Deze samenvatting is een volledige samenvatting van het vak Cross-culturele en grootstedelijke psychologie gedoceerd door Veerle Soyez aan de Vrije universiteit Brussel. Het omvat de hoorcolleges, gastcolleges en enkele webinars.
Samenvatting: Cross-culturele en grootstedelijke psychologie
Module 1: sociaal demografisch: superdiversiteit
HT1: Superdiversiteit en grootstedelijkheid
1.1. Inleiding
● Grootstedelijkheid: urbanisation / ‘urban studies’
→ > 100.000 inwoners = grootstad (in België: meerdere: Gent, Luik)
→ > 1.000.000 inwoners = metropool (in België: Antwerpen, Brussel)
→ Meer dan helft van de wereldbevolking leeft in (groot)steden – en aantal stijgt
→ Toenemende belang van de stad als leefomgeving
→ Naarmate dat er wereldwijd meer uitdagingen ontstaan (bv. klimaatverandering), gaat die migratie naar
grootsteden toenemen, omwille van het feit dat er daar politiek vaak meer op ingezet wordt en dat er dingen
zijn die daar vaak eerst op gang gezet worden.
→ uitdagingen in de grootstad zijn vooral gelinkt aan het samenwonen: hoe al die mensen laten samenwonen
→ hoe organiseren we dit? (o.a. ruimtelijke ordening, mobiliteit, hoe richten we de publieke ruimte in, maar
ook: sociale organisatie)
→ hoe kijken we ernaar / hoe beleven we dit? (wat zijn onze representaties)
❖ Het ‘zichtbare’ eerst >> etnisch-(culturele) verschillen – vooral door migratie op de radar gekomen
❖ Angst voor wat we niet kennen
➢ Chicago School: verlies aan sociale controle als gevolg van migratie en verstedelijking (sociale
desorganisatie-theorie)
■ De historische kern en daaruit groeien concentrische cirkels rond van mensen
(arbeiders, middenklasse, aankomstwijken)
■ Gekoppeld aan de buurt waar je woont waar meer criminaliteit is
■ Geen sociale controle
■ Negatieve theorie maar leert ons wel dat er veel angst is voor onbekende
➢ ‘the process by which the authority and influence of an earlier culture and system of social
control is undermined and eventually destroyed’
➢ Migranten vertonen deviant gedrag en crimineel gedrag
➢ In de moderne stedelijke samenlevingen zijn er onvoldoende controlemechanismen om dit te
kunnen corrigeren
❖ Vaak foute onderliggende assumpties
➢ migranten vormen een homogene groep, afkomstig uit ruraal, landelijk gebied, die komen
naar een dichtbevolkte, divers, meertalig, stedelijke context (FOUT)
➢ veel meer individueel bekijken
● Complexiteit - verschillende lagen
→ Interdisciplinaire benadering van de uitdagingen is noodzakelijk
→ Contextuele blik (samenspel tussen het individuele en collectieve): met aandacht voor:
❖ Historische invloeden (Hoe zijn mensen daar in de loop van de tijd mee omgegaan?)
❖ Politiek-economische invloeden
➢ neo-liberaal denken
➢ beleidswerk (bvb. voorwaarden rond migratie)
❖ Publieke debat en bewustzijn (frames en communicatie)
➢ Hoe omgaan met complexiteit en gelaagdheid?
1
, ➢ Ethiek (oordeel – het goede of het juiste doen / wat is de norm? neemt hier ook een zoekende
houding aan)
→ Met verschillende brillen kijken
❖ Sociaal-demografisch: migratie als basis voor superdiversiteit
❖ Sociaal-economisch / structureel: grootstedelijkheid diversiteit en armoede
❖ Cultureel: culturele diversiteit en identiteit
❖ Politiek, taalkundig, …
❖ Psychologisch
1.2. Superdiversiteit
● Waarom spreken we vandaag de dag over superdiversiteit
→ Is meer dan een synoniem voor diversiteit of multi-culturaliteit
→ complex begrip
→ nieuwe fase in historiek van migratie & demografie
→ Term Steven Vertovec (2007)
→ geeft weer hoe snel de migratie veranderd is
→ Migratie heeft altijd bestaan, geen nieuw fenomeen
→ Op amper een halve eeuw van een samenleving met beperkte etnisch-culturele diversiteit naar een
immigratiesamenleving
→ Om dit te begrijpen, moeten we de geschiedenis van migratie kennen
● Vertovec - naar een post-multiculturalisme
→ Multiculturalisme = Promotie van tolerantie, respect voor collectieve identiteiten en groepen (vooral
migranten en etnische minderheden) en dit biedt kansen aan bepaalde kansengroepen/minderheidsgroepen
→ Kansen bieden om
❖ Groep te representeren bij lokaal of nationaal beleid
❖ Instituties te herstructureren naar pluralistische provisie van dienstverlening
❖ Maatregelen te nemen om gelijkheid, respect en tolerantie te promoten
→ Machtsverhoudingen: plek waar je komt is plek waar macht ligt Richt zich niet alleen tot minderheden,
maar ook naar de dominante meerderheid
→ Dus we moeten spreken van post-multiculturalisme
→ verantwoordelijkheid ligt niet bij mensen die binnenkomen (‘zij’), maar ook bij en ons /‘wij’: iedereen moet
aangesproken worden om hiermee aan de slag te gaan
→ 21ste eeuw: multiculturalisme voor allerhande nieuwe uitdagingen
❖ Druk op / verzet tegen multiculturalisme
❖ Veranderende aard van globale migratie
❖ Veranderende spanningen in formatie van naties
❖ Slechte socio-economische omstandigheden
→ Gevolgen
❖ Sociaal systeem afbreken
❖ Etnische spanning
❖ Groei van extremisme en terrorisme
→ Reflectie over wat anders kan
→ Problemen met het multiculturalisme
❖ Marginalisatie van minderheden, bevinden zich aan rand - voelen zich niet thuis
2
, ❖ Verdeel-en-heers strategie: we spelen bepaalde groepen tegen elkaar uit en sommige groepen krijgen
meer mogelijkheden dan anderen
❖ Gemeenschap / (sub)groep wordt benaderd als vaststaand
❖ Meer aandacht voor cultuur dan voor socio-economische deprivatie
❖ Persistente aanwezigheid van discriminatie en racisme in de samenleving ondanks multiculturalisme
❖ Diepe en blijvende ongelijkheid onder etnische minderheden
❖ Kritiek op de etnische minderheden zelf gericht
❖ Drang om eigen culturen, tradities en eigen identiteit te behouden
→ POST-MULTICULTURALISME >> ‘SUPERDIVERSITEITSPARADIGMA
● De Belgische migratiegeschiedenis
→ 1945: aantrekken contingenten Polen en Italianen voor heropbouw
→ 1956-1969: golden sixties
❖ Actief aantrekken gastarbeiders: te weinig arbeidskrachten in bepaalde sectoren
❖ Italië, Spanje & Griekenland in jaren ‘50
❖ Marokko & Turkije in jaren ’60
❖ Brussel: ook hoogopgeleiden voor de internationale instellingen
→ 1974: ‘immigratiestop’
❖ Poort voor arbeidsmigratie van buiten EU (deels) gesloten
❖ Verschuiving naar gezinshereniging & asiel
→ Jaren ’70-80: ondanks de ‘tijdelijkheidsgedachte’ worden vele gastarbeiders migranten
→ Ontbreken van een écht beleid
→ Bilaterale akkoorden
→ Sterke stijging instroom in jaren ’90 én groeiende diversiteit van landen van oorsprong
❖ Verdere gezinshereniging
❖ Globalisering
❖ Asielaanvragen
➢ Crisissen Bosnië en Kosovo
➢ Eerste Golfoorlog (Irak/Koeweit)
→ En vooral 1989: Val IJzeren Gordijn: Val van Berlijnse muur
❖ migratie uit Oost-Europa
3
, ❖ Uitbreiding EU met nieuwe lidstaten
❖ 2018: 85 000 (7,2 %) van de inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
→ Na-oorlogse migratie: golfoorlogen: emigratie en immigratie
→
→
→
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kianaooms. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,76. Je zit daarna nergens aan vast.
