Samenvatting exercise is medicine

H6.1: Prestatie- & gezondheidsgerelateerde
fitheid
Algemene fitheid: mate waarin basiseigenschappen aanwezig zijn om in het
dagdagelijkse leven optimaal te functioneren zonder het optreden van
buitensporige vermoeidheid
Prestatiegerelateerde fitheid: mate waarin basiseigenschappen aanwezig zijn
waardoor het uitvoeren van een welomschreven taak op een bepaald ogenblik
mogelijk is (sport)
Gezondheidsgerelateerde fitheid: mate waarin basiseigenschappen aanwezig
zijn die beïnvloedbar zijn door fysieke activiteit en geassocieerd zijn met het
risico op gezondheidsproblemen

Fysieke fitheid: uithouding – evenwicht – lichaamsssamenstelling – kracht –
lenigheid – snelheid – coördinatie
 Prestatiegerelateerd: 1 of meerdere
 Gezondheidsgerelateerd: vooral uithouding, ook andere

Algemene fitheid
EUROFIT = gestandaardiseerde, gevalideerde testbatterij
Lichaamsmetingen
1. Lichaamsgewicht = Body weight  lichaamsbouw (kg)
2. Lichaamslengte = Body length  lichaamsbouw (m)
3. Huidplooimetingen (5) = Skin folds  vetpercentage (%)
o 10%  95% tussen 7.5-12.5%  relatief valide, wel wat spreiding
Motorische testen
1. Flamingo evenwichtstest = Flamingo Balance (FBA)  lichaamsevenwicht
(aantal) EVENWICHT
o 60s op 1 been (aantal pogingen)
2. Snel tikken met 1 hand = Plate Tapping (PLT)  snelheid ledematen (sec)
SNELHEID/COÖRDINATIE
o 20 keer (tijd)
3. Zittend reiken = Sit and Reach (SAR)  lenigheid (cm) LENIGHEID
4. Verspringen uit stand = Standing Broad Jump (SBJ)  explosieve kracht
(cm) KRACHT/SNELHEID
5. Handknijpkracht = Hand Grip (HGR)  statische kracht (kg) (STATISCHE)
KRACHT
6. Sit ups = Sit Ups (SUP)  rompkracht (aantal) (ROMP)KRACHT
7. Hangen met gebogen armen = Bent Arm Hang (BAH)  functionele kracht
(sec) KRACHT/UITHOUDI
8. Snelheid shuttle run = Shuttle run (SHR)  snelheid en wendbaarheid
(sec) SNELHEID/COÖRDINATIE
Uithoudingstest
9. Uithouding shuttle run = Endurance Shuttle run (ESHR)  aërobe
uithouding (min) UITHOUDING
o 20m
 Profiel volgens leeftijd & geslacht
 Aantal van deze testen vanuit UGENT geïntegreerd in Vlaamse
sportkompas (me andere testen)  welke sporten er bij jou passen

, Testen niet per se ideale, maar bij veranderen ben je dataset kwijt

,Prestatiegerelateerde fitheid
Basisconcept sturen trainingsproces: trainingsadvies aan gelijk welke sporter
 profiel sport optimaal laten overeenkomen met profiel sporter
 individueel trainingsschema, maar bij zelfde sport vaak 85-90% gelijk, 10-15%
individueel




Biomechanisch/fysiologische profiel sport: wat heeft sporter nodig
 Time/motion analysis: videobeelden
 Fysiologische metingen op veld (HF, lactaat, VO2 …) : E-systemen,
belasting
Prestatiedeterminanten: determinanten nodig om te presteren
Fysiologisch profiel sporter: in welke mate prestatiedeterminanten reeds
aanwezig bij sporter
 Labotesten & veldtesten: opstellen obv prestatiedeterminanten
 ! elke training die je registreert = meetmomenten, niet iedere keer
opnieuw testen

Voorbeeld voetbal
Biomechanische metingen: Time Motion Analysis (Camera) + GPS
 Centrale middenvelder (meer 11-19km/u) vs aanvaller, flankspelers
(meer sprint)
 Voetbal = intermittente sport (ook andere groepsporten): kort intensief,
lang minder intensief
o Anaeroob alactisch systeem: ADP + creatinefosfaat  ATP (O2, lactaat,
snel/beperkt)
o Hoge VO2max is sterk gelinkt aan snel herstel creatinefosfaat (herstel
op aerobe manier)
Fysiologische metingen
 Hartfrequentie: gemiddeld 170  net onder/op anaerobe drempel (max 25-
30J: 190)
o Hoe hoger anaerobe drempel, hoe meer afstand afgelegd op veld !
anaerobe drempel
 Lactaat: moeilijk bruikbaar, veel variatie, concentratie sterk bepaald wat 4-
5min ervoor gedaan

, Profiel sport: obv biomechanische & fysiologische metingen
Intermittente activiteit
 Korte intensieve inspanningen 1-7s
 Langere periodes matige intensiteit
 Positionele verschillen
Prestatiedeterminanten
 Aerobe uithouding: VO2max, aerobe drempel, anaerobe drempel,
loopeconomie
 Anaerobe prestatie: snelheid, wendbaarheid, sprongkracht
Labotesten en/of veldtesten  profiel van de sporter
Profiel sporter
Specifieke testbatterij ifv prestatiedeterminanten
 Antropometrie: lichaamssamenstelling
o Vetgehalte 7.8%: 95% tussen 5.3-10.3% (-/+2.5%)  norm 11%, anders
nuchter duurlopen MAAR veel variatie mogelijk, iemand met 10% kan
meer vet hebben dan iemand met 11%
 Maximale inspanningstest: stappenprotocol (elke 3’ + 2km/h) met lactaat,
HF, VO2
Aerobe uithouding
o VO2max, Vmax, aerobe & anaerobe drempel, loopeconomie: goed tov
gemiddelde
o In spiervezels glucose/glycogeen  pyruvaat
 Voor aerobe drempel: 50-60% vetbruik tot 11km/h
 Aerobe drempel: pyruvaat opgenomen in mitochondriën (via aeroob
systeem = Krebscyclus verbranden)  minder vet, meer KH
verbruiken
 Anaerobe drempel: te veel aan pyruvaat niet meer in mitochondriën,
omgezet tot lactaat  verzuren, lactaat blijft stijgen
 Sprint- en spongtesten: 5m-10m-5x10m sprint, squat jump, counter
movement jump
Anaerobe prestatie (snelheid, wendbaarheid, kracht)
o Minder goed tov gemiddelde
Sterkte-zwakte analyse
 😊aeroob, ☹anaeroob
Individueel fysiek trainingsprograma: werken sterke/zwakke kanten of combinatie
 beste manier?

Voorbeeld wielrennen
Profiel sport: biomechanisch  GPS, Power Meter Analyse
Prestatiedeterminanten
 Afhankelijk type renner
o Vb. baanwielrennen zeer anaeroob, kunnen niet mee in gewone rit
o Weerstand: hoe lang nog volhouden in anaerobe drempel (in acidose)