Grondtrekken van het Nederlands
strafrecht
1 INTRODUCTIE STRAFRECHT
recht in eigen handen nemen noem je eigenrichting en dit wordt voorkomen door
strafrecht.
Materieel strafrecht:
- welke feiten zijn strafbaar?
- welk gedrag is niet toegestaan?
- Welke straffen staan hier op?
Formeel strafrecht
- Strafprocesrecht
- Strafvordering
- Procedure bij strafbaar feit
Wetboek van strafrecht:
Boek 1: algemene deel (algemene bepalingen en jeugd)
Artikel 1. Sr – artikel 91. Sr
Boek 2: misdrijven (ernstige vormen van criminaliteit)
Artikel 92 Sr – artikel 421 Sr
Boek 3: overtredingen (lichte vormen van criminaliteit)
Artikel 424 Sr – artikel 479 Sr
Een strafblad, uittreksel justitiële documentatie, krijg je bij een misdrijf (als je
12+ bent) en soms bij een overtreding.
Overtredingen worden weggehaald van strafblad:
- 5 jaar na de einduitspraak / 5 jaar na betaling boete
- 10 jaar na einduitspraak / 10 jaar na volledig voldoen cel- of taakstraf
- 2 jaar na overleiden persoon
Misdrijven worden weggehaald van strafblad:
Misdrijven waar minder dan 6 jaar cel op staat
- 20 jaar na einduitspraak / 20 jaar na volledig voldoen strafbeschikking
- 12 jaar na overlijden persoon
Misdrijven waar minimaal 6 jaar cel op staat
- 30 jaar na einduitspraak / 30 jaar na volledig voldoen strafbeschikking
(tenzij de duur van vrijheidsbenemende straf langer is dan 20 jaar, dan
wordt voor de verwijding er 30 jaar bijgeteld dus krijg je 20+ jaar cel
voor een misdrijf gaat het na 50 jaar van je strafblad af.
- 20 jaar na overleiden persoon
Alle zedenmisdrijven, levenslange gevangenisstraf of TBS voor 40+ jaar
- Na 80 jaar
Een strafbaar feit bestaat uit 4 componenten:
1. Menselijke gedraging (MG)
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
3. Wederrechtelijkheid (W) Vierlagenmodel
, 4. Schuld verwijtbaarheid (V)
Wettelijke delictsomschrijving (DO):
dit houdt in dat gedrag alleen strafbaar is als dat ook echt zo in de wet
geschreven staat (legaliteitsbeginsel).
Het hoeft er niet per se letterlijk in te staan maar het moet wel binnen een artikel
vallen wil iets dus strafbaar zijn.
Tijdens elke rechtszaak moet de rechter de feitelijke gedragen kwalificeren.
Wederrechtelijkheid (W):
In strijd met het recht, dus als iemands gedrag niet verkeerd is hoeft er ook geen
straf uitgedeeld te worden.
! wederrechtelijkheid gaat over de gedraging, rechtvaardigheid gaat over de
daad !
Verwijtbaarheid / schuld (V):
Dit gaat over of iemand er iets aan kan doen. bijvoorbeeld als een persoon
ontoerekeningsvatbaar is.
Bestandsdelen zijn strafbaarheidsvoorwaarden die de wetgever in
delictsomschrijvingen heeft opgenomen.
Een gedraging is strafbaar indien die gedraging wederrechtelijk is en aan de
dader is te verwijten.
Elementen staan meestal niet in de delictsomschrijving maar worden
verondersteld wel aanwezig te zijn.
De elementen zijn ongeschreven voorwaarden die vereist zijn om
iemand te kunnen straffen.
, 2 OPZET EN SCHULD
doodslag: opzettelijk iemand van het leven beroven. De straf is minimaal 15 jaar
cel of een geldboete van de 5e categorie.
Dood door schuld: door jou is iemand omgekomen, maar het was niet expres.
De straf is hierop minimaal 2 jaar cel of geldboete van de 4 e categorie.
Verschillende gradaties van opzet:
1. opzet met bedoeling = je doet iets op dat moment expres.
2. Voorwaardelijke opzet met mogelijkheid bewustzijn = dit houdt in
dat je met een gevaarlijke actie zo veel risico neemt dat er toch een
ongeval / gebeurtenis plaatsvind.
Je aanvaard met je roekeloosheid de aanmerkelijke kans van de
gevolgen.
3. Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn = je voert een actie uit met
opzet die later tot gevolgen kan leiden.
Verschillende gradaties van mishandeling: een poging tot mishandeling is niet
strafbaar
1. Mishandeling = wordt gestraft met minimaal 3 jaar cel of geldboete van
de 4e categorie.
2. Zware mishandeling = wordt gestraft met minimaal 4 jaar4 cel of een
geldboete van de 4e categorie.
3. Dodelijke mishandeling = wordt gestraft met minimaal 6 jaar cel of een
geldboete van de 4e categorie.
Dus: opzet houdt in dat je weet wat je doet en je wilt en weet de gevolgen.
Schuld houdt in dat je het niet gewild hebt, maar te veel risico hebt genomen en
het voorval toch gebeurd is.
2.1 STRAFUITSLUITINGSGRONDEN
Rechtvaardigheidsgronden (niet Schulduitsluitingsgronden
in strijd met het recht) daad (niet verwijtbaar ) dader
Noodweer: Noodweerexces:
Het is niet strafbaar jezelf te Door de emoties die komen kijken bij
verdedigen tegen een aanval, maar de een beroep op noodweer wordt er niet
verdediging moet wel proportioneel en proportioneel of noodzakelijk
noodzakelijk zijn. gereageerd op de aanval.
Intensief: te heftige reactie
Extensief: te lang door blijven
gaan
Tardief: de aanval is al voorbij
maar er wordt nog steeds
doorgegaan.
Overmacht als noodtoestand: Psychische overmacht:
De wet wordt overtreden als gevolg Het toegeven aan een van buiten
van een bepaalde belangenafweging komende drang die tot hoge
(ambulance die de snelheidsmaximum psychische druk zorgt.
overtreedt) (bedreiging)
Bevoegd ambtelijk bevel: Onbevoegd ambtelijk bevel:
strafrecht
1 INTRODUCTIE STRAFRECHT
recht in eigen handen nemen noem je eigenrichting en dit wordt voorkomen door
strafrecht.
Materieel strafrecht:
- welke feiten zijn strafbaar?
- welk gedrag is niet toegestaan?
- Welke straffen staan hier op?
Formeel strafrecht
- Strafprocesrecht
- Strafvordering
- Procedure bij strafbaar feit
Wetboek van strafrecht:
Boek 1: algemene deel (algemene bepalingen en jeugd)
Artikel 1. Sr – artikel 91. Sr
Boek 2: misdrijven (ernstige vormen van criminaliteit)
Artikel 92 Sr – artikel 421 Sr
Boek 3: overtredingen (lichte vormen van criminaliteit)
Artikel 424 Sr – artikel 479 Sr
Een strafblad, uittreksel justitiële documentatie, krijg je bij een misdrijf (als je
12+ bent) en soms bij een overtreding.
Overtredingen worden weggehaald van strafblad:
- 5 jaar na de einduitspraak / 5 jaar na betaling boete
- 10 jaar na einduitspraak / 10 jaar na volledig voldoen cel- of taakstraf
- 2 jaar na overleiden persoon
Misdrijven worden weggehaald van strafblad:
Misdrijven waar minder dan 6 jaar cel op staat
- 20 jaar na einduitspraak / 20 jaar na volledig voldoen strafbeschikking
- 12 jaar na overlijden persoon
Misdrijven waar minimaal 6 jaar cel op staat
- 30 jaar na einduitspraak / 30 jaar na volledig voldoen strafbeschikking
(tenzij de duur van vrijheidsbenemende straf langer is dan 20 jaar, dan
wordt voor de verwijding er 30 jaar bijgeteld dus krijg je 20+ jaar cel
voor een misdrijf gaat het na 50 jaar van je strafblad af.
- 20 jaar na overleiden persoon
Alle zedenmisdrijven, levenslange gevangenisstraf of TBS voor 40+ jaar
- Na 80 jaar
Een strafbaar feit bestaat uit 4 componenten:
1. Menselijke gedraging (MG)
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
3. Wederrechtelijkheid (W) Vierlagenmodel
, 4. Schuld verwijtbaarheid (V)
Wettelijke delictsomschrijving (DO):
dit houdt in dat gedrag alleen strafbaar is als dat ook echt zo in de wet
geschreven staat (legaliteitsbeginsel).
Het hoeft er niet per se letterlijk in te staan maar het moet wel binnen een artikel
vallen wil iets dus strafbaar zijn.
Tijdens elke rechtszaak moet de rechter de feitelijke gedragen kwalificeren.
Wederrechtelijkheid (W):
In strijd met het recht, dus als iemands gedrag niet verkeerd is hoeft er ook geen
straf uitgedeeld te worden.
! wederrechtelijkheid gaat over de gedraging, rechtvaardigheid gaat over de
daad !
Verwijtbaarheid / schuld (V):
Dit gaat over of iemand er iets aan kan doen. bijvoorbeeld als een persoon
ontoerekeningsvatbaar is.
Bestandsdelen zijn strafbaarheidsvoorwaarden die de wetgever in
delictsomschrijvingen heeft opgenomen.
Een gedraging is strafbaar indien die gedraging wederrechtelijk is en aan de
dader is te verwijten.
Elementen staan meestal niet in de delictsomschrijving maar worden
verondersteld wel aanwezig te zijn.
De elementen zijn ongeschreven voorwaarden die vereist zijn om
iemand te kunnen straffen.
, 2 OPZET EN SCHULD
doodslag: opzettelijk iemand van het leven beroven. De straf is minimaal 15 jaar
cel of een geldboete van de 5e categorie.
Dood door schuld: door jou is iemand omgekomen, maar het was niet expres.
De straf is hierop minimaal 2 jaar cel of geldboete van de 4 e categorie.
Verschillende gradaties van opzet:
1. opzet met bedoeling = je doet iets op dat moment expres.
2. Voorwaardelijke opzet met mogelijkheid bewustzijn = dit houdt in
dat je met een gevaarlijke actie zo veel risico neemt dat er toch een
ongeval / gebeurtenis plaatsvind.
Je aanvaard met je roekeloosheid de aanmerkelijke kans van de
gevolgen.
3. Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn = je voert een actie uit met
opzet die later tot gevolgen kan leiden.
Verschillende gradaties van mishandeling: een poging tot mishandeling is niet
strafbaar
1. Mishandeling = wordt gestraft met minimaal 3 jaar cel of geldboete van
de 4e categorie.
2. Zware mishandeling = wordt gestraft met minimaal 4 jaar4 cel of een
geldboete van de 4e categorie.
3. Dodelijke mishandeling = wordt gestraft met minimaal 6 jaar cel of een
geldboete van de 4e categorie.
Dus: opzet houdt in dat je weet wat je doet en je wilt en weet de gevolgen.
Schuld houdt in dat je het niet gewild hebt, maar te veel risico hebt genomen en
het voorval toch gebeurd is.
2.1 STRAFUITSLUITINGSGRONDEN
Rechtvaardigheidsgronden (niet Schulduitsluitingsgronden
in strijd met het recht) daad (niet verwijtbaar ) dader
Noodweer: Noodweerexces:
Het is niet strafbaar jezelf te Door de emoties die komen kijken bij
verdedigen tegen een aanval, maar de een beroep op noodweer wordt er niet
verdediging moet wel proportioneel en proportioneel of noodzakelijk
noodzakelijk zijn. gereageerd op de aanval.
Intensief: te heftige reactie
Extensief: te lang door blijven
gaan
Tardief: de aanval is al voorbij
maar er wordt nog steeds
doorgegaan.
Overmacht als noodtoestand: Psychische overmacht:
De wet wordt overtreden als gevolg Het toegeven aan een van buiten
van een bepaalde belangenafweging komende drang die tot hoge
(ambulance die de snelheidsmaximum psychische druk zorgt.
overtreedt) (bedreiging)
Bevoegd ambtelijk bevel: Onbevoegd ambtelijk bevel:
