Samenvatting Inleiding in het Nederlandse recht - Staat en Recht

staatsrecht samenvatting blok 1

Leerdoelen week 1
1.​ Globaal beschrijven wat het begrip ‘staatsrecht’ inhoudt en relevante juridische
begrippen koppelen aan dat begrip
Het staatsrecht bevat regels die betrekking hebben op de organisatie van de staat en zijn
organen en op de bevoegdheden van die organen. Het omvat de verhouding van burgers tot
de staat en mogelijkheden die burgers hebben om invloed uit te oefenen op het functioneren
van de diverse staatsorganen. Het wettelijk fundament van het staatsrecht wordt gevormd
door de Grondwet. Hierin staan een aantal hoofdlijnen van de organisatie van onze staat.
2.​ uitleggen welke functies het recht heeft in de samenleving

Leerdoelen week 2
1.​ uitleggen wat een rechtsstaat is aan de hand van de beginselen van de rechtsstaat
Bij het beginsel van de rechtsstaat staat de bescherming van het individu tegen de overheid
centraal. Het begrip rechtsstaat houdt kort gezegd in dat elk optreden van de overheid
onderworpen is aan de regels van het recht. Bij de trias politica hebben we gezien dat de
overheid bevoegd is op landelijk, regionaal en plaatselijk niveau algemene regels vast te
stellen in de vorm van wetten.
kenmerken van een rechtsstaat zijn:
●​ het legaliteitsbeginsel → De overheid mag slechts optreden op grond van algemene
regels die democratisch tot stand zijn gekomen.
●​ onafhankelijke rechtsspraak → een onafhankelijke rechter biedt burgers
bescherming tegen overheidsoptreden dat willekeurig is of op een andere manier in
strijd is met het recht.
●​ grondrechten → burgers hebben fundamentele rechten/vrijheden die de overheid
moet aanbieden
●​ machtenscheiding → de macht van de overheid is verdeeld over verschillende
organen van de overheid.
2.​ uitleggen hoe het parlementaire stelsel in Nederland vorm heeft gekregen
Het parlementair stelsel is in de loop van de 19e eeuw tot ontwikkeling gekomen aan de
hand van het beginsel van de ministeriële verantwoordelijkheid dat in het tweede lid van ar.
42 GW is vastgesteld.

Leerdoelen week 3
1.​ analyseren hoe een wet in formele zin tot stand komt.
Een wet in formele zin is elke besluit van de regering en de Staten-Generaal samen. Zij
brengen samen de wetten in formele zin tot stand.
2.​ beschrijven hoe een wijziging van de Grondwet verloopt;
art. 81 t/m 88 GW
Een grondwetswijziging doorloopt twee lezingen in beide Kamers. Vóór de eerste lezing in
de Tweede Kamer plaatsvindt moet een voorstel voor een overweging wet worden
ingediend. Hierin zijn de voorgestelde wijzigingen van de Grondwet opgenomen. De
behandeling van dat voorstel kan worden gezien als de eerste lezing. Tijdens de eerste
lezing is de gewone wetsprocedure van toepassing. Dat wil zeggen dat de Tweede Kamer
het recht van initiatief, amendement en tot aanvaarden of verwerpen heeft. Daarnaast heeft

, de Tweede Kamer het splitsingsrecht, waarmee een wetsvoorstel in twee of meer
wetsvoorstellen kan worden gesplitst. Door het voorstel te splitsen kan worden voorkomen
dat het hele voorstel wordt verworpen. De Eerste Kamer heeft dat splitsingsrecht niet, zij kan
alleen het voorliggende wetsvoorstel aannemen of verwerpen. In beide Kamers moet het
voorstel met een gewone meerderheid worden aangenomen.
Als beide Kamers de overweging wet hebben aangenomen, vindt ontbinding van de Tweede
Kamer plaats. Kiezers kunnen zich zo over voorliggende grondwetswijzigingen uitspreken. In
de praktijk valt de ontbinding samen met de reguliere, vierjaarlijkse verkiezingen van de
Tweede Kamer. De Eerste Kamer wordt niet ontbonden.
De nieuwe Tweede Kamer buigt zich vervolgens over de in de eerste lezing vastgestelde
teksten. In de tweede lezing worden deze als wetsvoorstel ingediend. In de tweede lezing
kunnen beide Kamers het voorstel alleen ongewijzigd aannemen of verwerpen. De Tweede
Kamer heeft nog wel het splitsingsrecht, maar deze dient dan met tweederdemeerderheid te
worden aangenomen.
Als de nieuwgekozen Tweede Kamer het wetsvoorstel met tweederdemeerderheid
aanneemt, behandelt ook de Eerste Kamer het voorstel in tweede lezing. Ook de Eerste
Kamer moet het voorstel met tweederdemeerderheid aannemen om de Grondwet te
wijzigen.

3.​ beschrijven wat de rechten van de Tweede Kamer, Eerste Kamer en regering zijn in
het kader van de totstandkoming van een wet in formele zin en deze rechten
herkennen in de Grondwet;
-​ De basis voor een wet in formele zin is een wetsvoorstel, art. 82 GW. Dit is in de
regel afkomstig van de regering.
-​ Na indiening van het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer moet het vervolgens naar de
Raad van State. Deze voorziet het voorstel van een openbaar advies. art. 73 lid GW
-​ Nadat de Raad van State het wetsvoorstel van een advies heeft voorzien, wordt het
ingediend bij de Tweede Kamer. Dit gaat namens de Koning.
-​ Zodra het wetsvoorstel door de Tweede Kamer is aangenomen, gaat het naar de
Eerste Kamer. Zij kiezen om het te aanvaarden of te verwerpen.
-​ Als het door beide Kamers is aangenomen moet het ter bekrachtiging worden
ondertekend door de Koning. art. 87 GW
4.​ uitleggen hoe de hiërarchie van wetten regelgeving in Nederland is geregeld