Inleiding tot boekhouden en financiën
Hoofdstuk 1: de boekhoudkundige gelijkheid
Wat is boekhouden?
Boekhouden = het vastleggen van financiële informa8e van een onderneming.
Het proces:
- Iden8ficeren van een gebeurtenis (bv. aankoop machine).
- Registreren door de boekhouder.
- SamenvaDen in financiële overzichten (bv. balans, resultatenrekening).
- Rapporteren aan gebruikers (aandeelhouders, overheid, banken…).
Boekhouding = de taal van het bedrijfsleven.
Doel
Boekhouding heeI tot doel om een getrouw beeld te geven van:
- De vermogenstoestand (balans)
- De resultaten (winst of verlies)
- De winstverdeling (resultaatverwerking)
Het begrip “getrouw beeld” betekent dat de jaarrekening volledig, betrouwbaar en vergelijkbaar moet zijn,
zodat stakeholders correcte beslissingen kunnen nemen.
Belang en func6e
Boekhouding is de taal van het bedrijfsleven.
Ze ondersteunt beslissingen van:
- Internen: managers, bestuurders
- Externen: aandeelhouders, banken, overheid, klanten, werknemers
Wie gebruikt boekhoudkundige info? (Stakeholders)
- Aandeelhouders / beleggers → willen weten of het bedrijf winstgevend is.
- Crediteuren (banken, leveranciers) → kunnen we een lening of krediet geven?
- Klanten → is de onderneming betrouwbaar?
- Overheid → belas8ngen, sta8s8eken.
- Overige (Werknemers & vakbonden) → jobzekerheid, loononderhandelingen.
Belangrijk: Boekhouding is dus niet enkel voor het bedrijf zelf, maar voor iedereen die beslissingen neemt met
economische impact.
Stakeholders en hun informa6ebehoeCe
Stakeholder Vraag Waarom
Aandeelhouders Is het bedrijf winstgevend? Beleggingsbeslissing
Banken / Crediteuren Kan de onderneming haar schulden terugbetalen? Kredietbeslissing
Overheid Hoeveel belas8ngen verschuldigd? Fiscale controle
Werknemers Is mijn job veilig? Werkzekerheid
Management Welke afdelingen presteren goed? Beslissingsondersteuning
,Boekhoudkundige domeinen (schema)
Algemeen boekhouden Management accoun8ng
Voornaamste Externen: aandeelhouders, crediteuren, Intern: Managers
gebruikers klanten, overheid
Rapporten SamenvaDende verslagen die over de Gedetailleerde verslagen
volledige onderneming worden opgesteld, over delen van het bedrijf
gewoonlijk op kwartaal- of jaarbasis (producten, afdelingen,
landen), vaak op dagelijkse
of wekelijkse basis
Tijdspanne - Vertraagd; historisch. - Actueel; toekomstgericht.
- Vb: Cijfers over 2017 worden in 2018 - Vb: Budget van 2018 wordt
gerapporteerd in 2017 opgesteld
- 1 jaar - 1 à 15 jaar
Vormvereisten Gereguleerd; strenge vormvereisten (GAAP Geen regels; systemen en
+ standaardschema van de jaarrekening) informa8e bepaald door
management om tegemoet
te komen aan strategische
en opera8onele behoeIen
De Boekhoudkundige Gelijkheid
- Ac8ef = Passief
Of:
- Bezihngen = Eigen Vermogen + Schulden
Elke transac8e heeI minstens twee effecten → dubbele boekhouding zorgt dat de balans in evenwicht blijI.
Soorten boekhouding
Type Doel Gebruikers Vormvereisten
Financieel boekhouden WeDelijke rapportering Externen Strikte regels (BE GAAP / IFRS)
Management accoun8ng Interne analyse en planning Managers Vrije vorm
Boekhoudprincipes
Principe Betekenis
Realisa6ebeginsel Opbrengsten worden geboekt wanneer ze verdiend zijn, niet wanneer betaald.
Matchingprincipe Kosten worden toegewezen aan de periode waarin de bijhorende opbrengsten
vallen.
Con6nuïteitsprincipe Er wordt aangenomen dat de onderneming blijI bestaan.
Materialiteitsprincipe Enkel relevante informa8e wordt vermeld; kleine afwijkingen mogen.
Consisten6eprincipe Dezelfde methoden worden elk jaar toegepast voor vergelijkbaarheid.
Getrouw beeld De jaarrekening moet een trouw, volledig en vergelijkbaar beeld geven.
WeMelijk Kader
- Wetboek Economisch Recht (WER) → verplicht boekhouding voor ondernemingen
- MAR (Minimum Algemeen Rekeningstelsel) → uniforme rekeningenstructuur
- Jaarrekening verplicht neer te leggen bij de Balanscentrale van de Na8onale Bank van België
, Wat is GAAP?
GAAP staat voor Generally Accepted Accoun0ng Principles (= algemeen aanvaarde boekhoudprincipes).
- Het is een set van regels, richtlijnen en standaarden die bepalen hoe bedrijven hun financiële
gegevens moeten bijhouden en rapporteren.
- Elke regio/land heeI vaak zijn eigen GAAP:
§ BE GAAP → Belgische regels, vooral gericht op schuldeisers en fiscus.
§ US GAAP → Amerikaanse regels, opgesteld door FASB (Financial Accoun8ng Standards Board).
Kenmerken GAAP:
- Meer regel-gebaseerd: er zijn heel veel concrete voorschriIen.
- Gericht op nauwkeurige naleving van wetgeving.
- Vaak meer conserva8ef → voorzich8g met winsten boeken.
Wat is IFRS?
IFRS staat voor Interna0onal Financial Repor0ng Standards.
- Ontwikkeld door de IASB (Interna8onal Accoun8ng Standards Board).
- Het doel is wereldwijde harmonisa6e: bedrijven uit verschillende landen moeten op een vergelijkbare
manier rapporteren.
- Sinds 2005 verplicht voor alle beursgenoteerde ondernemingen in de EU (geconsolideerde
jaarrekening).
- Wordt gebruikt in meer dan 140 landen.
Kenmerken IFRS:
- Meer principle-based: niet elk detail is vastgelegd → er wordt meer gewerkt met principes en
richtlijnen.
- Gericht op transparan6e en vergelijkbaarheid voor investeerders.
- Vaak minder conserva8ef dan GAAP → winsten en ac8va kunnen sneller zichtbaar worden.
Aspect GAAP IFRS
Oorsprong Na8onaal (BE, US, …) Interna8onaal
Uitgever FASB (VS), Belgische wetgeving IASB
Karakter Rules-based (detailregels) Principles-based (principes)
Focus Beschermen van schuldeisers & fiscale Informa8e voor investeerders & transparan8e
controle
Gebruikt in o.a. België (BE GAAP), VS (US GAAP) >140 landen, verplicht in EU (voor
beursgenoteerd)
Mate van Strikte en technische regels Meer vrijheid, gebaseerd op interpreta8e
detail
Voorbeeldverschil
- Voorbeeld afschrijving machine:
GAAP → legt gedetailleerd vast welke methode gebruikt mag worden (vb. lineair, degressief).
IFRS → stelt enkel dat de methode de economische realiteit correct moet weergeven. Bedrijf kiest zelf
(maar moet mo8veren).
- Voorbeeld ontwikkeling nieuwe soCware:
GAAP (BE) → eerder geneigd om de kosten meteen als uitgave te boeken (conserva8ef).
IFRS → laat toe om kosten als immateriële vaste ac6va te ac8veren als ze in de toekomst economische
voordelen opleveren.
Waarom is dit belangrijk?
- Investeerders moeten jaarrekeningen kunnen vergelijken over landen heen → IFRS helpt daarbij.
- Ondernemingen die interna8onaal ac8ef zijn (mul8na8onals) moeten vaak beide systemen kennen →
ze rapporteren volgens IFRS, maar houden ook rekening met lokale GAAP (bv. voor belas8ngen).
Hoofdstuk 1: de boekhoudkundige gelijkheid
Wat is boekhouden?
Boekhouden = het vastleggen van financiële informa8e van een onderneming.
Het proces:
- Iden8ficeren van een gebeurtenis (bv. aankoop machine).
- Registreren door de boekhouder.
- SamenvaDen in financiële overzichten (bv. balans, resultatenrekening).
- Rapporteren aan gebruikers (aandeelhouders, overheid, banken…).
Boekhouding = de taal van het bedrijfsleven.
Doel
Boekhouding heeI tot doel om een getrouw beeld te geven van:
- De vermogenstoestand (balans)
- De resultaten (winst of verlies)
- De winstverdeling (resultaatverwerking)
Het begrip “getrouw beeld” betekent dat de jaarrekening volledig, betrouwbaar en vergelijkbaar moet zijn,
zodat stakeholders correcte beslissingen kunnen nemen.
Belang en func6e
Boekhouding is de taal van het bedrijfsleven.
Ze ondersteunt beslissingen van:
- Internen: managers, bestuurders
- Externen: aandeelhouders, banken, overheid, klanten, werknemers
Wie gebruikt boekhoudkundige info? (Stakeholders)
- Aandeelhouders / beleggers → willen weten of het bedrijf winstgevend is.
- Crediteuren (banken, leveranciers) → kunnen we een lening of krediet geven?
- Klanten → is de onderneming betrouwbaar?
- Overheid → belas8ngen, sta8s8eken.
- Overige (Werknemers & vakbonden) → jobzekerheid, loononderhandelingen.
Belangrijk: Boekhouding is dus niet enkel voor het bedrijf zelf, maar voor iedereen die beslissingen neemt met
economische impact.
Stakeholders en hun informa6ebehoeCe
Stakeholder Vraag Waarom
Aandeelhouders Is het bedrijf winstgevend? Beleggingsbeslissing
Banken / Crediteuren Kan de onderneming haar schulden terugbetalen? Kredietbeslissing
Overheid Hoeveel belas8ngen verschuldigd? Fiscale controle
Werknemers Is mijn job veilig? Werkzekerheid
Management Welke afdelingen presteren goed? Beslissingsondersteuning
,Boekhoudkundige domeinen (schema)
Algemeen boekhouden Management accoun8ng
Voornaamste Externen: aandeelhouders, crediteuren, Intern: Managers
gebruikers klanten, overheid
Rapporten SamenvaDende verslagen die over de Gedetailleerde verslagen
volledige onderneming worden opgesteld, over delen van het bedrijf
gewoonlijk op kwartaal- of jaarbasis (producten, afdelingen,
landen), vaak op dagelijkse
of wekelijkse basis
Tijdspanne - Vertraagd; historisch. - Actueel; toekomstgericht.
- Vb: Cijfers over 2017 worden in 2018 - Vb: Budget van 2018 wordt
gerapporteerd in 2017 opgesteld
- 1 jaar - 1 à 15 jaar
Vormvereisten Gereguleerd; strenge vormvereisten (GAAP Geen regels; systemen en
+ standaardschema van de jaarrekening) informa8e bepaald door
management om tegemoet
te komen aan strategische
en opera8onele behoeIen
De Boekhoudkundige Gelijkheid
- Ac8ef = Passief
Of:
- Bezihngen = Eigen Vermogen + Schulden
Elke transac8e heeI minstens twee effecten → dubbele boekhouding zorgt dat de balans in evenwicht blijI.
Soorten boekhouding
Type Doel Gebruikers Vormvereisten
Financieel boekhouden WeDelijke rapportering Externen Strikte regels (BE GAAP / IFRS)
Management accoun8ng Interne analyse en planning Managers Vrije vorm
Boekhoudprincipes
Principe Betekenis
Realisa6ebeginsel Opbrengsten worden geboekt wanneer ze verdiend zijn, niet wanneer betaald.
Matchingprincipe Kosten worden toegewezen aan de periode waarin de bijhorende opbrengsten
vallen.
Con6nuïteitsprincipe Er wordt aangenomen dat de onderneming blijI bestaan.
Materialiteitsprincipe Enkel relevante informa8e wordt vermeld; kleine afwijkingen mogen.
Consisten6eprincipe Dezelfde methoden worden elk jaar toegepast voor vergelijkbaarheid.
Getrouw beeld De jaarrekening moet een trouw, volledig en vergelijkbaar beeld geven.
WeMelijk Kader
- Wetboek Economisch Recht (WER) → verplicht boekhouding voor ondernemingen
- MAR (Minimum Algemeen Rekeningstelsel) → uniforme rekeningenstructuur
- Jaarrekening verplicht neer te leggen bij de Balanscentrale van de Na8onale Bank van België
, Wat is GAAP?
GAAP staat voor Generally Accepted Accoun0ng Principles (= algemeen aanvaarde boekhoudprincipes).
- Het is een set van regels, richtlijnen en standaarden die bepalen hoe bedrijven hun financiële
gegevens moeten bijhouden en rapporteren.
- Elke regio/land heeI vaak zijn eigen GAAP:
§ BE GAAP → Belgische regels, vooral gericht op schuldeisers en fiscus.
§ US GAAP → Amerikaanse regels, opgesteld door FASB (Financial Accoun8ng Standards Board).
Kenmerken GAAP:
- Meer regel-gebaseerd: er zijn heel veel concrete voorschriIen.
- Gericht op nauwkeurige naleving van wetgeving.
- Vaak meer conserva8ef → voorzich8g met winsten boeken.
Wat is IFRS?
IFRS staat voor Interna0onal Financial Repor0ng Standards.
- Ontwikkeld door de IASB (Interna8onal Accoun8ng Standards Board).
- Het doel is wereldwijde harmonisa6e: bedrijven uit verschillende landen moeten op een vergelijkbare
manier rapporteren.
- Sinds 2005 verplicht voor alle beursgenoteerde ondernemingen in de EU (geconsolideerde
jaarrekening).
- Wordt gebruikt in meer dan 140 landen.
Kenmerken IFRS:
- Meer principle-based: niet elk detail is vastgelegd → er wordt meer gewerkt met principes en
richtlijnen.
- Gericht op transparan6e en vergelijkbaarheid voor investeerders.
- Vaak minder conserva8ef dan GAAP → winsten en ac8va kunnen sneller zichtbaar worden.
Aspect GAAP IFRS
Oorsprong Na8onaal (BE, US, …) Interna8onaal
Uitgever FASB (VS), Belgische wetgeving IASB
Karakter Rules-based (detailregels) Principles-based (principes)
Focus Beschermen van schuldeisers & fiscale Informa8e voor investeerders & transparan8e
controle
Gebruikt in o.a. België (BE GAAP), VS (US GAAP) >140 landen, verplicht in EU (voor
beursgenoteerd)
Mate van Strikte en technische regels Meer vrijheid, gebaseerd op interpreta8e
detail
Voorbeeldverschil
- Voorbeeld afschrijving machine:
GAAP → legt gedetailleerd vast welke methode gebruikt mag worden (vb. lineair, degressief).
IFRS → stelt enkel dat de methode de economische realiteit correct moet weergeven. Bedrijf kiest zelf
(maar moet mo8veren).
- Voorbeeld ontwikkeling nieuwe soCware:
GAAP (BE) → eerder geneigd om de kosten meteen als uitgave te boeken (conserva8ef).
IFRS → laat toe om kosten als immateriële vaste ac6va te ac8veren als ze in de toekomst economische
voordelen opleveren.
Waarom is dit belangrijk?
- Investeerders moeten jaarrekeningen kunnen vergelijken over landen heen → IFRS helpt daarbij.
- Ondernemingen die interna8onaal ac8ef zijn (mul8na8onals) moeten vaak beide systemen kennen →
ze rapporteren volgens IFRS, maar houden ook rekening met lokale GAAP (bv. voor belas8ngen).
