Buikpijn
1. Inleiding
Buikpijn is een veelvoorkomende klacht, meestal onschuldig, maar soms wijst het op een
ernstige of levensbedreigende aandoening. De buik bevat veel organen: maag-
darmstelsel, lever, galblaas, pancreas, milt, nieren, urinewegen, blaas, bloedvaten (aorta)
en geslachtsorganen.
Gerefereerde pijn kan pijn op andere plaatsen veroorzaken (bv. schouderpijn bij
buikbloeding).
Let op: aard, intensiteit, verloop én locatie geven belangrijke diagnostische aanwijzingen.
2. Pijn per locatie
Bovenbuik
Rechterbovenbuik
o Cholecystitis: toenemende pijn, uitstralend naar rechterschouder, koorts,
misselijkheid → antibiotica / evt. chirurgie
o Galkoliek: hevige pijn na vet eten, door galstenen → pijnstilling /
galblaasverwijdering
o Hepatitis: pijn, geelzucht, donkere urine → medische evaluatie
Centrale bovenbuik
o Pancreatitis: hevige, bandvormige pijn naar rug, misselijkheid → ziekenhuis
o Maagzweer (ulcus): progressieve pijn, opgeblazen gevoel, mogelijk
perforatie of bloeding → urgentie
o Myocardinfarct: kan zich presenteren als epigastrische pijn
o Gastric bypass complicatie: interne herniatie → acute pijn → chirurgie
o Appendicitis (vroeg stadium): pijn start centraal
Linkerbovenbuik
o Maagproblemen (ulcus) of miltletsel, soms pneumonie
Navelregio
Vroeg stadium appendicitis
Flanken (links of rechts)
Nieren
o Pyelonefritis: koorts, flankpijn, plasklachten → antibiotica
o Nierstenen: koliekpijn, misselijkheid, bloed in urine → pijnstilling /
steenverwijdering
Aorta
o Aortadissectie: scheurende pijn flank, vals lumen
o Aneurysma ruptuur: acute pijn, opgezette buik, shock, pulserende massa →
112 bellen
Onderbuik
Rechteronderbuik
o Appendicitis: pijn migreert van navel → rechteronderbuik, misselijkheid,
koorts → operatie
Linkeronderbuik
, o Diverticulitis: toenemende pijn, koorts, veranderd stoelgangpatroon →
antibiotica
o Liesbreuk: zwelling en pijn lies → evt. chirurgie
o Nierstenen: uitstralend naar lies/genitaliën
Beiderzijds
o Ovariële torsie (vrouwen): plotse, hevige pijn → chirurgie
o Torsio testis (mannen): scrotale/onderbuikpijn, misselijkheid →
spoedchirurgie
Centrale onderbuik
o Cystitis: brandend plassen, frequentie, bloed in urine → antibiotica
o Endometritis / Salpingitis: koorts, ziektegevoel, pijn → antibiotica
o Extra-uteriene zwangerschap: plotse pijn, vaginaal bloedverlies, collaps →
112 bellen
o Miskraam: pijn, bloedverlies → medisch nazicht
Veralgemeende buikpijn
Colitis: bloederige diarree, koorts
Peritonitis: hevige pijn, plankharde buik, shock → levensbedreigend
Darmobstructie: opgezette buik, pijn, geen stoelgang
o Oorzaken: briden, tumoren, hernia, invaginatie (kinderen)
Darmischemie: plots, diffuus pijnlijk, bloed in stoelgang → urgentie
Metabole oorzaken: diabetische ketoacidose, intoxicaties, allergieën, ontwenning
3. Rode vlaggen bij buikpijn
Kinderen
Niet goed drinken/plassen, sufheid, niet-wegdrukbare huiduitslag, torsio testis,
invaginatie, UWI, liesbreuk, vergiftiging
Huilen of onrust bij zuigelingen → let op buikproblemen
Ouderen
Vaak atypische, vage klachten
Groter risico op ernstige oorzaken
Vaker vertraagde presentatie zonder koorts
Andere risicofactoren
Voorgeschiedenis van buikoperatie of kanker
Bariatrische heelkunde → verhoogd risico interne herniatie
Alcohol, drugs → kans op pancreatitis, ischemie
Zwangerschap / vruchtbare leeftijd
Verzwakt immuunsysteem → atypisch beloop van infecties
4. Shock herkennen bij buikpijn
Symptomen: bleke, klamme huid, snelle ademhaling, verwardheid, lage bloeddruk,
snelle pols
Kan ontstaan door bloeding (aneurysma, trauma), infectie (sepsis), uitdroging
Bel 112 bij tekenen van shock
5. Buikpijn na trauma
Altijd medisch nazicht vereist bij buiktrauma
1. Inleiding
Buikpijn is een veelvoorkomende klacht, meestal onschuldig, maar soms wijst het op een
ernstige of levensbedreigende aandoening. De buik bevat veel organen: maag-
darmstelsel, lever, galblaas, pancreas, milt, nieren, urinewegen, blaas, bloedvaten (aorta)
en geslachtsorganen.
Gerefereerde pijn kan pijn op andere plaatsen veroorzaken (bv. schouderpijn bij
buikbloeding).
Let op: aard, intensiteit, verloop én locatie geven belangrijke diagnostische aanwijzingen.
2. Pijn per locatie
Bovenbuik
Rechterbovenbuik
o Cholecystitis: toenemende pijn, uitstralend naar rechterschouder, koorts,
misselijkheid → antibiotica / evt. chirurgie
o Galkoliek: hevige pijn na vet eten, door galstenen → pijnstilling /
galblaasverwijdering
o Hepatitis: pijn, geelzucht, donkere urine → medische evaluatie
Centrale bovenbuik
o Pancreatitis: hevige, bandvormige pijn naar rug, misselijkheid → ziekenhuis
o Maagzweer (ulcus): progressieve pijn, opgeblazen gevoel, mogelijk
perforatie of bloeding → urgentie
o Myocardinfarct: kan zich presenteren als epigastrische pijn
o Gastric bypass complicatie: interne herniatie → acute pijn → chirurgie
o Appendicitis (vroeg stadium): pijn start centraal
Linkerbovenbuik
o Maagproblemen (ulcus) of miltletsel, soms pneumonie
Navelregio
Vroeg stadium appendicitis
Flanken (links of rechts)
Nieren
o Pyelonefritis: koorts, flankpijn, plasklachten → antibiotica
o Nierstenen: koliekpijn, misselijkheid, bloed in urine → pijnstilling /
steenverwijdering
Aorta
o Aortadissectie: scheurende pijn flank, vals lumen
o Aneurysma ruptuur: acute pijn, opgezette buik, shock, pulserende massa →
112 bellen
Onderbuik
Rechteronderbuik
o Appendicitis: pijn migreert van navel → rechteronderbuik, misselijkheid,
koorts → operatie
Linkeronderbuik
, o Diverticulitis: toenemende pijn, koorts, veranderd stoelgangpatroon →
antibiotica
o Liesbreuk: zwelling en pijn lies → evt. chirurgie
o Nierstenen: uitstralend naar lies/genitaliën
Beiderzijds
o Ovariële torsie (vrouwen): plotse, hevige pijn → chirurgie
o Torsio testis (mannen): scrotale/onderbuikpijn, misselijkheid →
spoedchirurgie
Centrale onderbuik
o Cystitis: brandend plassen, frequentie, bloed in urine → antibiotica
o Endometritis / Salpingitis: koorts, ziektegevoel, pijn → antibiotica
o Extra-uteriene zwangerschap: plotse pijn, vaginaal bloedverlies, collaps →
112 bellen
o Miskraam: pijn, bloedverlies → medisch nazicht
Veralgemeende buikpijn
Colitis: bloederige diarree, koorts
Peritonitis: hevige pijn, plankharde buik, shock → levensbedreigend
Darmobstructie: opgezette buik, pijn, geen stoelgang
o Oorzaken: briden, tumoren, hernia, invaginatie (kinderen)
Darmischemie: plots, diffuus pijnlijk, bloed in stoelgang → urgentie
Metabole oorzaken: diabetische ketoacidose, intoxicaties, allergieën, ontwenning
3. Rode vlaggen bij buikpijn
Kinderen
Niet goed drinken/plassen, sufheid, niet-wegdrukbare huiduitslag, torsio testis,
invaginatie, UWI, liesbreuk, vergiftiging
Huilen of onrust bij zuigelingen → let op buikproblemen
Ouderen
Vaak atypische, vage klachten
Groter risico op ernstige oorzaken
Vaker vertraagde presentatie zonder koorts
Andere risicofactoren
Voorgeschiedenis van buikoperatie of kanker
Bariatrische heelkunde → verhoogd risico interne herniatie
Alcohol, drugs → kans op pancreatitis, ischemie
Zwangerschap / vruchtbare leeftijd
Verzwakt immuunsysteem → atypisch beloop van infecties
4. Shock herkennen bij buikpijn
Symptomen: bleke, klamme huid, snelle ademhaling, verwardheid, lage bloeddruk,
snelle pols
Kan ontstaan door bloeding (aneurysma, trauma), infectie (sepsis), uitdroging
Bel 112 bij tekenen van shock
5. Buikpijn na trauma
Altijd medisch nazicht vereist bij buiktrauma
