Samenvatting Antropia 3 - psychologie: hoofdstuk 4-9

🧠 1. Fysieke ontwikkeling

📏 1.1 Lichamelijke groei

 Baby's groeien zeer snel in hun eerste levensjaar.

 Gemiddelde geboortelengte: ± 50 cm (meisjes); op 1 jaar: ± 75 cm.

 Gemiddeld geboortegewicht: ± 3,5 kg (jongens); op 1 jaar: ± 10
kg.

 Groei wordt opgevolgd via groeicurves (SDS-score,
standaarddeviatie).

🔁 1.2 Motorische ontwikkeling

De ontwikkeling verloopt in een vaste volgorde, van hoofd naar benen
(grove motoriek) en van schouder naar vingertoppen (fijne motoriek).

Fases motorische ontwikkeling:

Leeftijd Fase Kenmerken

Volgt bewegingen met ogen, hoofd rechtop
0–3 maanden Kijkstadium
houden in buiklig.

Grijpstadiu
4–6 maanden Reiken, grijpen, rollen, zitten met steun.
m

7–9 maanden Zitstadium Zitten zonder steun, handen vrij om te spelen.

10–12 Kruipstadiu Kruipen, zich optrekken, stappen met steun,
maanden m pincetgreep, blokjes stapelen.

Vanaf 12 Loopstadiu
Zelfstandig stappen.
maanden m

Voorbeelden van passend speelgoed:

 Mobiel: vanaf geboorte

 Babygym: vanaf 3 maanden

 Stapelringen: vanaf 6 maanden

 Loopwagentje: vanaf 9 maanden



🧩 2. Cognitieve ontwikkeling (Jean Piaget)

💡 Belangrijke begrippen

 Schema: Mentaal kader over hoe dingen werken.

,  Adaptatie: Aanpassing aan de omgeving.

o Assimilatie: Toepassen van bestaand schema.

o Accommodatie: Aanpassen van schema bij nieuwe situatie.

🧠 Sensomotorische fase (0–2 jaar)

Baby’s leren via zintuigen en beweging.

Leeftijd Fase Kenmerk

0–1 maand Reflexhandelingen Automatische reacties (bv. zuigreflex).

1–4 Primaire circulaire Gericht op eigen lichaam (bv.
maanden reacties duimzuigen).

4–8 Secundaire circulaire Gericht op buitenwereld (bv.
maanden reacties rammelaar schudden).

8–12 Doelbewust gedrag (bv. doekje
Intentioneel handelen
maanden wegtrekken voor speeltje).

12–18 Tertiaire circulaire Variaties proberen, experimenteren
maanden reacties (bv. blokken stapelen).

🧪 Kritiek op Piaget

 Beperkte steekproef (eigen kinderen).

 Kinderen ontwikkelen sommige vaardigheden (zoals
objectpermanentie) vóór wat Piaget dacht (onderzoek Baillargeon &
DeVos).



❤️
3. Socio-emotionele ontwikkeling (Erik Erikson)

⚖️
Crisis: Vertrouwen vs. Wantrouwen

 Eerste levensjaar staat in het teken van vertrouwen leren
opbouwen in verzorgers.

 Bij succesvolle uitkomst: kind voelt zich veilig, krijgt zelfvertrouwen
en leert relaties aangaan.

 Bij mislukte uitkomst: kind wordt wantrouwig, angstig, kan
hechtingsproblemen ontwikkelen.

👶 Hechting (John Bowlby)

Fases van hechting:

1. Pasgeborene: Huilen, behoefte aan lichaamscontact.

, 2. 6 weken – 6 maanden: Sociale glimlach; lacht naar iedereen.

3. Vanaf 6 maanden: Hechting aan vertrouwde personen (angst voor
vreemden/scheidingsangst = "achtmaandenangst").

🧸 Hechtingstypes (Mary Ainsworth – vreemdesituatietest)

Type Gedrag

Veilig Weent bij scheiding, laat zich troosten bij hereniging.

Klampt zich vast, boos bij terugkomst, zoekt
Afwerend
onvoorspelbare troost.

Vermijdend Reageert koel, toont weinig emoties bij scheiding.

Gedesoriënte Tegenstrijdig gedrag, vaak bij
erd mishandeling/verwaarlozing.

🚨 Hechtingsstoornis

 Kan ontstaan bij mishandeling/verwaarlozing/veel wisselende
verzorgers.

 Gedrag: agressie, afwijzing van liefde/aandacht, moeite met relaties.



📖 Voorbeeld: Tuur

 Motorisch: Tuur leert stappen, eerst met hulp, daarna zelfstandig.

 Fijn motorisch: Hij draagt speeltjes rond.

 Cognitief: Toont doelbewust handelen (intentioneel), gebruikt
buggy als hulpmiddel.

 Socio-emotioneel: Straalt vertrouwen en trots uit → positieve
hechting.



📘 Wat moet je kennen?

Fysiek

 Groeicurves interpreteren.

 Reflexen en motoriekfases herkennen.

 Spel koppelen aan ontwikkelingsfase.

Cognitief

 Schema’s, adaptatie, sensomotorische fasen.