Positieve psychologie
The science of well-being and optimal functioning
Hoofdstuk 1: introductie………………………………………………………………………………
1.1 Algemene definitie
Positieve psychologie = de wetenschap van welzijn en optimaal functioneren, goed leven.
Seligman: De wetenschappelijke studie van optimaal functioneren met als doel de factoren
te ontdekken en te bevorderen die individuen en gemeenschappen in staat stellen zich
optimaal te ontwikkelen.
- In psychology: heel lang focus op wat misloopt in het leven
- Positieve psychologie nog relatief jong in de wetenschap, maar niet volledig nieuw
APA president speech (instead of focussing on the bad focus on the good)
Waarom is positieve psychologie niet nieuw?
1) Aristotle 'eudaimonia'
= Eudonisme = said that there is a spirit inside each of us and it what’s us to have a
meaning in life → we need a meaning → when we die we will say we had a
meaningful life.
2) Epicurus ‘hedonism’
= Hedonisme = we want to have pleasure, joy, fun all day → when we die we will say
it was a good, fun life. (Pijn minimaliseren, geluk maximaliseren).
3) Hindoeïsme, boeddhisme
= deze bestaan al een hele lange tijd in onze samenleving
(Denk maar aan mindfulness, compassie, liefde, meditatie,…)
4) Humanistische psychologie (Maslow)
Sprak als eerste over positieve psychologie.
“Oude wijn in nieuwe flessen”
→ Bestaand concept aangeboden alsof het een nieuw concept is.
Wetenschap = de taal van het heden, misschien wel nodig/goed voor mensheid om
het in nieuwe flessen te gieten.
1
,Positieve psychologie is de wetenschappelijke studie van ‘het goede leven’.
● Persoonlijk, uniek? – wordt ‘het goede leven’ uniek of kunnen we een algemene
conclusie trekken?
● Weten we echt wat ons gelukkig maakt?
Gezondheidswerkers/ zorgverleners zijn niet gelukkiger op de hedonistische manier (op dit
moment), maar op de lange termijn zijn ze gelukkiger. Dit omdat ze iets doen dat zinvol en
impactvol is. Ze maken het verschil; ze helpen andere mensen.
Focus on minus zero
The darker, meaner half of humanity
Psychologie focust op: problemen, depressies, pathologie, trauma, angst, agressiviteit,
abnormale gedragingen of gedachten…
Positieve gevolgen:
Psychologie heeft lange tijd mensen in moeilijke tijden geholpen - gaf ons taal & oplossingen
voor problemen.
Negatieve gevolgen:
Geen gebreken hebben is het doel
We moeten allemaal mensen zijn die nooit boos of verdrietig zijn, die kunnen omgaan met
moeilijke dingen. MAAR: moeilijke zaken accepteren werkt veel beter dan proberen er vanaf
te komen.
Burn-out bij hulpverleners
Continue focus op wat slecht gaat, donker of problematisch is grote kans op burn-out.
Happiness for dummies
Geen onderzoek naar het goede leven of gelukkig zijn heeft tot gevolg dat mensen het zelf
maar gaan invullen aan de hand van eigen ervaringen.
(bv. zelfhulpboeken I intuïtie > objectief).
Gewone naar kwijnende mensen
Gewone zaken worden problemen. Tijdje droevig? “Zal wel depressief zijn” Sommige dingen
opblazen bv. Iets te snel benoemen als trauma - voor sommige mensen zal het een hulp
zijn, maar het heeft geen enkele zin om het een angststoornis te gaan noemen als een kind
bang is van katten.
DUS 120 jaar in de psychologie liet ons zoeken naar problemen i.p.v te zoeken naar zieken
die wel goed gaan. Nu: ook focus op de goede kant.
2
,The lighter kinder half (de lichtere vriendelijke kant) van de schaal
- focus op mogelijkheden
- wat maakt het leven de moeite waard
Positieve psychologie richt zich op 0 tot 10 terwijl de klinische psychologie zich richt op de
negatieve getallen (-10 tot 0), de klinische diagnoses/stoornissen.
0 is geen goede kwaliteit van leven, het is gewoon de afwezigheid van klinische problemen!
De positieve psychologie probeert het getal hoger te krijgen (bv. 6 naar 8). Het wordt
positieve psychologie genoemd omdat het zich richt op de positieve getallen op de
weegschaal.
Klinische psychologie:
❖ -10 tot 0
❖ actief beperkt in mogelijkheden
❖ volledig niet tot relatief functionerend
❖ “serieus psychologisch disfunctioneren”
❖ stoornissen, problematische gedragingen
❖ Doel: mensen helpen van -5 tot 0 gaan.
Positieve psychologie:
❖ 0 tot 10
❖ mogelijkheden, sterktes, liefdevol leven, succeservaringen, goed ouderschap…
❖ Doel: mensen helpen van 6 tot 8 te gaan
Aandacht: interventies rond positieve psychologie werkt niet meteen bij iedereen. Indien
iemand worstelt met verslaving of depressie, moet er eerst gefocust worden op de klinische
psychologie, om deze persoon tot 0 te brengen. Pas nadien kunnen we overgaan tot
positieve psychologie.
Sommige zaken kunnen wel helpen bij mensen uit de doelgroep, maar we mogen de
klinische interventies niet uit het oog verliezen. Bv. depressie: medicijnen vanuit klinische
psychologie & elke dag 3 positieve zaken opschrijven vanuit positieve psychologie.
Patiënten/cliënten zelf: identiteit verschuift van ‘ik heb enkel problemen’ naar ‘ik heb ook
verschillende mogelijkheden’ waardoor een samenwerking tussen klinische en positieve
psychologie wel nodig is.
Geschiedenis:
❖ Voor de WO 2 werd er gefocust op 3 dingen
❖ Wilhelm Wundt (experiment Leipzig)
■ Mentale ziektes genezen
■ Het bevorderen van het ‘normale’ leven
■ Het identificeren en versterken van ongewoon talent
3
, Na twee wereldoorlogen: enorm veel psychische problemen, zoals trauma’s. Hierdoor is het
veld van de psychologie enkel nog gaan focussen op het oplossen van psychische
problemen. Na WO 2 lag de focus op het genezen van de aandoeningen.
➔ VOORDEEL: We zijn heel goed geworden in het helpen van mensen met psychische
problemen.
➔
➔ NADEEL: We zijn zaken verloren in de psychologie, zoals het verbeteren van levens
(= focus positieve psychologie)
❖ De kosten van een ziektemodel (naast het succes)
- Pathologiserende neiging (focus op problemen en mogelijke diagnoses, er zijn meer
diagnoses dan vroeger)
- Eerste reactie wanneer iemand naar hulpverlener gaat: “Wat is er mis?”
- Focus in wetenschap (1997) lag 21x meer op negatieve dan positieve zaken
- Praten over geluk en blijheid is wel gegroeid de laatste jaren. Mensen zijn hier meer
interesse voor gaan tonen.
Positieve psychologie gaat niet alleen over de afwezigheid van psychische stoornissen,
maar ook de aanwezigheid van (positief) welzijn.
Vraagstelling omdraaien in hulpverlening: Problemen in huwelijk/op werk/...? → “Wat loopt er
mis?” → “Wat loopt er nog wél goed?” !! andere vraagstelling leidt tot andere antwoorden &
andere inzichten !!
1.2 Grondleggers
1. Martin Seligman
Aangeleerde hulpeloosheid
= het idee dat je door ervaring leert dat je hulpeloos bent en geen invloed hebt op je
omgeving.
yoked control
hij heeft honden in een doos gestoken, wanneer de ene hond een shock kreeg, kreeg de
andere ook een shock -> de ene kan de shock stoppen (ook voor de andere) → de enige
manier om de schokken te stoppen, op een knop duwen (de tweede hond).
De hond die zelf op de knop kon duwen was gezonder, de hond die afhing van de andere
hond was minder gezond want hij werd pessimistisch omdat hij er niets aan kon veranderen.
shuttle box
de hond kan nu over een muurtje springen zodat ze de schok kunnen ontwijken. De hond
die de shock kan stoppen naar de andere kant gaan, de hond die de knop niet kan
indrukken zal blijven zitten en niet over het muurtje springen.
4
The science of well-being and optimal functioning
Hoofdstuk 1: introductie………………………………………………………………………………
1.1 Algemene definitie
Positieve psychologie = de wetenschap van welzijn en optimaal functioneren, goed leven.
Seligman: De wetenschappelijke studie van optimaal functioneren met als doel de factoren
te ontdekken en te bevorderen die individuen en gemeenschappen in staat stellen zich
optimaal te ontwikkelen.
- In psychology: heel lang focus op wat misloopt in het leven
- Positieve psychologie nog relatief jong in de wetenschap, maar niet volledig nieuw
APA president speech (instead of focussing on the bad focus on the good)
Waarom is positieve psychologie niet nieuw?
1) Aristotle 'eudaimonia'
= Eudonisme = said that there is a spirit inside each of us and it what’s us to have a
meaning in life → we need a meaning → when we die we will say we had a
meaningful life.
2) Epicurus ‘hedonism’
= Hedonisme = we want to have pleasure, joy, fun all day → when we die we will say
it was a good, fun life. (Pijn minimaliseren, geluk maximaliseren).
3) Hindoeïsme, boeddhisme
= deze bestaan al een hele lange tijd in onze samenleving
(Denk maar aan mindfulness, compassie, liefde, meditatie,…)
4) Humanistische psychologie (Maslow)
Sprak als eerste over positieve psychologie.
“Oude wijn in nieuwe flessen”
→ Bestaand concept aangeboden alsof het een nieuw concept is.
Wetenschap = de taal van het heden, misschien wel nodig/goed voor mensheid om
het in nieuwe flessen te gieten.
1
,Positieve psychologie is de wetenschappelijke studie van ‘het goede leven’.
● Persoonlijk, uniek? – wordt ‘het goede leven’ uniek of kunnen we een algemene
conclusie trekken?
● Weten we echt wat ons gelukkig maakt?
Gezondheidswerkers/ zorgverleners zijn niet gelukkiger op de hedonistische manier (op dit
moment), maar op de lange termijn zijn ze gelukkiger. Dit omdat ze iets doen dat zinvol en
impactvol is. Ze maken het verschil; ze helpen andere mensen.
Focus on minus zero
The darker, meaner half of humanity
Psychologie focust op: problemen, depressies, pathologie, trauma, angst, agressiviteit,
abnormale gedragingen of gedachten…
Positieve gevolgen:
Psychologie heeft lange tijd mensen in moeilijke tijden geholpen - gaf ons taal & oplossingen
voor problemen.
Negatieve gevolgen:
Geen gebreken hebben is het doel
We moeten allemaal mensen zijn die nooit boos of verdrietig zijn, die kunnen omgaan met
moeilijke dingen. MAAR: moeilijke zaken accepteren werkt veel beter dan proberen er vanaf
te komen.
Burn-out bij hulpverleners
Continue focus op wat slecht gaat, donker of problematisch is grote kans op burn-out.
Happiness for dummies
Geen onderzoek naar het goede leven of gelukkig zijn heeft tot gevolg dat mensen het zelf
maar gaan invullen aan de hand van eigen ervaringen.
(bv. zelfhulpboeken I intuïtie > objectief).
Gewone naar kwijnende mensen
Gewone zaken worden problemen. Tijdje droevig? “Zal wel depressief zijn” Sommige dingen
opblazen bv. Iets te snel benoemen als trauma - voor sommige mensen zal het een hulp
zijn, maar het heeft geen enkele zin om het een angststoornis te gaan noemen als een kind
bang is van katten.
DUS 120 jaar in de psychologie liet ons zoeken naar problemen i.p.v te zoeken naar zieken
die wel goed gaan. Nu: ook focus op de goede kant.
2
,The lighter kinder half (de lichtere vriendelijke kant) van de schaal
- focus op mogelijkheden
- wat maakt het leven de moeite waard
Positieve psychologie richt zich op 0 tot 10 terwijl de klinische psychologie zich richt op de
negatieve getallen (-10 tot 0), de klinische diagnoses/stoornissen.
0 is geen goede kwaliteit van leven, het is gewoon de afwezigheid van klinische problemen!
De positieve psychologie probeert het getal hoger te krijgen (bv. 6 naar 8). Het wordt
positieve psychologie genoemd omdat het zich richt op de positieve getallen op de
weegschaal.
Klinische psychologie:
❖ -10 tot 0
❖ actief beperkt in mogelijkheden
❖ volledig niet tot relatief functionerend
❖ “serieus psychologisch disfunctioneren”
❖ stoornissen, problematische gedragingen
❖ Doel: mensen helpen van -5 tot 0 gaan.
Positieve psychologie:
❖ 0 tot 10
❖ mogelijkheden, sterktes, liefdevol leven, succeservaringen, goed ouderschap…
❖ Doel: mensen helpen van 6 tot 8 te gaan
Aandacht: interventies rond positieve psychologie werkt niet meteen bij iedereen. Indien
iemand worstelt met verslaving of depressie, moet er eerst gefocust worden op de klinische
psychologie, om deze persoon tot 0 te brengen. Pas nadien kunnen we overgaan tot
positieve psychologie.
Sommige zaken kunnen wel helpen bij mensen uit de doelgroep, maar we mogen de
klinische interventies niet uit het oog verliezen. Bv. depressie: medicijnen vanuit klinische
psychologie & elke dag 3 positieve zaken opschrijven vanuit positieve psychologie.
Patiënten/cliënten zelf: identiteit verschuift van ‘ik heb enkel problemen’ naar ‘ik heb ook
verschillende mogelijkheden’ waardoor een samenwerking tussen klinische en positieve
psychologie wel nodig is.
Geschiedenis:
❖ Voor de WO 2 werd er gefocust op 3 dingen
❖ Wilhelm Wundt (experiment Leipzig)
■ Mentale ziektes genezen
■ Het bevorderen van het ‘normale’ leven
■ Het identificeren en versterken van ongewoon talent
3
, Na twee wereldoorlogen: enorm veel psychische problemen, zoals trauma’s. Hierdoor is het
veld van de psychologie enkel nog gaan focussen op het oplossen van psychische
problemen. Na WO 2 lag de focus op het genezen van de aandoeningen.
➔ VOORDEEL: We zijn heel goed geworden in het helpen van mensen met psychische
problemen.
➔
➔ NADEEL: We zijn zaken verloren in de psychologie, zoals het verbeteren van levens
(= focus positieve psychologie)
❖ De kosten van een ziektemodel (naast het succes)
- Pathologiserende neiging (focus op problemen en mogelijke diagnoses, er zijn meer
diagnoses dan vroeger)
- Eerste reactie wanneer iemand naar hulpverlener gaat: “Wat is er mis?”
- Focus in wetenschap (1997) lag 21x meer op negatieve dan positieve zaken
- Praten over geluk en blijheid is wel gegroeid de laatste jaren. Mensen zijn hier meer
interesse voor gaan tonen.
Positieve psychologie gaat niet alleen over de afwezigheid van psychische stoornissen,
maar ook de aanwezigheid van (positief) welzijn.
Vraagstelling omdraaien in hulpverlening: Problemen in huwelijk/op werk/...? → “Wat loopt er
mis?” → “Wat loopt er nog wél goed?” !! andere vraagstelling leidt tot andere antwoorden &
andere inzichten !!
1.2 Grondleggers
1. Martin Seligman
Aangeleerde hulpeloosheid
= het idee dat je door ervaring leert dat je hulpeloos bent en geen invloed hebt op je
omgeving.
yoked control
hij heeft honden in een doos gestoken, wanneer de ene hond een shock kreeg, kreeg de
andere ook een shock -> de ene kan de shock stoppen (ook voor de andere) → de enige
manier om de schokken te stoppen, op een knop duwen (de tweede hond).
De hond die zelf op de knop kon duwen was gezonder, de hond die afhing van de andere
hond was minder gezond want hij werd pessimistisch omdat hij er niets aan kon veranderen.
shuttle box
de hond kan nu over een muurtje springen zodat ze de schok kunnen ontwijken. De hond
die de shock kan stoppen naar de andere kant gaan, de hond die de knop niet kan
indrukken zal blijven zitten en niet over het muurtje springen.
4
