BuiteNLand 1 HAVO/ VWO Hoofdstuk 2: Bevolking en Cultuur
Les 1: Waar wonen de meeste mensen?
Les 1 gaat over bevolkingsspreiding, bevolkingsdichtheid en bevolkingsgroei.
Bevolkingsspreiding verwijst naar hoe mensen over de aarde verdeeld zijn, met dichtbevolkte
gebieden langs rivieren en kusten, en dunbevolkte gebieden zoals in Siberië, woestijnen en
berggebieden.
Bevolkingsdichtheid is het aantal inwoners gedeeld door de oppervlakte van een land.
In een land kunnen er plekken zijn met een hoge bevolkingsdichtheid, maar ook met een lage. De
bevolkingsspreiding is dan onregelmatig.
Bevolkingsdichtheid
Bevolkingsgroei heeft twee oorzaken: het grote aantal geboorten, vooral in arme landen, en de
stijgende levensverwachting wereldwijd. Hoewel de wereldbevolking nog steeds groeit, neemt de
groeisnelheid af vanwege afnemende geboortecijfers in de meeste landen.
Bevolkingsgroei
In rijke landen is geboortebeperking gebruikelijk, en gezinnen zijn kleiner vanwege langer onderwijs
en betere gezondheidszorg (men gaat langer naar school en trouwt later, we leven langer door
betere medische vaardigheden).
In arme landen, waar gezinnen traditioneel groter waren, zijn verbeteringen in onderwijs en
gezondheidszorg aan het leiden tot kleinere gezinnen.
De levensverwachting is wereldwijd gestegen door verbeterde levensomstandigheden, zoals
hygiëne, riolering, gezondheidszorg en voedselvoorziening. In de armste gebieden is de
levensverwachting echter lager, vooral door oorlogen, hongersnood en natuurrampen, evenals door
kindersterfte door vermijdbare ziekten zoals diarree en longontsteking.
,BuiteNLand 1 HAVO/ VWO Hoofdstuk 2: Bevolking en Cultuur
Kernwoorden uitleg:
Bevolkingsspreiding: Hoe mensen over de aarde verdeeld zijn.
Bevolkingsdichtheid: Het aantal inwoners gedeeld door de oppervlakte van een land.
Levensverwachting: Het gemiddelde aantal jaren dat mensen verwacht worden te leven.
Geboortebeperking: Het reguleren van het aantal kinderen dat een gezin krijgt.
Levensomstandigheden: De kwaliteit van het leven, beïnvloed door factoren zoals gezondheidszorg,
hygiëne en voedselvoorziening.
Relaties en verbanden:
Bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid zijn gerelateerd aan hoe mensen over de aarde
verdeeld zijn en hoeveel mensen in een bepaald gebied wonen.
Bevolkingsgroei wordt beïnvloed door zowel geboorten als de levensverwachting.
Verbeteringen in onderwijs en gezondheidszorg leiden tot kleinere gezinnen en beïnvloeden de
bevolkingsgroei.
Oorzaken en gevolgen:
Oorzaken van bevolkingsgroei zijn het grote aantal geboorten, vooral in arme landen, en de
stijgende levensverwachting wereldwijd.
Oorzaken van kleinere gezinnen zijn langer onderwijs en betere gezondheidszorg.
Gevolgen van lagere levensverwachting in arme gebieden zijn kindersterfte door vermijdbare
ziekten.
Vragen
1. Wat betekent het als we zeggen dat mensen "ongelijk over de aarde verdeeld zijn"?
2. Hoe wordt bevolkingsdichtheid berekend en wat is het verschil tussen een hoge en lage
bevolkingsdichtheid?
3. Wat zijn de twee belangrijkste oorzaken van de wereldwijde bevolkingsgroei volgens de
tekst?
4. Wat wordt bedoeld met "geboortebeperking" en waarom is het in rijke landen vaak
vanzelfsprekend?
5. Wat is levensverwachting en hoe heeft deze zich wereldwijd ontwikkeld volgens de tekst?
6. Waarom is kindersterfte een factor die de levensverwachting beïnvloedt in de armste
gebieden?
7. Hoe heeft langer onderwijs invloed op de grootte van gezinnen volgens de tekst?
8. Hoe hebben verbeteringen in levensomstandigheden bijgedragen aan een stijgende
levensverwachting wereldwijd?
9. Wat is bevolkingsspreiding en waarom is het ongelijk over de aarde verdeeld?
10. Leg het verschil uit tussen bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid.
11. Hoe beïnvloeden langer onderwijs en betere gezondheidszorg de grootte van gezinnen in
arme landen?
12. Verklaar de twee belangrijkste oorzaken van de wereldwijde bevolkingsgroei volgens de tekst.
, BuiteNLand 1 HAVO/ VWO Hoofdstuk 2: Bevolking en Cultuur
Les 2: Steeds meer mensen
Bevolkingsgroei
De bevolkingsgroei van een land kan je begrijpen door naar bevolkingsgrafieken te kijken.
Bevolkingsgrafieken tonen de leeftijdsopbouw van de inwoners van een land.
Jonge bevolking, met vaak grote families: brede basis, smalle top. Voorbeeld: arm land zoals Niger.
Oude bevolking, met vaak kleine families: smalle basis. Voorbeeld: rijk land zoals Japan.
Leeftijdsopbouw (de indeling in leeftijdsgroepen per land) en vruchtbare vrouwen (15-45 jaar) zijn
belangrijk voor bevolkingsgroei. Zij zorgen voor de nakomelingen. Aan de grote van de groep meisjes
tussen de 0-14 jaar kan je voorspellen hoe de bevolkingsgroei in de toekomst zal zijn.
Om te berekenen wat de natuurlijke bevolkingsgroei is van een land gebruik je de formule:
Natuurlijke bevolkingsgroei = geboorten - overledenen.
Migratie
Als je in een ander land gaat wonen en werken, spreken van (buitenlandse) migratie. Migratie zorgt,
naast natuurlijke bevolkingsgroei, dat de bevolking van een land groeit. Deze groei heet sociale
bevolkingsgroei. Migranten zijn vaak jonge mensen, opzoek naar een beter bestaan, nieuwe kansen,
meer veiligheid. Als zij in het land waar zij naartoe migreren kinderen krijgen, dragen zij weer bij aan
de natuurlijke bevolkingsgroei.
Het tegenovergestelde van immigratie is emigratie. Hierbij vertrekken mensen uit hun eigen land om
ergens anders te gaan wonen of werken.
Iemand uit Mexico verhuist naar de VS om daar te gaan wonen. Voor Mexico is dit een emigrant.
Iemand uit Mexico verhuist naar de VS om daar te gaan wonen. Voor de VS is dit een immigrant.
Les 1: Waar wonen de meeste mensen?
Les 1 gaat over bevolkingsspreiding, bevolkingsdichtheid en bevolkingsgroei.
Bevolkingsspreiding verwijst naar hoe mensen over de aarde verdeeld zijn, met dichtbevolkte
gebieden langs rivieren en kusten, en dunbevolkte gebieden zoals in Siberië, woestijnen en
berggebieden.
Bevolkingsdichtheid is het aantal inwoners gedeeld door de oppervlakte van een land.
In een land kunnen er plekken zijn met een hoge bevolkingsdichtheid, maar ook met een lage. De
bevolkingsspreiding is dan onregelmatig.
Bevolkingsdichtheid
Bevolkingsgroei heeft twee oorzaken: het grote aantal geboorten, vooral in arme landen, en de
stijgende levensverwachting wereldwijd. Hoewel de wereldbevolking nog steeds groeit, neemt de
groeisnelheid af vanwege afnemende geboortecijfers in de meeste landen.
Bevolkingsgroei
In rijke landen is geboortebeperking gebruikelijk, en gezinnen zijn kleiner vanwege langer onderwijs
en betere gezondheidszorg (men gaat langer naar school en trouwt later, we leven langer door
betere medische vaardigheden).
In arme landen, waar gezinnen traditioneel groter waren, zijn verbeteringen in onderwijs en
gezondheidszorg aan het leiden tot kleinere gezinnen.
De levensverwachting is wereldwijd gestegen door verbeterde levensomstandigheden, zoals
hygiëne, riolering, gezondheidszorg en voedselvoorziening. In de armste gebieden is de
levensverwachting echter lager, vooral door oorlogen, hongersnood en natuurrampen, evenals door
kindersterfte door vermijdbare ziekten zoals diarree en longontsteking.
,BuiteNLand 1 HAVO/ VWO Hoofdstuk 2: Bevolking en Cultuur
Kernwoorden uitleg:
Bevolkingsspreiding: Hoe mensen over de aarde verdeeld zijn.
Bevolkingsdichtheid: Het aantal inwoners gedeeld door de oppervlakte van een land.
Levensverwachting: Het gemiddelde aantal jaren dat mensen verwacht worden te leven.
Geboortebeperking: Het reguleren van het aantal kinderen dat een gezin krijgt.
Levensomstandigheden: De kwaliteit van het leven, beïnvloed door factoren zoals gezondheidszorg,
hygiëne en voedselvoorziening.
Relaties en verbanden:
Bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid zijn gerelateerd aan hoe mensen over de aarde
verdeeld zijn en hoeveel mensen in een bepaald gebied wonen.
Bevolkingsgroei wordt beïnvloed door zowel geboorten als de levensverwachting.
Verbeteringen in onderwijs en gezondheidszorg leiden tot kleinere gezinnen en beïnvloeden de
bevolkingsgroei.
Oorzaken en gevolgen:
Oorzaken van bevolkingsgroei zijn het grote aantal geboorten, vooral in arme landen, en de
stijgende levensverwachting wereldwijd.
Oorzaken van kleinere gezinnen zijn langer onderwijs en betere gezondheidszorg.
Gevolgen van lagere levensverwachting in arme gebieden zijn kindersterfte door vermijdbare
ziekten.
Vragen
1. Wat betekent het als we zeggen dat mensen "ongelijk over de aarde verdeeld zijn"?
2. Hoe wordt bevolkingsdichtheid berekend en wat is het verschil tussen een hoge en lage
bevolkingsdichtheid?
3. Wat zijn de twee belangrijkste oorzaken van de wereldwijde bevolkingsgroei volgens de
tekst?
4. Wat wordt bedoeld met "geboortebeperking" en waarom is het in rijke landen vaak
vanzelfsprekend?
5. Wat is levensverwachting en hoe heeft deze zich wereldwijd ontwikkeld volgens de tekst?
6. Waarom is kindersterfte een factor die de levensverwachting beïnvloedt in de armste
gebieden?
7. Hoe heeft langer onderwijs invloed op de grootte van gezinnen volgens de tekst?
8. Hoe hebben verbeteringen in levensomstandigheden bijgedragen aan een stijgende
levensverwachting wereldwijd?
9. Wat is bevolkingsspreiding en waarom is het ongelijk over de aarde verdeeld?
10. Leg het verschil uit tussen bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid.
11. Hoe beïnvloeden langer onderwijs en betere gezondheidszorg de grootte van gezinnen in
arme landen?
12. Verklaar de twee belangrijkste oorzaken van de wereldwijde bevolkingsgroei volgens de tekst.
, BuiteNLand 1 HAVO/ VWO Hoofdstuk 2: Bevolking en Cultuur
Les 2: Steeds meer mensen
Bevolkingsgroei
De bevolkingsgroei van een land kan je begrijpen door naar bevolkingsgrafieken te kijken.
Bevolkingsgrafieken tonen de leeftijdsopbouw van de inwoners van een land.
Jonge bevolking, met vaak grote families: brede basis, smalle top. Voorbeeld: arm land zoals Niger.
Oude bevolking, met vaak kleine families: smalle basis. Voorbeeld: rijk land zoals Japan.
Leeftijdsopbouw (de indeling in leeftijdsgroepen per land) en vruchtbare vrouwen (15-45 jaar) zijn
belangrijk voor bevolkingsgroei. Zij zorgen voor de nakomelingen. Aan de grote van de groep meisjes
tussen de 0-14 jaar kan je voorspellen hoe de bevolkingsgroei in de toekomst zal zijn.
Om te berekenen wat de natuurlijke bevolkingsgroei is van een land gebruik je de formule:
Natuurlijke bevolkingsgroei = geboorten - overledenen.
Migratie
Als je in een ander land gaat wonen en werken, spreken van (buitenlandse) migratie. Migratie zorgt,
naast natuurlijke bevolkingsgroei, dat de bevolking van een land groeit. Deze groei heet sociale
bevolkingsgroei. Migranten zijn vaak jonge mensen, opzoek naar een beter bestaan, nieuwe kansen,
meer veiligheid. Als zij in het land waar zij naartoe migreren kinderen krijgen, dragen zij weer bij aan
de natuurlijke bevolkingsgroei.
Het tegenovergestelde van immigratie is emigratie. Hierbij vertrekken mensen uit hun eigen land om
ergens anders te gaan wonen of werken.
Iemand uit Mexico verhuist naar de VS om daar te gaan wonen. Voor Mexico is dit een emigrant.
Iemand uit Mexico verhuist naar de VS om daar te gaan wonen. Voor de VS is dit een immigrant.
