Basisbegrippen statistiek voor
criminologen
KIJK KALENDER TOLEDO VOOR HOORCOLLEGE’S !!
Les 1: 24/09:
Kennen: de basisbegrippen en technieken kansrekenen statistiek: hun betekenis
opbouw en samenhang
Kunnen: toepassen op concrete statische techniek op eenvoudige
(criminologische) cases
Zie ook ECTS fiche: webpagina vak statistiek (doelstellingen)
- Leerdoelen!! ( inleidende ppt)
Cursusmateriaal:
- Ppts, lesopnames
- 3 teksten omtrent Buurtmonitor Antwerpen (Toledo) = leerstof
- Oefeningsbundels: Toledo
- Cursus
- Rekenmachine
- Formularium incl. statistische tabellen (Toledo)
- Opgaves oefeningen beschikbaar op toledo
Meenemen naar oefensessie:
- Opgaves oef en voorbereiding die je maakte
- Formularium afgedrukt
- Rekenmachine
- Slides of cursustekst
Examen
- 3 uur
- Formularium en rekenmachine gebruiken
- Meerkeuzevragen, juist/fout vragen ( theoretisch en geen gis correctie)
- Concepten en definities uitleggen
- Oefeningen maken (hoorcolleges – oefenzittingen – extra oefeningen)
Waarom statistiek bij criminologie:
Statistiek kom je overal tegen in het leven. Vaak nodig in de job.
Maatschappelijke relevantie, want criminologen komen hiermee op de
arbeidsmarkt in contact. Er is een zeer diverse arbeidsmarkt en kunnen dit
gebruiken bij bv ook analyse, zelf bevragingen te organiseren of lokale
veiligheidsanalyse maken, veiligheids- en preventieplan opstellen op basis van
grootschalige veiligheidsmonitor.
1
,Hoofdstuk 1: Doel van de statistiek
1.1 Inleiding
Definitie Statistiek volgens Wikipedia:
“Statistiek is de wetenschap en de techniek van het verzamelen, bewerken,
interpreteren en presenteren van gegevens. Statistische methoden worden gebruikt
om grote hoeveelheden gegevens [. . . ] om te zetten in bruikbare informatie. De
principes van statistiek komen voort uit de regels van de wiskunde en de wetten van de
logica. Statistiek sluit in dat de gemeten gegevens voor een belangrijke deel door toeval
zijn ontstaan. Toeval en onzekerheid worden binnen deze theorie met behulp van de
kansrekening gemodelleerd.
Statistici trachten informatie over een populatie te krijgen uit de waarneming van een
beperkt aantal elementen van die populatie, de steekproef. [. . . ] De verkregen
informatie is echter bijna altijd onvolledig en daar- door onnauwkeurig.
Dus we willen op basis van beperkte gegevens uitspraken doen over een hele populatie,
maar het besef is er dat er onnauwkeurigheid kan zijn, dat is eigen omdat we ons baseren
op een beperkt aantal gegevens.
Een goede beheersing van deze onnauwkeurigheid is dan ook een
essentieel onderdeel van de statistiek.”
3 stappen in onderzoek statistiek:
1. Verzamelen: van gegevens
Meisjes het brave en jongens het stoute geslacht? Dat is volgens professor jeugd-
criminologie Els Dumortier (Vrije Universiteit Brussel) te kort door de bocht. Ze
wijst naar het dark number in de criminaliteit. Volgens de laatste
Veiligheidsmonitor van de Federale Politie van 2018 wordt maar 17 procent van
de zeden- feiten aangegeven. 83 procent blijft dus onder de radar. “De officiële
statistieken zeggen weinig over de werkelijke criminaliteit. Ze zeggen vooral iets
over de daders die op de radar van de politie of het parket komen.” Onderzoeken
op basis van zelfrapportage geven een genuanceerd beeld. Bron: de morgen
Heel veel van de zedenfeiten worden niet aangegeven, dus we hebben te weinig
informatie en zijn dus niet nauwkeurig. Je moet je dus wel goed bewust zijn van
welke informatie je wel hebt. Gegevens verzamelen die je wel hebt is dus vaak
heel belangrijk zoals hier zeggen ze iets over de daders.
2. Presenteren:
= het presenteren van je gegevens kan vaak ook zorgen voor een heel andere
interpretatie in tegenstelling tot de realiteit
Voorbeeld: Toename politiegeweld in VS.
Kijk naar de as waar de gegevens weergeven worden. Want het lijkt een ergere
kloof en verschil omdat ze al vanaf 1000 beginnen.
Verdere voorbeelden dia 7 en 8
2
, 3. Interpreteren
Mensen hebben vaak heel andere inzichten en interpretaties van bepaalde zaken
en gegevens op basis van welke visie ze in hun hoofd hebben en bepaalde
ervaringen.
Bijvoorbeeld:
“Wilt u graag een verandering van burgemeester?” 47% JA en 53% NEE
2 verschillende artikels, leggen nadruk op andere helft en geven zo een
heel andere visie en interpretatie van de stemtest
Bepaald gevaar bij interpretatie: oorzaken verzinnen of verbanden leggen die er
niet zijn zoals
Drukke agenda maakt dik // BRUSSEL - Schrikt u elke ochtend wakker van de wekker?
Dan hebt u waarschijnlijk last van sociale jetlag, en dat kan ook een invloed hebben op
uw taille.
Professor Till Roenneberg van het Institut für Medizinische Psychologie aan de Ludwig-
Maximilians-Universität van München doet al meer dan tien jaar onderzoek op dat vlak.
Zijn recentste onderzoek naar sociale jetlag en overgewicht, gebaseerd op onderzoek
naar de slaapgewoontes van 65.000 deelnemers, verscheen onlangs in Current Biology.
Onregelmatig eten: ‘We wisten al dat sociale jetlag niet goed was voor de gezondheid. Je
hebt onder andere meer kans op hoge bloeddruk en hoe groter je sociale jetlag, hoe
meer je rookt en hoe meer alcohol en koffie je drinkt. In het laatste onderzoek ontdekten
we dat er ook een correlatie is tussen sociale jetlag en overgewicht.‘ Dat zou te maken
hebben met het feit dat we op onregelmatige tijden eten, of wanneer ons lichaam niet
optimaal kan verteren. Sociale jetlag zou ook ons metabolisme in de war kunnen sturen.
Een van de belangrijkste problemen van sociale jetlag is bovendien slaaptekort, waarvan
ondertussen bewezen is dat het onze perceptie van honger verstoort en tot overeten kan
leiden.
=/ kijken naar achterliggende factoren
Soms wordt een interpretatie gekleurd door een persoonlijke ervaring/observatie
bijvoorbeeld:
Jouw fiets is gestolen en je leest op internet dat de misdaadcijfers explosief zijn gestegen.
Grote kans dat je deze cijfers meteen gelooft. Dan denk je al snel: zie je wel, dit bevestigt
mijn ervaring.
Maar soms kunnen cijfers jouw ervaring tegenspreken. Ook al dalen de misdaadcijfers,
dan worden er nog steeds fietsen gestolen. Dan geloof je de cijfers misschien juist minder
snel. Bij het kijken naar cijfers is het dus goed om ons bewust te zijn van ons eigen
gevoel, en hoe dat onze kijk op de cijfers beïnvloedt.
Je legt je focus anders op basis van je ervaring – daardoor wordt je
interpretatie anders
3
,1.2 Verzamelen van gegevens
1.2.1 Verzamelen van gegevens: Begrippen:
Voorbeeld 1.1:
Driekwart van Vlaamse jongeren heeft soms last van oorsuizen
Het aantal gevallen van gehoorschade bij jongeren is in de laatste twintig jaar enorm toegenomen. Dat komt
vooral doordat ze langer en meer blootgesteld worden aan luide muziek.
Bijna 4.000 Vlaamse jongeren tussen 14 en 18 jaar oud werden ondervraagd. Drie kwart van de jongeren
ervaart na een avondje uit tijdelijke symptomen van oorsuizen. Een op vijf van de jongeren heeft permanent
last van oorsuizen of tinnitus. Jongens hebben met 20 procent meer last dan meisjes, waar 17 procent aangeeft
aan blijvende tinnitus te lijden. Jongeren zouden zich niet goed bewust zijn van de gevaren van te luide muziek.
Maar liefst 95 procent is niet bekommerd om permanent oorsuizen. Slechts vijf procent van de Vlaamse
jongeren draagt gehoorbescherming bij het uitgaan.
De onderzoekers luiden de alarmbel. Ze pleiten voor nieuwe en aangepaste preventiecampagnes, want de
huidige acties leggen te veel de nadruk op gehoorschade in het algemeen. Het zou beter zijn om de aandacht te
vestigen op symptomen zoals tijdelijk en permanent oorsuizen, heet het.
Verzamelen van gegevens stappenplan:
1. Wie (of wat) wil je onderzoeken?
Verzameling van personen (of objecten) waarover men
een uitspraak wilt doen: populatie
In dit voorbeeld: Vlaamse jongeren tussen 14 en 18
jaar = populatie
2. Hoeveel personen (of objecten) uit de populatie onderzoek je?
Deelverzameling van n onderzoekseenheden die
representatief is voor de populatie: steekproef
In dit voorbeeld: n ≈ 4000 Vlaamse jongeren werden
ondervraagd
Hoe groter de steekproef = hoe beter en representatiever
Een steekproef is representatief voor een kenmerk als het kenmerk in gelijke
mate voorkomt in de steekproef als in de populatie
bijvoorbeeld: de verhouding jongens/meisjes in de steekproef is
vergelijkbaar met die in de populatie
bijvoorbeeld: de kans op een dubbele dooier is 1 op 1 000
dus bv niet enkel alle eieren die uit de schappen zijn gehaald
onderzoeken
je mag niet specifiek gaan werken zoals enkel jongens en dan een besluit
maken voor de gehele populatie
Steekproefgrootte: n
Hoe groter n, hoe meer informatie
Beperkingen: tijd, geld, personeel, beschikbaarheid, . . .
3. Welk(e) kenmerk(en) onderzoek je?
(Toevals)variabele X
4
, o Variabele: het kenmerk X kan verschillende (variabele)
waarden aannemen
o Toevals: de waarde van het kenmerk X ligt niet op
voorhand vast en hangt af van het toeval (persoon die
uitgekozen werd, resultaat van een dobbelsteenworp,
. . .)
o De verzameling van alle mogelijke waarden
(uitkomsten) die het kenmerk X kan aannemen, noemt
men de uitkomstenverzameling S.
Toevalsvariabelen noteren we altijd met een hoofdletter
Komt uitgebreid aan bod in Hoofdstuk 3
Voorbeeld dia 21:
Wat is de uitkomstenverzameling:
- X1: leeftijd in jaren - S1= (14, 15,16,17,18)
- X2: graad oorsuizen na een avondje uit (zelf bepalen hoe je dit onderzoekt
zoals ja en nee, op een schaal van 1 tot 10 )
S2 = ( geen, tijdelijk, permanent)
- X3: gehoorbescherming dragen bij het uitgaan - S3 = ( ja en nee)
- X4: aantal minuten per week blootgesteld aan luide muziek - S4 = (O,1,2,
…)
1.2.2 Verzamelen van gegevens: Notaties
De resultaten die we bekomen uit een steekproef met grootte n noteren we
bij 1 toevalsvariabele X:
x1, x2, . . . , xn
bij 2 toevalsvariabelen X en Y :
(x1, y1), (x2, y2) . . . , (xn, yn)
bij p toevalsvariabelen X1, . . . , Xp:
, i = {1, . . . , n}, j = {1, . . . , p}
i,j
x
o Bijvoorbeeld: x
2,4
is de waarde van proefpersoon 2 voor
toevalsvariabele X
4
Gegevens systematisch samenstellen = gegevensmatrix
rijen: onderzoekseenheden bv proefpersoon
kolommen: (toevals)variabelen bv kenmerken en antwoorden
zie dia 24
5
criminologen
KIJK KALENDER TOLEDO VOOR HOORCOLLEGE’S !!
Les 1: 24/09:
Kennen: de basisbegrippen en technieken kansrekenen statistiek: hun betekenis
opbouw en samenhang
Kunnen: toepassen op concrete statische techniek op eenvoudige
(criminologische) cases
Zie ook ECTS fiche: webpagina vak statistiek (doelstellingen)
- Leerdoelen!! ( inleidende ppt)
Cursusmateriaal:
- Ppts, lesopnames
- 3 teksten omtrent Buurtmonitor Antwerpen (Toledo) = leerstof
- Oefeningsbundels: Toledo
- Cursus
- Rekenmachine
- Formularium incl. statistische tabellen (Toledo)
- Opgaves oefeningen beschikbaar op toledo
Meenemen naar oefensessie:
- Opgaves oef en voorbereiding die je maakte
- Formularium afgedrukt
- Rekenmachine
- Slides of cursustekst
Examen
- 3 uur
- Formularium en rekenmachine gebruiken
- Meerkeuzevragen, juist/fout vragen ( theoretisch en geen gis correctie)
- Concepten en definities uitleggen
- Oefeningen maken (hoorcolleges – oefenzittingen – extra oefeningen)
Waarom statistiek bij criminologie:
Statistiek kom je overal tegen in het leven. Vaak nodig in de job.
Maatschappelijke relevantie, want criminologen komen hiermee op de
arbeidsmarkt in contact. Er is een zeer diverse arbeidsmarkt en kunnen dit
gebruiken bij bv ook analyse, zelf bevragingen te organiseren of lokale
veiligheidsanalyse maken, veiligheids- en preventieplan opstellen op basis van
grootschalige veiligheidsmonitor.
1
,Hoofdstuk 1: Doel van de statistiek
1.1 Inleiding
Definitie Statistiek volgens Wikipedia:
“Statistiek is de wetenschap en de techniek van het verzamelen, bewerken,
interpreteren en presenteren van gegevens. Statistische methoden worden gebruikt
om grote hoeveelheden gegevens [. . . ] om te zetten in bruikbare informatie. De
principes van statistiek komen voort uit de regels van de wiskunde en de wetten van de
logica. Statistiek sluit in dat de gemeten gegevens voor een belangrijke deel door toeval
zijn ontstaan. Toeval en onzekerheid worden binnen deze theorie met behulp van de
kansrekening gemodelleerd.
Statistici trachten informatie over een populatie te krijgen uit de waarneming van een
beperkt aantal elementen van die populatie, de steekproef. [. . . ] De verkregen
informatie is echter bijna altijd onvolledig en daar- door onnauwkeurig.
Dus we willen op basis van beperkte gegevens uitspraken doen over een hele populatie,
maar het besef is er dat er onnauwkeurigheid kan zijn, dat is eigen omdat we ons baseren
op een beperkt aantal gegevens.
Een goede beheersing van deze onnauwkeurigheid is dan ook een
essentieel onderdeel van de statistiek.”
3 stappen in onderzoek statistiek:
1. Verzamelen: van gegevens
Meisjes het brave en jongens het stoute geslacht? Dat is volgens professor jeugd-
criminologie Els Dumortier (Vrije Universiteit Brussel) te kort door de bocht. Ze
wijst naar het dark number in de criminaliteit. Volgens de laatste
Veiligheidsmonitor van de Federale Politie van 2018 wordt maar 17 procent van
de zeden- feiten aangegeven. 83 procent blijft dus onder de radar. “De officiële
statistieken zeggen weinig over de werkelijke criminaliteit. Ze zeggen vooral iets
over de daders die op de radar van de politie of het parket komen.” Onderzoeken
op basis van zelfrapportage geven een genuanceerd beeld. Bron: de morgen
Heel veel van de zedenfeiten worden niet aangegeven, dus we hebben te weinig
informatie en zijn dus niet nauwkeurig. Je moet je dus wel goed bewust zijn van
welke informatie je wel hebt. Gegevens verzamelen die je wel hebt is dus vaak
heel belangrijk zoals hier zeggen ze iets over de daders.
2. Presenteren:
= het presenteren van je gegevens kan vaak ook zorgen voor een heel andere
interpretatie in tegenstelling tot de realiteit
Voorbeeld: Toename politiegeweld in VS.
Kijk naar de as waar de gegevens weergeven worden. Want het lijkt een ergere
kloof en verschil omdat ze al vanaf 1000 beginnen.
Verdere voorbeelden dia 7 en 8
2
, 3. Interpreteren
Mensen hebben vaak heel andere inzichten en interpretaties van bepaalde zaken
en gegevens op basis van welke visie ze in hun hoofd hebben en bepaalde
ervaringen.
Bijvoorbeeld:
“Wilt u graag een verandering van burgemeester?” 47% JA en 53% NEE
2 verschillende artikels, leggen nadruk op andere helft en geven zo een
heel andere visie en interpretatie van de stemtest
Bepaald gevaar bij interpretatie: oorzaken verzinnen of verbanden leggen die er
niet zijn zoals
Drukke agenda maakt dik // BRUSSEL - Schrikt u elke ochtend wakker van de wekker?
Dan hebt u waarschijnlijk last van sociale jetlag, en dat kan ook een invloed hebben op
uw taille.
Professor Till Roenneberg van het Institut für Medizinische Psychologie aan de Ludwig-
Maximilians-Universität van München doet al meer dan tien jaar onderzoek op dat vlak.
Zijn recentste onderzoek naar sociale jetlag en overgewicht, gebaseerd op onderzoek
naar de slaapgewoontes van 65.000 deelnemers, verscheen onlangs in Current Biology.
Onregelmatig eten: ‘We wisten al dat sociale jetlag niet goed was voor de gezondheid. Je
hebt onder andere meer kans op hoge bloeddruk en hoe groter je sociale jetlag, hoe
meer je rookt en hoe meer alcohol en koffie je drinkt. In het laatste onderzoek ontdekten
we dat er ook een correlatie is tussen sociale jetlag en overgewicht.‘ Dat zou te maken
hebben met het feit dat we op onregelmatige tijden eten, of wanneer ons lichaam niet
optimaal kan verteren. Sociale jetlag zou ook ons metabolisme in de war kunnen sturen.
Een van de belangrijkste problemen van sociale jetlag is bovendien slaaptekort, waarvan
ondertussen bewezen is dat het onze perceptie van honger verstoort en tot overeten kan
leiden.
=/ kijken naar achterliggende factoren
Soms wordt een interpretatie gekleurd door een persoonlijke ervaring/observatie
bijvoorbeeld:
Jouw fiets is gestolen en je leest op internet dat de misdaadcijfers explosief zijn gestegen.
Grote kans dat je deze cijfers meteen gelooft. Dan denk je al snel: zie je wel, dit bevestigt
mijn ervaring.
Maar soms kunnen cijfers jouw ervaring tegenspreken. Ook al dalen de misdaadcijfers,
dan worden er nog steeds fietsen gestolen. Dan geloof je de cijfers misschien juist minder
snel. Bij het kijken naar cijfers is het dus goed om ons bewust te zijn van ons eigen
gevoel, en hoe dat onze kijk op de cijfers beïnvloedt.
Je legt je focus anders op basis van je ervaring – daardoor wordt je
interpretatie anders
3
,1.2 Verzamelen van gegevens
1.2.1 Verzamelen van gegevens: Begrippen:
Voorbeeld 1.1:
Driekwart van Vlaamse jongeren heeft soms last van oorsuizen
Het aantal gevallen van gehoorschade bij jongeren is in de laatste twintig jaar enorm toegenomen. Dat komt
vooral doordat ze langer en meer blootgesteld worden aan luide muziek.
Bijna 4.000 Vlaamse jongeren tussen 14 en 18 jaar oud werden ondervraagd. Drie kwart van de jongeren
ervaart na een avondje uit tijdelijke symptomen van oorsuizen. Een op vijf van de jongeren heeft permanent
last van oorsuizen of tinnitus. Jongens hebben met 20 procent meer last dan meisjes, waar 17 procent aangeeft
aan blijvende tinnitus te lijden. Jongeren zouden zich niet goed bewust zijn van de gevaren van te luide muziek.
Maar liefst 95 procent is niet bekommerd om permanent oorsuizen. Slechts vijf procent van de Vlaamse
jongeren draagt gehoorbescherming bij het uitgaan.
De onderzoekers luiden de alarmbel. Ze pleiten voor nieuwe en aangepaste preventiecampagnes, want de
huidige acties leggen te veel de nadruk op gehoorschade in het algemeen. Het zou beter zijn om de aandacht te
vestigen op symptomen zoals tijdelijk en permanent oorsuizen, heet het.
Verzamelen van gegevens stappenplan:
1. Wie (of wat) wil je onderzoeken?
Verzameling van personen (of objecten) waarover men
een uitspraak wilt doen: populatie
In dit voorbeeld: Vlaamse jongeren tussen 14 en 18
jaar = populatie
2. Hoeveel personen (of objecten) uit de populatie onderzoek je?
Deelverzameling van n onderzoekseenheden die
representatief is voor de populatie: steekproef
In dit voorbeeld: n ≈ 4000 Vlaamse jongeren werden
ondervraagd
Hoe groter de steekproef = hoe beter en representatiever
Een steekproef is representatief voor een kenmerk als het kenmerk in gelijke
mate voorkomt in de steekproef als in de populatie
bijvoorbeeld: de verhouding jongens/meisjes in de steekproef is
vergelijkbaar met die in de populatie
bijvoorbeeld: de kans op een dubbele dooier is 1 op 1 000
dus bv niet enkel alle eieren die uit de schappen zijn gehaald
onderzoeken
je mag niet specifiek gaan werken zoals enkel jongens en dan een besluit
maken voor de gehele populatie
Steekproefgrootte: n
Hoe groter n, hoe meer informatie
Beperkingen: tijd, geld, personeel, beschikbaarheid, . . .
3. Welk(e) kenmerk(en) onderzoek je?
(Toevals)variabele X
4
, o Variabele: het kenmerk X kan verschillende (variabele)
waarden aannemen
o Toevals: de waarde van het kenmerk X ligt niet op
voorhand vast en hangt af van het toeval (persoon die
uitgekozen werd, resultaat van een dobbelsteenworp,
. . .)
o De verzameling van alle mogelijke waarden
(uitkomsten) die het kenmerk X kan aannemen, noemt
men de uitkomstenverzameling S.
Toevalsvariabelen noteren we altijd met een hoofdletter
Komt uitgebreid aan bod in Hoofdstuk 3
Voorbeeld dia 21:
Wat is de uitkomstenverzameling:
- X1: leeftijd in jaren - S1= (14, 15,16,17,18)
- X2: graad oorsuizen na een avondje uit (zelf bepalen hoe je dit onderzoekt
zoals ja en nee, op een schaal van 1 tot 10 )
S2 = ( geen, tijdelijk, permanent)
- X3: gehoorbescherming dragen bij het uitgaan - S3 = ( ja en nee)
- X4: aantal minuten per week blootgesteld aan luide muziek - S4 = (O,1,2,
…)
1.2.2 Verzamelen van gegevens: Notaties
De resultaten die we bekomen uit een steekproef met grootte n noteren we
bij 1 toevalsvariabele X:
x1, x2, . . . , xn
bij 2 toevalsvariabelen X en Y :
(x1, y1), (x2, y2) . . . , (xn, yn)
bij p toevalsvariabelen X1, . . . , Xp:
, i = {1, . . . , n}, j = {1, . . . , p}
i,j
x
o Bijvoorbeeld: x
2,4
is de waarde van proefpersoon 2 voor
toevalsvariabele X
4
Gegevens systematisch samenstellen = gegevensmatrix
rijen: onderzoekseenheden bv proefpersoon
kolommen: (toevals)variabelen bv kenmerken en antwoorden
zie dia 24
5
