FAMILIAAL VERMOGENSRECHT
DEEL 0: INLEIDING
Bestaat uit drie delen
1. Relatievermogensrecht = geheel v rechtsregels dat, tijdens relatie
(huwelijk/ samenwoning) en bij ontbinding ervan, de
vermogensrechtelijke verhoudingen regelt v/d partners
(echtgenoten/samenwoners), zowel ten opzichte v elkaar als
tegenover derden
2. Erfrecht = regelt wat er gebeurt met vermogen v/e overledene na
het overlijden
3. Giften = RH onder kosteloze titel waarbij persoon iemand
vermogensbestanddeel verschaft
DEEL 1: RELATIEVERMOGENSRECHT
Huwelijksvermogensrecht
o = geheel van bijzondere rechtsregels dat, tijdens het huwelijk en bij
de ontbinding ervan, de vermogensrechtelijke verhoudingen regelt
van de EG, zowel tegenover elkaar als tegenover derden
Onderverdeling HVR
o Primair HVR: dwingend van toepassing
o Secundair HVR: bouwt verder, aanvullend
Wettelijk stelsel
Conventioneel stelsel
PRIMAIR STELSEL (ART. 212-224 BW)
= regelt op eenvormige en dwingende wijze de rechten en verplichtingen
(minimaal aantal) van de EG onderling, alsmede hun verhouding tegenover
derden.
4 kenmerken
1. Is minimum minimorum
2. Eenvormig
3. Dwingend
4. Wederkerige rechten en plichten krachtens de wet
3 basisprincipes/ krachtlijnen voor EG vanuit het primair stelsel
o Solidariteit
Hulp- en bijdrageverplichting (art. 213, art. 217, art. 220 en
art. 221)
De bescherming van de gezinswoning (art. 215 BW en art.
224 BW)
Hoofdelijkheid voor huishoudelijke schulden en schulden voor
de opvoeding van de kinderen (art. 222 BW)
1
, o Gelijkheid (= elk v EG beschikt over dezelfde rechten en plichten
(art. 212, § 3)
o Zelfstandigheid
De vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 bw)
Iedere echtgenoot ontvangt de inkomsten alleen (Art. 217
BW)
Iedere EG kan depositorekening voor geld of effecten doen
openen of kluis huren op eigen naam, zonder instemming v
andere EG (Art. 218 BW)
Hulpplicht
o = EG moeten de levensstandaard met elkaar delen. Het is een soort
van onderhoudsverplichting, zonder dat behoeftigheid vereist is –
soort hiërarchie
Bijdrageplicht
o = elke echtgenoot moet zijn bijdrage leveren naar zijn
mogelijkheden (‘naar vermogen’ – proportioneel bijdrage te leveren
in de lasten van het huwelijk)
Bescherming van de gezinswoning (art. 215)
o = elke EG is handelingsonbevoegd om RH te stellen die de
bestemming van de woning als gezinswoning in gedrang brengen of
kunnen brengen, zonder de instemming van de andere EG
1. Slechts de voornaamste gezinswoning = waar het gezin de meeste
tijd spendeert en hun voornaamste centrum van belangen heeft
gevestigd
2. De woning moet daadwerkelijk dienstdoen als gezinswoning
3. Het beschermde goed moet onroerend zijn
2 soorten schulden (ruim begrip)
o Huishoudelijke schulden
o Schulden van de opvoeding en opleiding van de kinderen
Zelfstandigheid
o 1) Vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 bw)
o 2) Inning en besteding van de beroepsinkomsten (217)
o 3) Opening van een bankrekening of een kluis (218)
Volgorde van besteding van die inkomsten
o Lasten van het huwelijk
o Goederen verantwoord voor de uitoefening van het beroep
o Rest: secundair huwelijksvermogensstelsel (GEM of SvG)
SECUNDAIR STELSEL
= regelt verder de vermogensrechtelijke verhoudingen van EG die niet door het
primair recht worden geregeld, zowel onderling als tegenover derden
2
,HET WETTELIJK STELSEL
Goederen eigen door hun oorsprong (2.3.17)
o Omwille van ogenblik van verwerving
o Omwille van/ via nalatenschap of gift
Goederen eigen door hun aard
o Accessoria van eigen goederen (2.3.18)
o Strikt persoonlijke goederen (2.3.19)
Uitz: anticipatieve inbreng (2.3.53)
o = In de akte van eigendomsverklaring een verklaring van AI
opnemen, wanneer dat koppel dan later zal huwen, dan zal het later
automatisch in het gemeenschappelijk vermogen terechtkomen
o = in de akte van eigendomsverkrijging een verklaring van
anticipatieve inbreng opnemen, zodat het bij de huwelijkssluiting
(gehuwd onder het wettelijk stelsel) achteraf automatisch
gemeenschappelijk wordt, ook al is het voorhuwelijks. Tot de
huwelijkssluiting blijft de woning voor ½ eigen.
Extravoorwaarden anticipatieve inbreng
o Enkel onroerende goederen
o Enkel goed dat de EG in exclusieve onverdeeldheid toebehoort
o De exclusieve onverdeeldheid moet de EG toebehoren in gelijke
delen; anders kan inbreng in de gemeenschap slechts door een
beding in het huwelijkscontract
o EG zijn volle eigenaar van de exclusieve onverdeeldheid
Accessoria van eigen goederen (2.3.18)
1. Toebehoren van eigen goederen of rechten: ondergeschiktheid van
een goed aan een eigen goed
2. Goederen aan een echtgenoot overdragen door een bloedverwant in
opgaande lijn: Onder bewarende titel = er is een tegenprestatie
3. Het aandeel door een EG verkregen in een goed waarvan hij reeds
mede-eigenaar is
4. Goederen verkregen door zaakvervanging, belegging of
wederbelegging van eigen goederen
5. De individuele levensverzekeringen
3 cumulatieve vw voor goederen aan EG overdragen door bloedverwant in
opgaande lijn
o Overdracht onder bezwarende titel (anders eigen omwille van
oorsprong)
o Overdracht gebeurt door ascendent aan echtgenoot-afstammeling
o Overdracht ter voldoening van schuld
Belegging = bepaald goed investeren in een ander goed
3
, Wederbelegging= bepaald goed omzetten in cash (verkopen) en
investeren in ander goed
2 cumulatieve vw om eigen te verklaren o.g.v. de wet bij onroerende
(weder)belegging
o Materieel: + ½ van de aanschaffingswaarde van het OG moet uit het
eigen vermogen komen
o Formeel: in de aankoopakte van het OG moet een verklaring van
(weder)belegging worden opgenomen
Individuele levensverzekeringen (derde pijlerpensioenen)
o = ovk tussen een verzekeraar en een verzekeringnemer, waarbij de
verzekeringnemer premies betaalt en de verzekeraar dekking
verleent op het moment dat de verzekerde gebeurtenis zich
voordoet - wordt er een kapitaal uitgekeerd aan een aangeduide
derdebegunstigde
Groepsverzekering
o = verzekering die een WG sluit voor zijn WN’s, waarbij de WG en
soms de WN premies storten à uitgesteld deel van het loon
Strikt persoonlijke goederen (2.3.19)
1. Kleren en voorwerpen voor persoonlijk gebruik
2. Het literaire, artistieke en industriële eigendomsrecht
3. Het recht op herstel van persoonlijke, lichamelijke of morele schade
4. Het recht op een pensioen, lijfrente of soortgelijke uitkering, dat een
echtgenoot alleen bezit
5. Lidmaatschapsrechten verbonden aan vennootschapsaandelen die
met gemeenschappelijke gelden zijn verkregen en op naam van een
echtgenoot zijn ingeschreven
6. Recht op de goederen die een echtgenoot exclusief voor de
uitoefening van zijn beroep of voor de uitbating van zijn beroep
aanwendt
7. Recht op het opgebouwde cliënteel
8. Goederen eigen
De schulden
o Definitief passief: bijdrage of contributio → bepalen we eerst – welk
vermogen de schuld moet dragen
o Voorlopig passief: verbintenis of obligatio → bepalen we vervolgens
– verhaalsrecht SE, welk vermogen aanspreken
2 principes bij het passief
1. Ubi emolumentum, ibi onus = daar waar het voordeel valt, valt ook
de last
2. Vermoeden van gemeenschappelijkheid
4
DEEL 0: INLEIDING
Bestaat uit drie delen
1. Relatievermogensrecht = geheel v rechtsregels dat, tijdens relatie
(huwelijk/ samenwoning) en bij ontbinding ervan, de
vermogensrechtelijke verhoudingen regelt v/d partners
(echtgenoten/samenwoners), zowel ten opzichte v elkaar als
tegenover derden
2. Erfrecht = regelt wat er gebeurt met vermogen v/e overledene na
het overlijden
3. Giften = RH onder kosteloze titel waarbij persoon iemand
vermogensbestanddeel verschaft
DEEL 1: RELATIEVERMOGENSRECHT
Huwelijksvermogensrecht
o = geheel van bijzondere rechtsregels dat, tijdens het huwelijk en bij
de ontbinding ervan, de vermogensrechtelijke verhoudingen regelt
van de EG, zowel tegenover elkaar als tegenover derden
Onderverdeling HVR
o Primair HVR: dwingend van toepassing
o Secundair HVR: bouwt verder, aanvullend
Wettelijk stelsel
Conventioneel stelsel
PRIMAIR STELSEL (ART. 212-224 BW)
= regelt op eenvormige en dwingende wijze de rechten en verplichtingen
(minimaal aantal) van de EG onderling, alsmede hun verhouding tegenover
derden.
4 kenmerken
1. Is minimum minimorum
2. Eenvormig
3. Dwingend
4. Wederkerige rechten en plichten krachtens de wet
3 basisprincipes/ krachtlijnen voor EG vanuit het primair stelsel
o Solidariteit
Hulp- en bijdrageverplichting (art. 213, art. 217, art. 220 en
art. 221)
De bescherming van de gezinswoning (art. 215 BW en art.
224 BW)
Hoofdelijkheid voor huishoudelijke schulden en schulden voor
de opvoeding van de kinderen (art. 222 BW)
1
, o Gelijkheid (= elk v EG beschikt over dezelfde rechten en plichten
(art. 212, § 3)
o Zelfstandigheid
De vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 bw)
Iedere echtgenoot ontvangt de inkomsten alleen (Art. 217
BW)
Iedere EG kan depositorekening voor geld of effecten doen
openen of kluis huren op eigen naam, zonder instemming v
andere EG (Art. 218 BW)
Hulpplicht
o = EG moeten de levensstandaard met elkaar delen. Het is een soort
van onderhoudsverplichting, zonder dat behoeftigheid vereist is –
soort hiërarchie
Bijdrageplicht
o = elke echtgenoot moet zijn bijdrage leveren naar zijn
mogelijkheden (‘naar vermogen’ – proportioneel bijdrage te leveren
in de lasten van het huwelijk)
Bescherming van de gezinswoning (art. 215)
o = elke EG is handelingsonbevoegd om RH te stellen die de
bestemming van de woning als gezinswoning in gedrang brengen of
kunnen brengen, zonder de instemming van de andere EG
1. Slechts de voornaamste gezinswoning = waar het gezin de meeste
tijd spendeert en hun voornaamste centrum van belangen heeft
gevestigd
2. De woning moet daadwerkelijk dienstdoen als gezinswoning
3. Het beschermde goed moet onroerend zijn
2 soorten schulden (ruim begrip)
o Huishoudelijke schulden
o Schulden van de opvoeding en opleiding van de kinderen
Zelfstandigheid
o 1) Vrijheid van beroepsuitoefening (art. 216 bw)
o 2) Inning en besteding van de beroepsinkomsten (217)
o 3) Opening van een bankrekening of een kluis (218)
Volgorde van besteding van die inkomsten
o Lasten van het huwelijk
o Goederen verantwoord voor de uitoefening van het beroep
o Rest: secundair huwelijksvermogensstelsel (GEM of SvG)
SECUNDAIR STELSEL
= regelt verder de vermogensrechtelijke verhoudingen van EG die niet door het
primair recht worden geregeld, zowel onderling als tegenover derden
2
,HET WETTELIJK STELSEL
Goederen eigen door hun oorsprong (2.3.17)
o Omwille van ogenblik van verwerving
o Omwille van/ via nalatenschap of gift
Goederen eigen door hun aard
o Accessoria van eigen goederen (2.3.18)
o Strikt persoonlijke goederen (2.3.19)
Uitz: anticipatieve inbreng (2.3.53)
o = In de akte van eigendomsverklaring een verklaring van AI
opnemen, wanneer dat koppel dan later zal huwen, dan zal het later
automatisch in het gemeenschappelijk vermogen terechtkomen
o = in de akte van eigendomsverkrijging een verklaring van
anticipatieve inbreng opnemen, zodat het bij de huwelijkssluiting
(gehuwd onder het wettelijk stelsel) achteraf automatisch
gemeenschappelijk wordt, ook al is het voorhuwelijks. Tot de
huwelijkssluiting blijft de woning voor ½ eigen.
Extravoorwaarden anticipatieve inbreng
o Enkel onroerende goederen
o Enkel goed dat de EG in exclusieve onverdeeldheid toebehoort
o De exclusieve onverdeeldheid moet de EG toebehoren in gelijke
delen; anders kan inbreng in de gemeenschap slechts door een
beding in het huwelijkscontract
o EG zijn volle eigenaar van de exclusieve onverdeeldheid
Accessoria van eigen goederen (2.3.18)
1. Toebehoren van eigen goederen of rechten: ondergeschiktheid van
een goed aan een eigen goed
2. Goederen aan een echtgenoot overdragen door een bloedverwant in
opgaande lijn: Onder bewarende titel = er is een tegenprestatie
3. Het aandeel door een EG verkregen in een goed waarvan hij reeds
mede-eigenaar is
4. Goederen verkregen door zaakvervanging, belegging of
wederbelegging van eigen goederen
5. De individuele levensverzekeringen
3 cumulatieve vw voor goederen aan EG overdragen door bloedverwant in
opgaande lijn
o Overdracht onder bezwarende titel (anders eigen omwille van
oorsprong)
o Overdracht gebeurt door ascendent aan echtgenoot-afstammeling
o Overdracht ter voldoening van schuld
Belegging = bepaald goed investeren in een ander goed
3
, Wederbelegging= bepaald goed omzetten in cash (verkopen) en
investeren in ander goed
2 cumulatieve vw om eigen te verklaren o.g.v. de wet bij onroerende
(weder)belegging
o Materieel: + ½ van de aanschaffingswaarde van het OG moet uit het
eigen vermogen komen
o Formeel: in de aankoopakte van het OG moet een verklaring van
(weder)belegging worden opgenomen
Individuele levensverzekeringen (derde pijlerpensioenen)
o = ovk tussen een verzekeraar en een verzekeringnemer, waarbij de
verzekeringnemer premies betaalt en de verzekeraar dekking
verleent op het moment dat de verzekerde gebeurtenis zich
voordoet - wordt er een kapitaal uitgekeerd aan een aangeduide
derdebegunstigde
Groepsverzekering
o = verzekering die een WG sluit voor zijn WN’s, waarbij de WG en
soms de WN premies storten à uitgesteld deel van het loon
Strikt persoonlijke goederen (2.3.19)
1. Kleren en voorwerpen voor persoonlijk gebruik
2. Het literaire, artistieke en industriële eigendomsrecht
3. Het recht op herstel van persoonlijke, lichamelijke of morele schade
4. Het recht op een pensioen, lijfrente of soortgelijke uitkering, dat een
echtgenoot alleen bezit
5. Lidmaatschapsrechten verbonden aan vennootschapsaandelen die
met gemeenschappelijke gelden zijn verkregen en op naam van een
echtgenoot zijn ingeschreven
6. Recht op de goederen die een echtgenoot exclusief voor de
uitoefening van zijn beroep of voor de uitbating van zijn beroep
aanwendt
7. Recht op het opgebouwde cliënteel
8. Goederen eigen
De schulden
o Definitief passief: bijdrage of contributio → bepalen we eerst – welk
vermogen de schuld moet dragen
o Voorlopig passief: verbintenis of obligatio → bepalen we vervolgens
– verhaalsrecht SE, welk vermogen aanspreken
2 principes bij het passief
1. Ubi emolumentum, ibi onus = daar waar het voordeel valt, valt ook
de last
2. Vermoeden van gemeenschappelijkheid
4
