Samenvatting - Politicologie

Samenvatting politicologie

H1: Politiek en politieke wetenschappen
1.1 Politiek


Kenmerken
 Pol = overal
 Sturen vd smleving = omgaan met verschillen & conflicten
 Samen dingen doen  nood aan regels
 Hoe groter de groep  hoe mr geschreven regels


Oorsprong term ‘politiek’
 Politika (Grieks)= de zaken die met de polis te maken hebben
 Polis= samenleving bij de oude Grieken


Algemene definitie
 Politiek= alles wat te maken heeft met het besturen ve smleving


1.2 Variaties in politiek
1.2.1 Politiek en territorium
 Associatie met territorium
- Gemeenten
- Provincies
- Regio’s
- Landen
- …


Staten
 Lidmaatschap smleving die aan grondgebied verbonden =
omvattender & dwingender ivm vrij lidmaatschap ve vereniging
 ‘staat’= hedendaagse structuur waarin sturing ve smleving afspeelt
- Nt altijd: Rooms-katholieke kerk


Focus
 Territoriale politiek
 Wijze waarop die in nationale staten vorm en inhoud krijgt




1

,1.2.2 De verschuivende culturele grenzen vd politiek
Reikwijdte v politiek
 Moderne staat midden 19e eeuw: beperkte invulling
- Justitie & binnenlandse zaken
- Defensie & buitenlandse zaken
- Financiën

 + Vraag regeling nieuwe aspecten vd samenleving
- Onderwijs, wetenschap, cultuur, welzijn, gezondheid, RSZ,
milieu, openbaar vervoer, landbouw, energie, …
- Nt altijd vanzelfsprekend geweest


Evolutie in pol cultuur
 Elke smleving heeft regels over wat kan worden & wat nt
 Veranderen op basis v behoeften
 Sommige regels zijn ook cultuurgebonden zoals: verbod vrij verkoop
alcohol, verbod partnergeweld


1.2.3 De vormen en structuren vd politiek
Regime
 Grote pol basisprincipe over macht, rechten
 Onderscheid tss democratische & autoritaire regimes met variaties &
gradaties


Unitaire en federale staten
 Unitaire staat
= Er is sprake ve gecentraliseerd bestuur
 Federale staat
= Deelgebieden hebben hun eigen bestuur
 Veel tussenvormen


Variatie in instellingen en procedures
 Hoe worden de verkiezingen georganiseerd?
 Welke formules vd verkiesbaarheid?
 Coalitieregeringen?
 Beschermingsmaatregelen minderheden?


1.3 Politieke wetenschap
 Pol = universeel begrip: iedereen behoort tot een smleving en veel
van hen praten over pol

2

,  Journalisten praten/schrijven over politiek, bep kunstenaars praten
via hun werk over pol
 5 kenmerken van politieke wetenschappen
1. Intellectuele distantie
2. Wetenschappelijke methode
3. Systematiek
4. Kwantitatieve en kwalitatieve benaderingen
5. openheid


1. Intellectuele distantie
 Niet 1ste bedoeling uit te spreken over hoe het wel en nt moet
 Politicoloog ≠ politicus, mr wel lid vd smleving die hij bestudeert
 Politicoloog heeft meningen  beïnvloeding werk  voorkeur
bepaalde thema’s
 Politicoloog doet verslag ad smleving vd resultaten vh onderzoek 
resultaten kunnen dr de leden gebruikt worden


2. Wetenschappelijke methode
 Veel & bewust verzamelde waarnemingen
 Zorgvuldig & bewuste keuze v onderzoekstechnieken


3. Systematiek
 Systematische dataverzameling over verschijnselen
 Onderling vergelijken, classificeren, momentopname kaderen in
perspectief
 Vroege politicologen
- Montesquieu: sys vergelijking v staatsvormen en regimes
- De Tocqueville: vergelijking tss Amerikaanse en Europese
samenlevingen
- Machiavelli: vergelijking van machtsverwerving en -behoud


4. Kwantitatieve en kwalitatieve benadering
 Bewuste keuze v methode en technieken die bep worden dr je
onderzoeksvraag
 Kwantitatieve benadering: veel cases onderzoeken, data= cijfers,
statistische analyse
 Kwalitatieve benadering: beperkt # cases onderzoeken, mr wel in
detail




3

, 5. Openheid
 Altijd zeggen wat je doet & waarom
 Anderen moeten je onderzoek kunnen overdoen, controleren &
verfijnen
 Bronvermelding
 Peer review
 Evolutie naar open access


1.4 De instrumenten vd politieke wetenschap
 # instrumenten dat typisch is voor wetenschappelijk denken
 Instrumenten: concepten, modellen, theorieën


1.4.1 Concepten
 = Een begrip, een algemene categorie, een verschijnsel dat
benoemd wordt met de bedoeling het precies te kunnen afbakenen
 Vb’en
- Gender: bestaan v mannelijke en vrouwelijke rolpatronen
- Polyarchie (Robert Dahl): een systeem dat voldoet aan volgende
voorwaarden
o Controle over de regering & over het beleid is in handen v
gekozen mandatarissen
o De verkiezingen verlopen vrij & eerlijk
o De meeste volwassenen hebben het recht om hun stem uit
te brengen
o De meeste volwassenen hebben het recht om zich
kandidaat te stellen
o De burgers genieten ve gegarandeerde vrijheid v
meningsuiting met inbegrip vd vrijheid om het bestuur te
kritiseren
o De burgers hebben vrij toegang tot info die nt door het
bestuur gecontroleerd wordt
o De burgers zijn vrij zich te verenigen in
belangenorganisaties en in pol partijen

 Concept = een ideaaltype, geen exacte beschrijving van de realiteit
maar wel essentiële kenmerken die mogelijk maken om te
vergelijken, te classificeren


1.4.2 Modellen
 = voorstelling van de realiteit, maar niet zozeer een reproductie
 Dient om objecten te herleiden tot essentie

4