PIJNMANAGEMENT
2024-2025
,Pijnmanagement
Introductie en nociceptie ( Schelfout) →
meerkeuzevragen
Introductie
• Chronische pijn
o Groot gezondheidsprobleem wereldwijd
o We benaderen pijn volgens het BPSM = biopsychosociaal model!!
o Het begrijpen en behandelen van dit soort pijn is een uitdaging en een diepgaand begrip van
biopsychosociaal model voor beoordeling en behandeling
o Incidentie neemt toe met de leeftijd
• Pijn is meest voorkomende reden voor doktersafspraak
• Hoewel er duidelijke richtlijnen bestaan voor het beoordelen en behandelen van acute pijn en pijn bij kanker,
worden deze niet altijd toegepast, wat leidt tot onnodig lijden
• Fysiotherapie is gericht op het bevorderen en maximaliseren van de gezondheidstoestand en het welzijn van
patiënten vanuit persoonsgericht perspectief, binnen een biopyschosociaal kader
• Pijnfysiotherapie omvat 3 belangrijke klinische gebieden :
o Acute pijn
❖ Postoperatief
❖ Posttraumatisch
❖ Acute pijnaanvallen bij medische aandoeningen
o Kankergerelateerde pijn
❖ Pijn als gevolg van tumorinvasie of -compressie
❖ Pijn gerelateerd aan diagnostische of therapeutische procedures
❖ Pijn als gevolg van kankerbehandeling
o Chronische niet-kankerpijn
❖ > 200 aandoeningen beschreven in de IASP taxonomie
Praktijk
• IASP = international association for the study of pain
o Definitie pijn = Een onaangename zintuiglijke en emotionele ervaring die verband houdt
met feitelijk of potentieel weefselschade, of beschreven in termen van dergelijke schade
o Pijn is bedoeld om je te beschermen
o Als je voor de zoveelste keer dom bent om een warm kopje koffie uit de micro te halen,
dan moet je het zo snel mogelijk wegtrekken met je vingers!
o Pijn kan er zijn met weefselschade of zonder weefselschade
o Dieren / coma patiënten kunnen hun pijn niet uitdrukken
• Kernpunt 1
o Pijn is altijd een persoonlijke ervaring die in verschillende mate wordt beïnvloed door
biologische, psychologische en sociale factoren
o Cirkel Loeser
▪ Nociceptie: de pijnprikkel is gelijk
▪ Pijn: de prikkel die opstijgt, je voelt het in de hersenen
▪ Suffering: afhankelijk van de betekenis die je eraan
geeft (negatieve emoties : depressie, angst)
▪ Pain behavior: hoe je je gedraagt naargelang je pijn. Hoe je pijn
naar de buitenwereld toont. Gezichtsuitdrukking, complexe
gedragingen, afhankelijk van omgevingsfactoren, cultuur
,• Kernpunt 2
o Pijn en nociceptie zijn verschillende verschijnselen. Pijn kan niet alleen worden afgeleid uit activiteit in
sensorische neuronen.
o Ik sla op iemand zijn duim en ook op iemand anders zijn duim → er komt een ander respons uit
• Kernpunt 3
o Door hun levenservaringen leren individuen het concept van pijn
• Kernpunt 4
o Iemands verslag van een ervaring als pijn moet worden gerespecteerd
o Geloof je patiënten : als iemand pijn heeft, dan zal hij pijn hebben
o Pijn is vaak een subjectieve score, vaak kunnen mensen het niet zeggen, dus werken met gezichtjes
o In de tijd opvolgen bij eenzelfde persoon hoe de pijn evolueert
o Pijn meten: VAS, NRS, faces pain scale, SF-36
• Kernpunt 5
o Hoewel pijn meestal een adaptieve rol vervult, kan het nadelige effecten hebben op
functie en sociaal en psychologisch welzijn
o Ze zitten vaak in hun bubbel en zien weinig mensen
o Er is een relatie tussen chronische pijn patiënten en depressie : interactie tussen
psychologisch welzijn en chronische pijn
• Kernpunt 6
o Verbale beschrijving is slechts een van de vele gedragingen om pijn te uiten;
onvermogen om communiceren neemt niet weg dat het een mens of een niet-menselijk
dier is die pijn ervaart
Pijn als deel van een grotere 昀椀loso昀椀e of wereldbeeld
• Vroeger compleet anders beeld van pijn (mentaal, spiritueel, onevenwicht,…)
• Holistisch <-> biomedisch (lichaam is machine, als er iets kapot is dan is er een probleem)
Historiek
• Pijn was het gevolg van onevenwicht in yin & yang die de bloedstroom zou kunnen beïnvloeden
• Bij Chinese accupunctuur
o Mag de huidbarrière doorbroken worden
o Men probeert de stroom de herstellen en de pijn te verlichten
• Yin & yang zijn tegengestelde krachten die in evenwicht moeten gehouden worden voor een goede
gezondheid
• Pijn = verstoring van de stroom
• Egypte
o Pijn linken aan emoties
o Pijn = goddelijke straf of een aandoening veroorzaakt door geesten
• De oude Grieken en Romeinen
o Systematische benadering ontwikkelen om pijn te begrijpen
o Hippocrates : theorie van de 4 humores met zijn specifieke elementen en eigenschappen
❖ Zwarte gal
❖ Bloed
❖ Slijm
❖ Gele gal
o Pijn kwam voort uit onevenwichtigheden in lichaamsvochten
o Behandelingen
❖ Herstel van balans door middel van dieet, aderlatingen en kruidenremedies
o Aristoteles
❖ Pijn = ziel
o Galenus
❖ Rol van zenuwstelsel wordt benadrukt bij het overbrengen van pijnprikkels
• Middeleeuwen
o Pijn als straf van God (geloofstest of straf voor zonde)
o Behandelingen
, ❖ Spiritueel van aard, bijvoorbeeld gebeden, pelgrimstochten en gebruik van heilige
relikwieën
• Renaissance en de vroege moderne tijd
o Descartes
❖ Pijn definiëren volgens het biomedisch model : als je pijn hebt, is er iets kapot
❖ Pijn werd meer gezien als een fysiek fenomeen los van het spirituele
o Personen die zich pijn doen door prikkel A → gaat naar hersenen → prikkel van pijn
• 17de – 19de eeuw : pijn als een sociaal construct
o Hysterie
❖ = hoe maatschappelijke normen die medische interpretaties van pijn beïnvloedden
❖ Meest voorkomende chronische ziekte met onverklaarbare pijn als kenmerkend
symptoom
❖ Frequent voorkomen
❖ Vooral bij vrouwen uit midden en hoge sociale klasses die behandeld werden met
isolatie, bedrust en een verbod op intellectuele activiteiten
2024-2025
,Pijnmanagement
Introductie en nociceptie ( Schelfout) →
meerkeuzevragen
Introductie
• Chronische pijn
o Groot gezondheidsprobleem wereldwijd
o We benaderen pijn volgens het BPSM = biopsychosociaal model!!
o Het begrijpen en behandelen van dit soort pijn is een uitdaging en een diepgaand begrip van
biopsychosociaal model voor beoordeling en behandeling
o Incidentie neemt toe met de leeftijd
• Pijn is meest voorkomende reden voor doktersafspraak
• Hoewel er duidelijke richtlijnen bestaan voor het beoordelen en behandelen van acute pijn en pijn bij kanker,
worden deze niet altijd toegepast, wat leidt tot onnodig lijden
• Fysiotherapie is gericht op het bevorderen en maximaliseren van de gezondheidstoestand en het welzijn van
patiënten vanuit persoonsgericht perspectief, binnen een biopyschosociaal kader
• Pijnfysiotherapie omvat 3 belangrijke klinische gebieden :
o Acute pijn
❖ Postoperatief
❖ Posttraumatisch
❖ Acute pijnaanvallen bij medische aandoeningen
o Kankergerelateerde pijn
❖ Pijn als gevolg van tumorinvasie of -compressie
❖ Pijn gerelateerd aan diagnostische of therapeutische procedures
❖ Pijn als gevolg van kankerbehandeling
o Chronische niet-kankerpijn
❖ > 200 aandoeningen beschreven in de IASP taxonomie
Praktijk
• IASP = international association for the study of pain
o Definitie pijn = Een onaangename zintuiglijke en emotionele ervaring die verband houdt
met feitelijk of potentieel weefselschade, of beschreven in termen van dergelijke schade
o Pijn is bedoeld om je te beschermen
o Als je voor de zoveelste keer dom bent om een warm kopje koffie uit de micro te halen,
dan moet je het zo snel mogelijk wegtrekken met je vingers!
o Pijn kan er zijn met weefselschade of zonder weefselschade
o Dieren / coma patiënten kunnen hun pijn niet uitdrukken
• Kernpunt 1
o Pijn is altijd een persoonlijke ervaring die in verschillende mate wordt beïnvloed door
biologische, psychologische en sociale factoren
o Cirkel Loeser
▪ Nociceptie: de pijnprikkel is gelijk
▪ Pijn: de prikkel die opstijgt, je voelt het in de hersenen
▪ Suffering: afhankelijk van de betekenis die je eraan
geeft (negatieve emoties : depressie, angst)
▪ Pain behavior: hoe je je gedraagt naargelang je pijn. Hoe je pijn
naar de buitenwereld toont. Gezichtsuitdrukking, complexe
gedragingen, afhankelijk van omgevingsfactoren, cultuur
,• Kernpunt 2
o Pijn en nociceptie zijn verschillende verschijnselen. Pijn kan niet alleen worden afgeleid uit activiteit in
sensorische neuronen.
o Ik sla op iemand zijn duim en ook op iemand anders zijn duim → er komt een ander respons uit
• Kernpunt 3
o Door hun levenservaringen leren individuen het concept van pijn
• Kernpunt 4
o Iemands verslag van een ervaring als pijn moet worden gerespecteerd
o Geloof je patiënten : als iemand pijn heeft, dan zal hij pijn hebben
o Pijn is vaak een subjectieve score, vaak kunnen mensen het niet zeggen, dus werken met gezichtjes
o In de tijd opvolgen bij eenzelfde persoon hoe de pijn evolueert
o Pijn meten: VAS, NRS, faces pain scale, SF-36
• Kernpunt 5
o Hoewel pijn meestal een adaptieve rol vervult, kan het nadelige effecten hebben op
functie en sociaal en psychologisch welzijn
o Ze zitten vaak in hun bubbel en zien weinig mensen
o Er is een relatie tussen chronische pijn patiënten en depressie : interactie tussen
psychologisch welzijn en chronische pijn
• Kernpunt 6
o Verbale beschrijving is slechts een van de vele gedragingen om pijn te uiten;
onvermogen om communiceren neemt niet weg dat het een mens of een niet-menselijk
dier is die pijn ervaart
Pijn als deel van een grotere 昀椀loso昀椀e of wereldbeeld
• Vroeger compleet anders beeld van pijn (mentaal, spiritueel, onevenwicht,…)
• Holistisch <-> biomedisch (lichaam is machine, als er iets kapot is dan is er een probleem)
Historiek
• Pijn was het gevolg van onevenwicht in yin & yang die de bloedstroom zou kunnen beïnvloeden
• Bij Chinese accupunctuur
o Mag de huidbarrière doorbroken worden
o Men probeert de stroom de herstellen en de pijn te verlichten
• Yin & yang zijn tegengestelde krachten die in evenwicht moeten gehouden worden voor een goede
gezondheid
• Pijn = verstoring van de stroom
• Egypte
o Pijn linken aan emoties
o Pijn = goddelijke straf of een aandoening veroorzaakt door geesten
• De oude Grieken en Romeinen
o Systematische benadering ontwikkelen om pijn te begrijpen
o Hippocrates : theorie van de 4 humores met zijn specifieke elementen en eigenschappen
❖ Zwarte gal
❖ Bloed
❖ Slijm
❖ Gele gal
o Pijn kwam voort uit onevenwichtigheden in lichaamsvochten
o Behandelingen
❖ Herstel van balans door middel van dieet, aderlatingen en kruidenremedies
o Aristoteles
❖ Pijn = ziel
o Galenus
❖ Rol van zenuwstelsel wordt benadrukt bij het overbrengen van pijnprikkels
• Middeleeuwen
o Pijn als straf van God (geloofstest of straf voor zonde)
o Behandelingen
, ❖ Spiritueel van aard, bijvoorbeeld gebeden, pelgrimstochten en gebruik van heilige
relikwieën
• Renaissance en de vroege moderne tijd
o Descartes
❖ Pijn definiëren volgens het biomedisch model : als je pijn hebt, is er iets kapot
❖ Pijn werd meer gezien als een fysiek fenomeen los van het spirituele
o Personen die zich pijn doen door prikkel A → gaat naar hersenen → prikkel van pijn
• 17de – 19de eeuw : pijn als een sociaal construct
o Hysterie
❖ = hoe maatschappelijke normen die medische interpretaties van pijn beïnvloedden
❖ Meest voorkomende chronische ziekte met onverklaarbare pijn als kenmerkend
symptoom
❖ Frequent voorkomen
❖ Vooral bij vrouwen uit midden en hoge sociale klasses die behandeld werden met
isolatie, bedrust en een verbod op intellectuele activiteiten
