FINANCIEEL MANAGEMENT
Introductie .................................................................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 1: Financieringslandschap .......................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2: Financieel management ......................................................................................................................... 9
Hoofdstuk 3: Waardering .......................................................................................................................................... 34
Hoofdstuk 4: Kredietfinanciering ............................................................................................................................... 49
Hoofdstuk 5: Mezzanine ............................................................................................................................................ 77
Hoofdstuk 6: Formeel risicokapitaal .......................................................................................................................... 87
Hoofdstuk 7: Business angels .................................................................................................................................. 118
Hoofdstuk 8: Lovemoney en crowdfunding ............................................................................................................. 134
Hoofdstuk 9: De uitgifte van aandelen..................................................................................................................... 143
Hoofdstuk 10: De Bazel-akkoorden .......................................................................................................................... 150
1
,Introductie
Belang van financieel management
- 2 redenen voor faillisement
o Management
o Financiering
- Grootste obstakel groei en scale-up
o Tekort aan financiering
o 45% van scale-ups verlaten de EU
Hoofdstuk 1: Financieringslandschap
Financiering
- Spel tussen vraag en aanbod
- Vragers = ondernemingen
- Verschillende ondernemingen hebben verschillende ondernemingsbehoeften
1.1. Not all the money is the same
Verschillende soorten financiering
- Behoefte is afhankelijk van: hoeveel, de vorm, de termijn en de modaliteiten
Financieringsbron Pros Cons
Debt financing = VV
Friends, family, fools (FFF) Gemakkelijk om te vinden Beperkte toegevoegde waarde
Geduldig voor terugbetaling Beperkte fondsen
Publieke bronnen (subsidies) Gratis (worden niet terugbetaald) Bureaucratisch
Geduldig voor terugbetaling Moeilijk/traag om te vinden
Banken Relatief goedkoop Gedrag onvoorspelbaar
Behoorlijk snel Vereisen garanties
Ongeduldig voor terugbetaling
Equity financing = EV (wordt niet terugbetaald, in ruil worden aandelen gegeven)
Business angels (prive personen) Snel Fondsen relatief beperkt
Onbureaucratisch Soms nogal onsystematische
Begrijpt business investeringspoliotiek
Agenda niet altijd voorzienbaar
Private equity (fondsen) Beschikken over voldoende fondsen Relatief traag
Toegevoegde waarde gemakkelijk te Hoge verwachtingen
bepalen Moeilijk om te verkrijgen
Duidelijke agenda Exit driven
Equity financiering
- Richt zich op bedrijven in een bepaalde levensfase of in een bepaalde
sector
Debt financing
- Richt zich eerder op bestaande ondernemingen of kleine starters met
een voorkeur voor de traditionele sector
Dumb money
- Je krijgt geld, maar niets anders
- Vb. FFF, banken
2
,1.2. Het ondernemerslandschap
Types ondernemingen
- Muizen
o 85% van de ondernemingen
o Kleine bedrijven, meestal met beperkt groeipotentieel (vb. Bakker)
o Financiering
Bankkredieten
Lovemoney
Crowdfunding
Subsidies
o Zelfstandigen zonder personeel (ZZP)
o Weinig behoefte aan financiering
- Olifanten
o 1% van de ondernemingen
o Grote bedrijven
o Niet flexibel, proberen competitief te blijven
o Weinig behoefte aan financiering
Ze spelen zelf bankier en hebben zelf veel geld
Meestal overtollige fondsen en zoeken zelf opportuniteiten om te investeren
o Belangrijk voor behoud van werkgelegenheid
o Vb. Audi, Facebook, BNP, Siemens, Apple, …
- Zombies
o 10% van de ondernemingen
o Bedrijven die reeds 10 jaar bestaan en reeds 3 jaar in de onmogelijkheid verkeren om hun financiële
lasten te betalen
o Bedrijf dat ter dood is opgeschreven, maar die blijven overleven omdat ze subsidies krijgen
o Financiering
Bestaande bankkredieten (eerder behoud van dan bijkomende kredieten, solide
waarborgen)
Subsidies
o Misallocatie van middelen: ze slorpen veel financiële middelen op
- Gazellen
o 5% van de ondernemingen
o Bedrijven met belangrijk groeipotentieel
o Flexibel, heel vlot
o Financiering: Hebben veel geld nodig, want ze groeien heel snel
Business angels
Venture capital
Beursnotering
o Zorgen voor werkgelegenheidsgroei
o Vb. pain quotidien: 1000’en bakkerijen
- Unicorns
o Niet-beursgenoteerde start-up dat heel snel groeit en binnen 3 jaar 1 miljard USD waard is
o Heel uitzonderlijk
o Financiering
Venture cpaital (scale-up money)
Corporate venture
Beursnotering
o Zorgen voor werkgelegenheidsgroei
o Winst op KT is dikwijls prioritair tov ethisce, sociale en milieuoverwegingen
o Vb. Odoo
- Zebra
o Duurzame bedrijven die belang hechten aan profits EN maatschappij
Niet zwart of wit
o Duurzame financieringsvormen
3
, Type Financiële behoefte Actors Comments
Muizen en SME’s (85%) Gelimiteerd Banken/subsidies Pay back capacity (PBC)
Capaciteit
Olifanten (1%) Geen behoefte Spelen zelf bankier Peer-to-peer (P2P)
Zombies (10%) Survival credits Banken/subsidies Operationele winst <
Financiële Kosten
Gazelles (4%) Equity financiering Venture capital Komt weinig voor: ‘happy
Business angels few’
Unicorns (0%) Scale-up money Scale-up funds Scale-up gap
Zebras Lange termijn Duurzame fondsen Family holdings
Toegang tot financiering
- Voor veel ondernemingen het grootste obstakel voor verdere groei/opstart
- Snelstgroeiende ondernemingen en KMO’s: Belemmeringen verdere groei
o Niveau van fiscaliteit
o Bureaucratie van publieke diensten
o Gebrek aan financiële middelen
- 3 significante obstakels hebben betrekking op financiering
o Gebrek aan financiële middelen, kost van financiering, gebrek aan eigen middelen
Ondernemingen Early stage Beperkte groeiers Zeer innovatief Groeiend
met:
Financiering als 22% 8% 16% 19%
voornaamste
hinderpaal
Bankkredieten 40% 40% 47% 50%
Bankwaarborgen 33% 37% 44% 48%
Persoonlijke 25% 26% 36% 39%
waarborgen
Waarborgen op VA 4% 5% 5% 7%
Type geld
- Functie van de bedrijfssoort en de ontwikkelingsfase
Financiering Idee Start Ontwikkeling Uitbreiding
Muis en SME Waar? FFF Banken Banken Banken
Subsidies
Hoeveel? 50.000 150.000 300.000-1M 1M-5M
Onderpand? Nee Ja Ja Ja
Gazelle Waar? FFF Business angels Venture Venture
Business angels capitalist capitalist
Bank
Hoeveel? 50.000 250.000 3M-5M Oneindig
Onderpand? Nee Aandelen Aandelen Aandelen
SME
- Financiering voor idee: je kan niet terecht bij de bank
o Het idee is niets waard, er is geen garantie, dus de bank zal dit niet financieren
- Hoe verder ontwikkeld, hoe groter de financieringsbehoefte
- Bij een bank: altijd waarborg
- Europa is een KMO-regio
Calimero syndroom: waarom hebben ondernemingen geld nodig?
- Olifanten
o Hoge return
4
Introductie .................................................................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 1: Financieringslandschap .......................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2: Financieel management ......................................................................................................................... 9
Hoofdstuk 3: Waardering .......................................................................................................................................... 34
Hoofdstuk 4: Kredietfinanciering ............................................................................................................................... 49
Hoofdstuk 5: Mezzanine ............................................................................................................................................ 77
Hoofdstuk 6: Formeel risicokapitaal .......................................................................................................................... 87
Hoofdstuk 7: Business angels .................................................................................................................................. 118
Hoofdstuk 8: Lovemoney en crowdfunding ............................................................................................................. 134
Hoofdstuk 9: De uitgifte van aandelen..................................................................................................................... 143
Hoofdstuk 10: De Bazel-akkoorden .......................................................................................................................... 150
1
,Introductie
Belang van financieel management
- 2 redenen voor faillisement
o Management
o Financiering
- Grootste obstakel groei en scale-up
o Tekort aan financiering
o 45% van scale-ups verlaten de EU
Hoofdstuk 1: Financieringslandschap
Financiering
- Spel tussen vraag en aanbod
- Vragers = ondernemingen
- Verschillende ondernemingen hebben verschillende ondernemingsbehoeften
1.1. Not all the money is the same
Verschillende soorten financiering
- Behoefte is afhankelijk van: hoeveel, de vorm, de termijn en de modaliteiten
Financieringsbron Pros Cons
Debt financing = VV
Friends, family, fools (FFF) Gemakkelijk om te vinden Beperkte toegevoegde waarde
Geduldig voor terugbetaling Beperkte fondsen
Publieke bronnen (subsidies) Gratis (worden niet terugbetaald) Bureaucratisch
Geduldig voor terugbetaling Moeilijk/traag om te vinden
Banken Relatief goedkoop Gedrag onvoorspelbaar
Behoorlijk snel Vereisen garanties
Ongeduldig voor terugbetaling
Equity financing = EV (wordt niet terugbetaald, in ruil worden aandelen gegeven)
Business angels (prive personen) Snel Fondsen relatief beperkt
Onbureaucratisch Soms nogal onsystematische
Begrijpt business investeringspoliotiek
Agenda niet altijd voorzienbaar
Private equity (fondsen) Beschikken over voldoende fondsen Relatief traag
Toegevoegde waarde gemakkelijk te Hoge verwachtingen
bepalen Moeilijk om te verkrijgen
Duidelijke agenda Exit driven
Equity financiering
- Richt zich op bedrijven in een bepaalde levensfase of in een bepaalde
sector
Debt financing
- Richt zich eerder op bestaande ondernemingen of kleine starters met
een voorkeur voor de traditionele sector
Dumb money
- Je krijgt geld, maar niets anders
- Vb. FFF, banken
2
,1.2. Het ondernemerslandschap
Types ondernemingen
- Muizen
o 85% van de ondernemingen
o Kleine bedrijven, meestal met beperkt groeipotentieel (vb. Bakker)
o Financiering
Bankkredieten
Lovemoney
Crowdfunding
Subsidies
o Zelfstandigen zonder personeel (ZZP)
o Weinig behoefte aan financiering
- Olifanten
o 1% van de ondernemingen
o Grote bedrijven
o Niet flexibel, proberen competitief te blijven
o Weinig behoefte aan financiering
Ze spelen zelf bankier en hebben zelf veel geld
Meestal overtollige fondsen en zoeken zelf opportuniteiten om te investeren
o Belangrijk voor behoud van werkgelegenheid
o Vb. Audi, Facebook, BNP, Siemens, Apple, …
- Zombies
o 10% van de ondernemingen
o Bedrijven die reeds 10 jaar bestaan en reeds 3 jaar in de onmogelijkheid verkeren om hun financiële
lasten te betalen
o Bedrijf dat ter dood is opgeschreven, maar die blijven overleven omdat ze subsidies krijgen
o Financiering
Bestaande bankkredieten (eerder behoud van dan bijkomende kredieten, solide
waarborgen)
Subsidies
o Misallocatie van middelen: ze slorpen veel financiële middelen op
- Gazellen
o 5% van de ondernemingen
o Bedrijven met belangrijk groeipotentieel
o Flexibel, heel vlot
o Financiering: Hebben veel geld nodig, want ze groeien heel snel
Business angels
Venture capital
Beursnotering
o Zorgen voor werkgelegenheidsgroei
o Vb. pain quotidien: 1000’en bakkerijen
- Unicorns
o Niet-beursgenoteerde start-up dat heel snel groeit en binnen 3 jaar 1 miljard USD waard is
o Heel uitzonderlijk
o Financiering
Venture cpaital (scale-up money)
Corporate venture
Beursnotering
o Zorgen voor werkgelegenheidsgroei
o Winst op KT is dikwijls prioritair tov ethisce, sociale en milieuoverwegingen
o Vb. Odoo
- Zebra
o Duurzame bedrijven die belang hechten aan profits EN maatschappij
Niet zwart of wit
o Duurzame financieringsvormen
3
, Type Financiële behoefte Actors Comments
Muizen en SME’s (85%) Gelimiteerd Banken/subsidies Pay back capacity (PBC)
Capaciteit
Olifanten (1%) Geen behoefte Spelen zelf bankier Peer-to-peer (P2P)
Zombies (10%) Survival credits Banken/subsidies Operationele winst <
Financiële Kosten
Gazelles (4%) Equity financiering Venture capital Komt weinig voor: ‘happy
Business angels few’
Unicorns (0%) Scale-up money Scale-up funds Scale-up gap
Zebras Lange termijn Duurzame fondsen Family holdings
Toegang tot financiering
- Voor veel ondernemingen het grootste obstakel voor verdere groei/opstart
- Snelstgroeiende ondernemingen en KMO’s: Belemmeringen verdere groei
o Niveau van fiscaliteit
o Bureaucratie van publieke diensten
o Gebrek aan financiële middelen
- 3 significante obstakels hebben betrekking op financiering
o Gebrek aan financiële middelen, kost van financiering, gebrek aan eigen middelen
Ondernemingen Early stage Beperkte groeiers Zeer innovatief Groeiend
met:
Financiering als 22% 8% 16% 19%
voornaamste
hinderpaal
Bankkredieten 40% 40% 47% 50%
Bankwaarborgen 33% 37% 44% 48%
Persoonlijke 25% 26% 36% 39%
waarborgen
Waarborgen op VA 4% 5% 5% 7%
Type geld
- Functie van de bedrijfssoort en de ontwikkelingsfase
Financiering Idee Start Ontwikkeling Uitbreiding
Muis en SME Waar? FFF Banken Banken Banken
Subsidies
Hoeveel? 50.000 150.000 300.000-1M 1M-5M
Onderpand? Nee Ja Ja Ja
Gazelle Waar? FFF Business angels Venture Venture
Business angels capitalist capitalist
Bank
Hoeveel? 50.000 250.000 3M-5M Oneindig
Onderpand? Nee Aandelen Aandelen Aandelen
SME
- Financiering voor idee: je kan niet terecht bij de bank
o Het idee is niets waard, er is geen garantie, dus de bank zal dit niet financieren
- Hoe verder ontwikkeld, hoe groter de financieringsbehoefte
- Bij een bank: altijd waarborg
- Europa is een KMO-regio
Calimero syndroom: waarom hebben ondernemingen geld nodig?
- Olifanten
o Hoge return
4