiden van het privévermogen. Dus deze komt niet in gevaar, enkel bij misbruik
van de vennootschapsgoederen.
- Faillissement: indien de schulden niet meer betaald kunnen worden kan dit aangevraagd
worden.
Faillissementswet: indien verschoonbaar verklaard kan de zelfstandige opnieuw starten
en de niet voldane schuldeisers achter zich laten.
Insolventierecht: natuurlijke personen/ondernemingen kunnen kwijtschelding aanvragen
3 maanden na faillissementsvonnis. (rechter doet onderzoek naar grove fout die bijdrage
heeft tot faillissement)
- Verklaring van onvatbaarheid voor beslag op de hoofdverblijfplaats : dit is om te
voorkomen dat voor beroepsschulden beslag wordt gelegd op hoofdverblijfplaats. Alleen
een zelfstandig natuurlijk persoon kan dit. De hoofdverblijfplaats is waar hij het meest
verblijft. Indien verblijfplaats ook voor beroep wordt gebruikt:
Opp. beroep < 30% totale opp. Hele woning beschermd
Opp. beroep > 30% totale opp. Enkel privé-gedeelte beschermd
Er moet een verklaring bij de notaris gedaan worden samen met overschrijving op
Kantoor Rechtszekerheid in Hypotheekregisters samen met echtgenoot. De
onvatbaarheid kan enkel ingeroepen worden voor beroepsschulden. De zelfstandige kan
er altijd afstand van doen.
Uitzonderingen particulieren:
- Loonbeslag: is een rechterlijke beslissing. Onbetaalde schuldeiser kan bij werkgever
beslag laten leggen op het loon dat werkgever eigenlijk aan werknemer moet uitkeren.
- Loonoverdracht: is contractueel overeengekomen tussen werknemer en werkgever.
Waarbij werkgever belooft deel van loon aan schuldeiser te betalen indien werknemer in
gebreken blijft.
Voorbeeld: teneinde de uitvoering te waarborgen van de huurovereenkomst tussen
verhuurder Y en huurder X aanvaardt de huurder overdracht van het beslagbaar deel van
zijn loon aan de verhuurder wanneer de huur minstens een maand achterstallig is en de
verhuurder hem aangetekend in gebreke stelde. De overdracht eindigt pas wanneer alle
huurachterstallen betaald zijn, zonder dat daartoe telkens een nieuwe ingebrekestelling
vereist is.
- Loondelegatie: dit is gerechtelijke machtiging waarbij alimentatiegerechtigde het
onderhoudsgeld rechtstreeks ontvangt van werkgever.
, Voor deze 3 bovenstaande gelden er grensbedragen zodat niet het volledige loon in
beslag kan worden genomen.
- Collectieve schuldregeling of burgerlijk faillissement: het beheer van financiën wordt
overgenomen door schuldbemiddelaar die wordt aangesteld door beslagrechter. De
schuldenaar vraagt dit aan via verzoekschrift bij beslagrechter. De schuldeiser kan geen
stappen meer ondernemen. Er kan een aanzuiveringsregeling worden opgelegd
(afbetalingsplan, interesten schorsen of laten vallen, kwijtschelding door rechter na 3 of
5 jaar als afbetalingsplan niet werkt of rechter kan mindering van rentevoet beslissen)
Verzoekschrift door SA bij arbeidsrechtbank
Binnen 8 dagen beslissing ontvankelijkheid
Binnen 24 u bericht van collectieve schuldenregeling naar SA en SE’s en naar
centrale voor kredieten aan particulieren
Rechter stelt schuldbemiddelaar aan: Neemt beheer over goederen over en stelt
aanzuiveringsregeling op
Rechter bekrachtigt aanzuiveringsregeling ofwel gaan SE’s akkoord : uitvoering
(minnelijke regeling). Ofwel legt arbeidsrechtbank dit op voor 5 jaar.
1. INHOUD VAN HET VERMOGENSRECHT
Regelt alle patrimoniale subjectieve rechten. 3 categorieën:
Intellectuele rechten (auteursrechten)
Vorderingsrechten (verbintenissen en schuldvorderingen)
De zakelijke rechten.
Het vermogensrecht biedt antwoord op hoe het vermogen verwerven? Rechtstreeks
(verbintenissen uit overeenkomst) of onrechtstreeks (erfenis, schenking, testament,
huwelijksvermogen). En hoe het vermogen indelen? Puur zakenrecht.
Kenmerken van de patrimoniale rechten:
In geld waardeerbaar
Kunnen het voorwerp van overeenkomst uitmaken en dus overdraagbaar
Betrekking op actiefzijde van vermogen
Ze worden goederen genoemd
1. ZAKELIJKE RECHTEN EN ZEKERHEDEN
1.1. zakelijke rechten t.o.v. vorderingsrechten
zakelijke rechten:
- het geeft direct heerschappij over een goed (geen tussenkomst derden)
, - tegenstelbaar aan iedereen (publiciteit hypotheekkantoor)
- verjaart na 30 jaar (principe)
- kent recht van voorrang: wie voorrecht heeft wordt als eerste betaald.
- Kent volgrecht: indien hypotheek op huis, blijft deze het huis volgen, dus wanneer huis
van eigenaar veranderd, blijft hypotheek op huis toch bestaan.
Voorbeeld: 1) eigendomsrecht: ik mag doen en laten met het huis wat ik wil, niet etgenover
anderen verantwoorden. 2) eigendomsrecht: indien iemand mijn wagen steelt mag ik deze
terugvorderen. 3) a heeft opstalrecht verkregen van b, maar geen notariële akte
overgeschreven op hypotheekkantoor. Indien b eigendomsrecht verkoopt aan c, moet c geen
rekening houden met opstalrecht a, want er is geen publicatie en op opstalcontract geldt
tussen a en b.
Vorderingsrechten of persoonlijke rechten:
- Iemand krijgt recht om iets van iemand anders te verwachten (geven, doen of laten)
- Geldt tussen partijen
- Geen publiciteit voorzien (wel bij huurcontracten)
- Verjaart na 10 jaar
Voorbeeld: huurcontract: huurder mag in woning wonen (gebruik) via verhuurder, hij heeft
geen direct zeggenschap op woning, kan bijvoorbeeld niet verkopen.
1.1. 3 categorieën zakelijke rechten
er is numerus clausus- beginsel dat zegt dat contractpartijen geen nieuwe zakelijke rechten kan
uitvinden, enkel wetgever. Dit in tegenstelling tot persoonlijke rechten: contractvrijheid. 3
categorieën van zakelijke rechten:
Het eigendomsrecht:
Artikel 543 BW bepaalt dat men ofwel recht van eigendom, ofwel recht van genot ofwel
recht van erfdienstbaarheid kan hebben.
Meest volledige zakelijke recht dat met kan hebben op een eigen zaak.
Eigenlijke zakelijke rechten:
- Eigendom en mede-eigendom
- Vruchtgebruik
- Gebruik en bewoning
- Gebruik van gemeentegoederen
- Rechten van aangelanden van waterlopen
- Erfdienstbaarheden
- Erfpacht en opstal
Zakelijke zekerheden:
Dient tot waarborg van een vorderingsrecht en heeft betrekking op de geldwaarde die hun
zaak vertegenwoordigt.
