Samenvatting Examenvoorbereiding Pedagogische en didactische vorming 3 (PDV) KLEUTERONDERWIJS)

Examenvoorbereiding
Pedagogische en didactische
vorming 3
1 De peuter naar school
1.1 Wie is de peuter?
1.1.1Hoe je kijkt naar kinderen
1.1.1.1 Geef kenmerken van de peuters.
- Eerlijk
- Leeft in het hier en nu
- Blijven zichzelf
- Vergevingsgezind
- Nieuwsgierig

1.1.1.2 Hoelang duurt de peuterperiode?
- Ongeveer 2 jaar
o Van 1,5 jaar tot 3,5 jaar

1.1.2Ontwikkelingspsychologie
1.1.2.1 Wat bestudeerd de ontwikkelingspsychologie?
- Ontwikkelingspsychologie = het bestudeerd het gedrag, het denken en het beleven van
mensen in de verschillende levensfasen.

1.1.2.1 Leg uit waarom de ontwikkeling een dynamisch spel
is?
- Onze ontwikkeling wordt beïnvloed door 3 factoren.
o Nature = onze genen
o Nurture = onze ontwikkelingsfactoren
o Zelfbepaling = je eigen keuzes

1.1.2.2 Geef de kenmerken van de peuter als je kijkt naar de
ontwikkelingspsychologie.
- Motorische ontwikkeling
o Verschijnen van fundamentele bewegingsactiviteiten
o Zelfstandigheid
 Grove en fijne motoriek verbeterd
o Zelfredzaamheid
o Zinnelijkheidstraining
o Middagdutje
- De tekenontwikkeling
1

, o Krabbelstadium
 Beheerst krabbelen = het tekenen van krabbels en geometrische figuren
o Bewegingsspel
- De perceptuele ontwikkeling
o Herkennen van een object met een ander zintuig
o De globale waarneming
 Steeds gedifferentieerder
 Psychologisch-emotionele kleuring
- De cognitieve ontwikkeling
o Preoperationeel stadium
o Verworven denkcapaciteiten
 Geïnterioriseerd experimenteren = nadenken over problemen en
oplossingen op een mentaal niveau.
 Imitatie van modellen
 Beginnend symbolisch denken
 Anticiperen
 Voorstelling van het ‘zelf’
 Geheugen gebruiken
 Zaken opslaan
 Nog niet selectief voorstellen en vergelijken met vorige
gebeurtenissen.
o Preconceptueel denken
 Preconceptueel denken
 Preconcepten
o Generaliseren
o Discrimineren
 Intuïtief denken
o Denkfouten
 Centratie van het denken
 Niet in staat tot reversibel denken
 Statisch-gericht denken
 Egocentrische instelling
 Klasse-inclusieprobleem
 Moeilijk om fantasie en werkelijkheid te onderscheiden
 Antropomorfisme of animisme
 Fysiognomisch waarnemen
 Artificialisme
 Finalisme
 Verbanden op onlogische gronden
 Magisch denken
- De sociaal-emotionele ontwikkeling
o Zelfstandige eenheid
o Transitionele objecten
o Emotioneel in de war
o Nee-periode of de koppigheidsfase
o Driftbuien en gilpartijen
o Consequente aanpak

2

, o Nieuwe gevoelens leren kennen



- De seksuele ontwikkeling
o Sekse-identiteit = besef van het eigen geslacht
o Vieze woorden
o Lichamelijk contact
o Anale fase
- De persoonlijkheidsontwikkeling
o Egocentrisch
o Autonomie vs schaamte
o Genderidentiteit
o Seksestereotiep gedrag
- De morele ontwikkeling
o Aanwezigheid
o Gericht op de gevolgen
- De schoolse ontwikkeling
o Enorme exploratiedrang
o Voldaan aan 6 basisbehoeften
 Lichamelijke behoeften
 Behoeften aan affectie
 Behoeften aan veiligheid
 Behoefte aan erkenning
 Behoeften om zichzelf als kundig te ervaren
 Behoeften om moreel in orde te zijn
- De spelontwikkeling
o Bewegingsspelletjes
o Doen alsof-spelletjes of rollenspelletjes
o Afreageren in spel
o Constructiespelletjes
o Geen samenspel
 Toekijkend pel
 Solitair spel = alleenspelende peuter
 Parallel spel

1.2 De overgang naar het onderwijs
1.2.1.1 Geef kenmerken van de instap in het
kleuteronderwijs.
- Vanaf 2,5 jaar
- Instapmomenten
o Eerste schooldag na vakanties
o Eerste schooldag van februari
o Eerste schooldag na Hemelvaart
- Goed overwergen
o Eventueel in overleg gaan

3

, 1.2.1.2 Geef kenmerken van het kleuteronderwijs in België.
- Goed ingeburgerd
- Belangrijk voor de schoolse ontwikkeling
o Ga je niet, dan bouw je een sterke achterstand op
1.2.2Kinderdagverblijf of kleuterschool
1.2.2.1 Wat onderzocht de Vlaamse regering in 1998?
- Of de leeftijd van 2,5 jaar niet opgetrokken moest worden.

1.2.2.2 Met wie voerde de Vlaamse regering dit onderzoek?
- Centrum voor gezinspedagogiek van de katholieke universiteit Leuven
- Centrum voor methodologie van het Empirisch pedagogisch onderzoek

1.2.2.3 Geef de 4 vragen en antwoorden van dit
wetenschappelijk onderzoek.
- Wat is het verschil in het pedagogisch aanbod voor de 2,5-jarige in de opvang en in de
kleuterschool?
o Kleuteronderwijs
 Spel
 Ontwikkeling
o Opvang
 Zorg
 Individuele aandacht
o Combinatie zou ideaal zijn
- Aan welke voorwaarden moet een aanbod voor peuters voldoen om tegemoet te
komen aan individuele verschillen in het ontwikkelingstempo van kinderen?
o Ontwikkelingsstimulering
o Geboren omgeving
o Aandacht voor rust
o Aandacht voor verzorging
- Hoe bepaal je wanneer een kind klaar is voor de kleuterschool?
o Zindelijk
o Zelfstandig
o Verstaanbaar
o Voldoende energie
o Omgaan met scheiding
o Functioneren in groep
o Interesse in allerlei spelactiviteiten
o Lichamelijk mee kunnen
o Contextspecifiekefactoren
2 Slaapklasje
- Welke factoren kunnen een achterstand van de kinderen in de hand kunnen werken?
Redenen waarom kinderen ook niet naar de opvang gaan?
o Kansarme en allochtone kinderen

4