Samenvatting Gedrag in organisaties

HOOFDSTUK 1: INLEIDING OP GEDRAG IN ORGANISATIES

1. Het terrein van gedrag in organisaties

 Gedrag in organisaties (GIO)
- bestudeert de invloed die individuele factoren, groepsprocessen en
organisatiestructuren hebben op menselijk gedrag in organisaties
- het is een toegepaste wetenschap met als belangrijkste doel de effectiviteit van
organisaties te verbeteren
- legt nadruk op gedrag in arbeidsorganisaties
 functies
 taakuitvoering
 verzuim
 verloop
 productiviteit
 menselijke prestaties
 management
- GIO is één van de pijlers waar HRM en personeelswetenschap op rusten

 Gedrag in organisaties houdt zich vooral bezig met onderstaande onderwerpen
- motivatie
- leiderschap en macht
- interpersoonlijke communicatie
- groepsstructuur en groepsprocessen
- attitudeontwikkeling en perceptie
- persoonlijkheid, emoties en waarden
- veranderingsprocessen
- conflicten en onderhandelingen
- werkstructurering


2. Intuïtie aanvullen met systematisch onderzoek

 Voorspelbaar en onvoorspelbaar gedrag
- kijken naar mensen en proberen begrijpen waarom ze juist dat gedrag vertonen
- proberen inschatten (voorspellen) wat ze onder bepaalde omstandigheden zouden doen
- naar het redelijk voorspelbaar gedrag, is veel gedrag niet zichtbaar en duidelijk
- beroep doen op gezond verstand om gedrag proberen te verklaren en begrijpen
- wetenschappelijk onderzoek naar gedrag belangrijk  er liggen wetmatigheden ten
grondslag aan het gedrag van individuen en groepen
- gedrag is over het algemeen voorspelbaar

 Systematisch onderzoek: nauwkeurigheid van onze voorspellingen zal verbeteren
- het onderzoeken van verbanden en verschijnselen
- het onderscheiden van oorzaken en gevolgen
- conclusies baseren op wetenschappelijk bewijs, dat wil zeggen op gegevens die zijn
verzameld onder gecontroleerde omstandigheden en die op verantwoorde wijze zijn
gemeten en geïnterpreteerd




1

,3. Bijdragen van uiteenlopende takken van wetenschap

 GIO is toegepaste gedragswetenschap en levert bijdragen aan fundamentele wetenschappen
- psychologie
 wetenschap die gedrag van mensen wil meten, verklaren en soms veranderen
 psychologen bestuderen individueel gedrag
 perceptie, opleiding, emoties, effectief leiderschap, behoeften en motivatie,
werktevredenheid, attitudemetingen, technieken,..
- sociale psychologie
 combineert begrippen uit de psychologie en sociologie met elkaar
 doorgaans beschouwt als tak van de psychologie
 bestudeerd wordt hoe mensen in groepen elkaars gedrag beïnvloeden
- sociologie
 bestudeert mensen en hun gedrag in relatie tot hun sociale omgeving of cultuur
 de sociologie onderzoekt menselijke samenleving en haar verschijnselen
 kennis over groepsgedrag in organisaties, bijdrage aan kennis over
organisatiecultuur
- antropologie
 vergelijkt verschillende samenlevingen om meer te weten te komen over
mensen en hun activiteiten
 beter verschillen in basiswaarden begrijpen, attitudes en gedrag tussen mensen
uit verschillende landen en binnen organisaties


4. GIO: weinig absolute uitspraken

 Contingentie
- er zijn redelijke nauwkeurige verklaringen en voorspellingen over menselijk gedrag
mogelijk op voorwaarde dat aangegeven wordt onder welke omstandigheden een
voorspelling geldig is
- die omstandigheden noemen we contingentievariabelen
- gedrag X leidt tot gedrag Y op voorwaarden die in Z gespecifieerd worden, waarbij Z de
verzameling contingentievariabelen vormt


5. Uitdagingen en kansen voor GIO

 Reageren op economische zware tijden
- in economische moeilijke tijden gaat het vooral om effectief management
- in slechte tijden liggen managers in de frontline, zij moeten dan omgaan met
medewerkers die ontslagen worden of met minder moeten rondkomen
- verschil tussen goed en slecht management kan in dit geval verschil betekenen tussen
winst of verlies maken, tussen overleven of kopje ondergaan
 goede tijden: begrijpen hoe werknemers belonen, tevredenstellen, vasthouden
 slechte tijden: stress, besluitvorming en omgaan met moeilijke situaties




2

, Omgaan met globalisering
- landsgrenzen zijn geen belemmering meer voor bedrijven
- taken van managers en professionals veranderen
 meer kans op detachering in het buitenland
 werken met mensen uit andere culturen
 omgaan met sociale tegenkrachten
 de verplaatsing van bonen naar lagelonenlanden

 Leidinggeven aan een divers personeelsbestand
- fundamentele problemen in westerse organisaties: aanpassing mensen die anders zijn
- diversiteit van personeelsbestand gaat het over verschillen tussen mensen in bepaalde
landen
- inspelen op verschillen zonder te discrimineren zodat personeelsverloop laag blijft en de
productiviteit naar omhoog gaat
- secundaire behoeften van werknemers aanpassen

 Innovatie en verandering stimuleren
- organisaties moeten flexibel zijn, werken aan kwaliteitsverbetering, concurreren met
innovatieve producten
- veranderen van business model of niet hangt af van
 bewustwording bij consument
 vraag in de markt
 acties van concurrenten
 eisen van investeerders
 overheidsbeleid

 Werknemers en het juiste evenwicht tussen werk en privéleven
- scheidslijn tussen werk en privéleven vervaagt, leidt tot persoonlijke conflicten en stress
- werkomgeving biedt werknemers mogelijkheden om eigen werkrollen te creëren en
structureren

 Ethischer gedrag
- toegenomen mondigheid van werknemers en alle info die via media verschijnt dien je je
als manager of medewerker steeds vaker een mening te vormen over ethische dilemma’s
- moderne manager moet een ethisch gezond klimaat scheppen waarin mensen productief
kunnen werken en waar duidelijkheid heerst over welk gedrag goed en fout is

 Positieve werkomgeving scheppen
- sommige organisaties kiezen ervoor concurrentievoordeel te creëren met een positieve
werkomgeving
- onderzoeksgebied positieve organisatiewetenschap houdt zich bezig met de vraag
 hoe organisaties sterke kanten van mensen ontwikkelen
 hoe ze werken aan vitaliteit en veerkracht
 op welke manier ze het potentieel in mensen naar boven halen




3

, 6. Toepassing in organisatiepraktijk

 Human Resources Management
- gaat over alles wat een organisatie doet om medewerkers productief te laten zijn, HRM
moet zorgen dat arbeidsrelatie in evenwicht is en voldoet aan maatschappelijke normen
en verwachtingen
- positieve arbeidsrelaties bevorderen
- hoofddoelen HRM functie
 stel medewerkers in staat een optimaal prestatieniveau te bereiken
 bevorder dat mensen zich betrokken kunnen voelen bij organisatie
 bewaak dat organisatie in haar arbeidsrelatie maatschappelijk aanvaardbaar
optreedt en zich houdt aan wetten, regelgeving en cao-afspraken

 Institutionele omgeving
- invloed vanuit institutionele omgeving
- arbeidsrelatie wordt beïnvloed door nationale en Europese wet- en regelgeving




4