DERDE ACADEMIEJAAR, EERSTE SEMESTER
Inhoud
Aanbevolen literatuur en media......................................................................5
1. Cultuur...................................................................................................... 6
1.1 Wat is cultuur?........................................................................................................... 6
2. Depressie...................................................................................................6
2.1 Huidige situatie.......................................................................................................... 6
2.2 depressie relevant in sociaal werk?...........................................................................6
Socio-culturele context van depressie..........................................................................7
2.3 Vergelijking depressie vroeger en nu.........................................................................7
Huidige situatie............................................................................................................ 7
Depressie vroeger........................................................................................................ 7
2.4 Melancholie in relatie tot wetenschap en natuur.....................................................10
2.5 Freud: rouw en melancholie (20ste eeuw).................................................................10
Freud in context......................................................................................................... 10
Belang van Freud’s tekst over rouw en melancholie...................................................10
Kritische bedenkingen bij Freud.................................................................................11
3. De vermoeide samenleving.......................................................................12
3.1 Het neurale tijdperk................................................................................................. 12
3.2 Van negativiteit naar positiviteit..............................................................................12
Wat is negativiteit?..................................................................................................... 12
Wat is positiviteit?...................................................................................................... 12
3.3 De problematiek van positiviteit..............................................................................13
3.4 Van immuniteit naar overprikkeling.........................................................................13
4. De malaise van de laatmoderniteit: naar een fenomenologie van de
depressie – Bert van den Bergh.....................................................................14
4.1 De depressie-epidemie............................................................................................ 14
4.2 Zelfbeschikking en depressie...................................................................................14
4.3 Ideeën van Dany-Robert Dufour..............................................................................15
4.4 Cruciale vragen over depressie...............................................................................15
4.5 Het probleem van het ‘ik’........................................................................................16
4.6 Het moderne ‘ik’...................................................................................................... 16
René Descartes (1596-1650)......................................................................................16
Blaise Pascal (1623-1662).......................................................................................... 17
5. Van theatrale samenleving naar onthullingssamenleving...........................19
Pagina 1 van 55
, 5.1 De theatrale samenleving (18de eeuw).....................................................................19
5.2 De onthullingssamenleving (romantiek, 19de eeuw).................................................19
5.3 Theather versus Rousseau.......................................................................................20
5.4 De grot van Plato: van narratief naar cognitief denken...........................................20
Plato versus vandaag................................................................................................. 21
5.5 De transparante samenleving..................................................................................22
6.6 Uitstalling................................................................................................................ 23
6. Het spiegelstadium...................................................................................24
6.1 Jacques Lacan (20ste eeuw)......................................................................................24
6.2 Het spiegelstadium.................................................................................................. 24
Film: Syvato................................................................................................................ 24
Dialectiek van het spiegelstadium..............................................................................25
Metaforisch spiegelstadium........................................................................................25
6.3 Unheimliche............................................................................................................. 26
Betekenis en etymologie............................................................................................ 26
Freud en het unheimliche........................................................................................... 26
Wat veroorzaakt het gevoel van unheimliche?...........................................................27
6.4 De dubbelganger..................................................................................................... 27
Wat is de dubbelganger?............................................................................................ 27
Slava’s Snowshow: voorbeeld van het unmeiliche en dubbelganger..........................28
6.5 Het symbolische...................................................................................................... 28
7. Geweld en liefde.......................................................................................29
7.1 Geweld: Toe- of afgenomen?...................................................................................29
7.2 Wat is geweld?......................................................................................................... 29
Institutioneel geweld.................................................................................................. 30
Structureel geweld..................................................................................................... 30
Geweld tegen jezelf?.................................................................................................. 31
Mark Fisher – Good for nothing...................................................................................31
Han over neuraal geweld............................................................................................ 32
7.3 Conclusie geweld..................................................................................................... 33
7.4 Liefde….................................................................................................................... 33
Als niet kunnen........................................................................................................... 34
Als prestatie............................................................................................................... 34
Als succes................................................................................................................... 35
7.5 Wat is “echte” liefde dan?.......................................................................................35
8. Overgang commando- naar controlesamenleving.......................................36
8.1 Commandosamenleving.......................................................................................... 36
8.2 Jeremy Bentham en het panopticum.......................................................................36
Pagina 2 van 55
, 8.3 Prestatie- en controlesamenleving volgens Han......................................................37
8.4 Van commando- naar controle samenleving............................................................37
8.5 Verveling geen kans geven......................................................................................38
8.6 Onophoudelijke bedrijvigheid..................................................................................39
8.7 Hyperactiviteit?....................................................................................................... 39
Is onze activiteit wel echt actief?................................................................................39
Is ons handelen vaak slechts reageren?.....................................................................39
Pleidooi voor verveling............................................................................................... 40
8.8 Luisteren, spelen, ‘contemplatie’.............................................................................40
9. The Century of the Self (2002) – Adam Curtis.............................................42
9.1 Happiness Machines................................................................................................ 42
Sigmund Freud en Edward Bernays............................................................................42
Bernays' Werken en Invloeden...................................................................................42
Massa......................................................................................................................... 42
Economie.................................................................................................................... 43
Reclame..................................................................................................................... 43
Essentie...................................................................................................................... 43
9.2 There Is A Police Man Inside All Our Heads, He Must Be Destroyed.........................44
Belangrijke Personen en Theorieën............................................................................44
Politieke Context: Reagan en Thatcher.......................................................................44
De Verschuiving van Politieke Standpunten...............................................................45
Essentie...................................................................................................................... 45
10. Meritocratie........................................................................................... 46
10.1 Meritocratie: wat is het?........................................................................................46
10.2 Leven we in een meritocratie?...............................................................................46
10.3 Gevaren van meritocratie......................................................................................47
Creatie van twee soorten jobs....................................................................................47
Waardigheid van werk wordt aangetast.....................................................................47
Verminderde solidariteit............................................................................................. 47
10.4 Verstoorde meritocraite: voorbeeld nosedive........................................................47
11. Proletariaat naar preceriaat....................................................................48
11.1 Wat is een proletariër?........................................................................................... 48
11.2 Waarom spreken we nu van precariaat?................................................................48
11.3 Precariteit als fenomeen van de postfordistische tijd............................................49
11.4 Gevolgen van precariteit.......................................................................................49
12. Economie als religie................................................................................50
12.1 Inleiding................................................................................................................. 50
12.2 Protestantisme....................................................................................................... 50
Pagina 3 van 55
, De protestantse ethiek en de geest van het kapitalisme............................................50
Wat is het protestantisme?......................................................................................... 51
Geld verdienen in protestantisme...............................................................................52
12.3 Belangrijke verschuivingen....................................................................................53
Buitenwereldlijk naar binnenweredlijk........................................................................53
Protestant als beroepsmens.......................................................................................53
12.4 Vergelijking met Karl Marx.....................................................................................53
12.5 Zuivere liefde......................................................................................................... 54
Pagina 4 van 55