Sportmedische begeleiding
Inhoudstabel
1) Preventie theorie
a. Sportbegeleiding en preventie
b. Stretching
c. Preventie jeugdsport
d. Recovery strategieën
e. RTS
2) Preventie praktijk
a. Screening
b. Opbouw blessurepreventief programma en preventie in trainingen
c. Taping
3) Acute zorg theorie en praktijk
a. Acute zorg van medisch/paramedisch oogpunt = EHBSO
4) Sportbegeleiding
a. Doping
b. Sport psychologie
c. Vrouwensport
d. Sportvoeding en dranken
5) Erkennen en behandelen acute sportlestels + ethische aspecten (Katja)
Sportbegeleiding en preventie
• Eindcompetenties vak:
o Opstellen van een geïndividualiseerd, sportspecifiek blessurepreventieprogramma
o Inzicht in het belang van stretching, bracing en taping in preventie
o Correct kunnen aanleggen van (kinesio)tape
o Uitvoeren en interpreteren van een preseizoensscreening
o Integratie van screeningresultaten in een preventief programma
o Begrip van de kinetische keten en toepassing in revalidatie
o Advies verlenen rond juridische aspecten van sportrevalidatie en doping
o Inzicht in de psychologische noden van sporters
o Dermatologische aandoeningen van de voet kunnen herkennen en benaderen
o Verlenen van eerste hulp bij sportongevallen
o Kunnen geven van professioneel voedingsadvies aan sporters
o Wetenschappelijk onderbouwd omgaan met sportgerelateerde topics (bv. cryotherapie)
Inleiding
1
, • Risicofactoren voor blessure
• Belang van preventieprogramma!!
o Better safe then sorry = preventieve luik is belangrijker dan curatieve luik
o Juiste focus en approach zijn belangrijk
▪ Er kunnen veel verschillende blessures voorkomen, maar je kan
niet voor elke mogelijke blessure een preventieprogramma
opbouwen => goede focus leggen
▪ Resultaten zijn afhankelijk van de wetenschappelijke benadering
▪ Medical screening?
▪ Ploegen met minste blessures, hebben meeste kans om bovenaan klassement te
eindigen
Stap 1
• = Bepaal de omvang van het sportblessureprobleem
o Het beoordelen van blessurerapporten van minimaal één seizoen
o Beoordelen van spelersverloop en beschikbaarheid binnen één of meerdere seizoenen
o Het beoordelen van de literatuur over blessurerisico's in de specifieke sport
o Resultaat = je kent blessures en de ernst ervan
Hierna kan je naar stap 2 gaan
• Wat is de blessure-incidentie bij voetbal?
o Enkeldistorsies = 4.2/1000 gespeelde uren
▪ Risk = 50
o VKB letsel = lagere incidentie
▪ Risk = 100 = ernstiger waardoor men meerdere dagen out is
• Grafiek = ernst / waarschijnlijk
o Schaafwonden
▪ Er zal zeker iemand dit oplopen tijdens het seizoen, maar niet zo
2
, ernstig want hierdoor moeten ze niet stoppen met trainen
o SCD
▪ Komt zelden voor, maar zeer ernstig
o Hamstringletsels
▪ Zekerheid
▪ Kijken naar het geslacht => komen bij mannen vaker voor
o VKB letsels
▪ Kijken naar het geslacht => komen bij vrouwen vaker voor
o Doel = overzicht creëren zodat je weet waarop je je focus kan leggen in de
preventie
▪ Kijken naar blessure die veel voorkomt + een grote impact heeft →
hier vooral op werken
▪ Hoe geler gebied, hoe meer preventie hierbij
Stap 2
• = Vaststellen van de etiologie en het mechanisme van de meest voorkomende
blessures
• Wat zijn de risicofactoren voor deze blessures?
• Wat is het mechanisme?
o Acuut = letselspecifiek
▪ Vaker in spieren
o Chronisch = verstoring in de homeostase van het weefsel
▪ Belasting hoger dan belastbaarheid
▪ Preventie = het weefsel belastbaarder maken
▪ Vaker in pezen
o Waarom meer overbelastingsletsels in pezen en acute letsels in spieren?
▪ Heeft te maken met de homeostase
▪ Supercompensatie van spier = je gaat een belasting opleggen
waardoor iemand zijn energieniveau zakt => na de belasting moet
de speler recupereren => op een bepaald moment gaat hij dat in
supercompensatie (boven oud niveau) gaan (op dit moment geef je
een nieuwe trainingsprikkel voor een optimale trainingsload)
▪ Supercompensatie van pees = pees gaat later in supercompensatie
dus als je volgens de spier belast dan ga je je pees overbelasten want
3
, die hebben meer rust nodig
Spier herstel sneller dan pees
Situatie Herstel Supercompensatie Resultaat
a)
✅
Correct ✅ Ja
Volledig Prestatie ↑
getimed
b) Te
✅ ➖ Geen
lang Vervalt
Volledig vooruitgang
gewacht
c) Te
❌
kort ❌ Nee
Onvolledig Prestatie ↓
herstel
Chronische blessures
Herstel na sportactiviteit
• Spier herstellen sneller dan pezen !!
• Wedstrijd => energieniveau in de spieren en pezen gaat zaken
• Stop van de wedstrijd => speler gaat recupereren = fase van supercompensatie
o Supercompensatie van de pezen komt later dan van de spieren => je gaat
dus telkens je pezen belasten als deze nog niet volledig klaar zijn
o Conclusie = wanneer je traint op het supercompensatie punt van je
spieren, ga je je pezen overbelasten
• Uitleg grafiek
o Blauwe lijn = daling in energieniveau
o Rode lijn = afbraak van peesweefsel
o Groene lijn = opbouw van peesweefsel
o Eerste 24 uur na stopzetting training
▪ Afbraak van peesweefsel = afbraak van collageen = belangrijkste
▪ Meer afbraak dan opbouw
▪ Na 24u is de pees dus nog niet volledig gerecupereerd dus mag je
nog niet terug volop trainen
o DUS: als je je sporter een zware training geeft dan zal je pees meer dan 24u
nodig hebben om te recupereren en dus een dag en een half nodig heeft
→ rekening houden met het opbouwen van de belasting
o Ideaal moment voor supercompensatie = tussen de 24 en 48u
o Vermijd chronische overload van pees door hier mee rekening te houden
4
Inhoudstabel
1) Preventie theorie
a. Sportbegeleiding en preventie
b. Stretching
c. Preventie jeugdsport
d. Recovery strategieën
e. RTS
2) Preventie praktijk
a. Screening
b. Opbouw blessurepreventief programma en preventie in trainingen
c. Taping
3) Acute zorg theorie en praktijk
a. Acute zorg van medisch/paramedisch oogpunt = EHBSO
4) Sportbegeleiding
a. Doping
b. Sport psychologie
c. Vrouwensport
d. Sportvoeding en dranken
5) Erkennen en behandelen acute sportlestels + ethische aspecten (Katja)
Sportbegeleiding en preventie
• Eindcompetenties vak:
o Opstellen van een geïndividualiseerd, sportspecifiek blessurepreventieprogramma
o Inzicht in het belang van stretching, bracing en taping in preventie
o Correct kunnen aanleggen van (kinesio)tape
o Uitvoeren en interpreteren van een preseizoensscreening
o Integratie van screeningresultaten in een preventief programma
o Begrip van de kinetische keten en toepassing in revalidatie
o Advies verlenen rond juridische aspecten van sportrevalidatie en doping
o Inzicht in de psychologische noden van sporters
o Dermatologische aandoeningen van de voet kunnen herkennen en benaderen
o Verlenen van eerste hulp bij sportongevallen
o Kunnen geven van professioneel voedingsadvies aan sporters
o Wetenschappelijk onderbouwd omgaan met sportgerelateerde topics (bv. cryotherapie)
Inleiding
1
, • Risicofactoren voor blessure
• Belang van preventieprogramma!!
o Better safe then sorry = preventieve luik is belangrijker dan curatieve luik
o Juiste focus en approach zijn belangrijk
▪ Er kunnen veel verschillende blessures voorkomen, maar je kan
niet voor elke mogelijke blessure een preventieprogramma
opbouwen => goede focus leggen
▪ Resultaten zijn afhankelijk van de wetenschappelijke benadering
▪ Medical screening?
▪ Ploegen met minste blessures, hebben meeste kans om bovenaan klassement te
eindigen
Stap 1
• = Bepaal de omvang van het sportblessureprobleem
o Het beoordelen van blessurerapporten van minimaal één seizoen
o Beoordelen van spelersverloop en beschikbaarheid binnen één of meerdere seizoenen
o Het beoordelen van de literatuur over blessurerisico's in de specifieke sport
o Resultaat = je kent blessures en de ernst ervan
Hierna kan je naar stap 2 gaan
• Wat is de blessure-incidentie bij voetbal?
o Enkeldistorsies = 4.2/1000 gespeelde uren
▪ Risk = 50
o VKB letsel = lagere incidentie
▪ Risk = 100 = ernstiger waardoor men meerdere dagen out is
• Grafiek = ernst / waarschijnlijk
o Schaafwonden
▪ Er zal zeker iemand dit oplopen tijdens het seizoen, maar niet zo
2
, ernstig want hierdoor moeten ze niet stoppen met trainen
o SCD
▪ Komt zelden voor, maar zeer ernstig
o Hamstringletsels
▪ Zekerheid
▪ Kijken naar het geslacht => komen bij mannen vaker voor
o VKB letsels
▪ Kijken naar het geslacht => komen bij vrouwen vaker voor
o Doel = overzicht creëren zodat je weet waarop je je focus kan leggen in de
preventie
▪ Kijken naar blessure die veel voorkomt + een grote impact heeft →
hier vooral op werken
▪ Hoe geler gebied, hoe meer preventie hierbij
Stap 2
• = Vaststellen van de etiologie en het mechanisme van de meest voorkomende
blessures
• Wat zijn de risicofactoren voor deze blessures?
• Wat is het mechanisme?
o Acuut = letselspecifiek
▪ Vaker in spieren
o Chronisch = verstoring in de homeostase van het weefsel
▪ Belasting hoger dan belastbaarheid
▪ Preventie = het weefsel belastbaarder maken
▪ Vaker in pezen
o Waarom meer overbelastingsletsels in pezen en acute letsels in spieren?
▪ Heeft te maken met de homeostase
▪ Supercompensatie van spier = je gaat een belasting opleggen
waardoor iemand zijn energieniveau zakt => na de belasting moet
de speler recupereren => op een bepaald moment gaat hij dat in
supercompensatie (boven oud niveau) gaan (op dit moment geef je
een nieuwe trainingsprikkel voor een optimale trainingsload)
▪ Supercompensatie van pees = pees gaat later in supercompensatie
dus als je volgens de spier belast dan ga je je pees overbelasten want
3
, die hebben meer rust nodig
Spier herstel sneller dan pees
Situatie Herstel Supercompensatie Resultaat
a)
✅
Correct ✅ Ja
Volledig Prestatie ↑
getimed
b) Te
✅ ➖ Geen
lang Vervalt
Volledig vooruitgang
gewacht
c) Te
❌
kort ❌ Nee
Onvolledig Prestatie ↓
herstel
Chronische blessures
Herstel na sportactiviteit
• Spier herstellen sneller dan pezen !!
• Wedstrijd => energieniveau in de spieren en pezen gaat zaken
• Stop van de wedstrijd => speler gaat recupereren = fase van supercompensatie
o Supercompensatie van de pezen komt later dan van de spieren => je gaat
dus telkens je pezen belasten als deze nog niet volledig klaar zijn
o Conclusie = wanneer je traint op het supercompensatie punt van je
spieren, ga je je pezen overbelasten
• Uitleg grafiek
o Blauwe lijn = daling in energieniveau
o Rode lijn = afbraak van peesweefsel
o Groene lijn = opbouw van peesweefsel
o Eerste 24 uur na stopzetting training
▪ Afbraak van peesweefsel = afbraak van collageen = belangrijkste
▪ Meer afbraak dan opbouw
▪ Na 24u is de pees dus nog niet volledig gerecupereerd dus mag je
nog niet terug volop trainen
o DUS: als je je sporter een zware training geeft dan zal je pees meer dan 24u
nodig hebben om te recupereren en dus een dag en een half nodig heeft
→ rekening houden met het opbouwen van de belasting
o Ideaal moment voor supercompensatie = tussen de 24 en 48u
o Vermijd chronische overload van pees door hier mee rekening te houden
4
