Mediation
HET BELANG VAN BELANGEN
Het belang van belangen
SAMENVATTING
Inhoudsopgave
samenvatting
o Hoofdstuk 1: Het belang van belangen (werkgroep week 1)
o Hoofdstuk 4: Welk belang, welke actie? De visie van de advocaat op belangen (hoorcollege week 6)
o Hoofdstuk 5: De beëindiging van conflicten in mediation en de rol van belangen daarbij (hoorcollege week 3 en
werkgroep week 5)
o Hoofdstuk 7: Belangen in de strijd en in de tijd: belangenbehartiging in de dagelijkse praktijk (werkgroep week 1)
HOOFDSTUK 1: HET BELANG VAN BELANGEN
1.1 INTRODUCTIE
De keuze voor de methode van geschilbeslechting schuilt in de aard van het conflict en de behartiging van de
(onderliggende) belangen van partijen.
Vragen:
o wat verstaat men onder (het begrip) belangen?
o in hoeverre kunnen belangen binnen of buiten het juridisch kader worden behartigd?
1.2 BELANGEN, RECHTENS RELEVANTE BELANGEN EN STANDPUNTEN
Alle mensen worden gedreven door hun belangen wanneer ze meningsverschillen of conflicten ervaren. De relaties die
ze in de samenleving vormen, creëren verbondenheid en als gevolg daarvan wederzijdse afhankelijkheid. Toegang tot
recht en mediation helpt hen de ander te beïnvloedden om rekening te houden met hun belangen.
1.2.1 WAT IS EEN BELANG?
Het begrip belang subjectief weinigzeggend.
Verschillende omschrijvingen belang:
o Definitie: een zaak waaraan men aandacht schenkt omdat er voordeel mee gemoeid is
o Sociale psychologie: de gevoelens van mensen over wat voor hen zelf fundamenteel wenselijk is
-nieuwe stromingen spreken van gedragsstreven(motivaties, beweegredenen van de mens)
o Filosofie: kijkt naar belang door verwante concepten als verlangens, aspiraties, voorkeuren, wensen, willen en
behoeften erbij te betrekken en deze te onderscheiden naarmate van objectiviteit, doelgerichtheid en urgentie
o Moderne onderhandelingstheorie: de werkelijke zorgen, wensen en behoeften die schuil gaat achter ingenomen
posities, standpunten en rechten van onderhandelende (conflict)partijen.
o Economie: bemoeit zich niet met belangen, maar wel met schaarste (voorkeuren van de 1 kunnen alleen
verwezenlijkt ten koste van de ander en medewerking van die ander is nodig), geld is daarbij een middel
1.2.2 TOESCHRIJVEN VAN BELANGEN
De term belang wordt op verschillende wijze gebruikt om een waardering van de relatie van een mens tot een
object(schaars goed) aan te geven.
Drie gevallen volgens Groenendijck:
o De relatie beschrijven: zoals de betrokkene het zelf ervaart(subjectieve betekenis)
• de subjectieve visie van de betrokkenen is bepalend voor de invulling van het belang in de concrete situatie
o De relatie toe schrijven: veronderstellen wat iemands belang is
o De relatie voorschrijven: iemand een belang toekennen(bv: geen slechte sigaret geven), ook al heeft hij zich
daarover zelf anders uitgelaten.
• De door het subject zelf ervaren belangen zijn dan de werkelijke (onderliggende) belangen
• Een belang hoeft niet altijd zakelijk of moreel positief te zijn(bv bij verslaafden)
, Mediation
Het toeschrijven en voorschrijven van belangen gebeurd veel, o.a. door conflictbehandelaars, vaak zonder te
onderzoeken wat de daadwerkelijke (onderliggende) belangen zijn. Het onderscheiden van verschillende soorten
belangen, door als onderzoeker kritisch en waakzaam door te vragen naar partijen is essentieel voor effectieve
conflictoplossing op maat. Hierbij hangt veel af van de communicatieve vaardigheden van de onderzoeker.
1.2.3 RECHTENS RELEVANTE BELANGEN
Rechtens relevante belangen: belangen die in de wet of het recht een basis vinden(bv financiële of emotionele
belangen) en waarvoor partijen in een procedure bescherming kunnen vragen
door middel van een rechterlijk oordeel. 3:12 BW: betrokken persoonlijke en
Rechters kunnen bij de belangenafweging en -behartiging alleen uitspraak maatschappelijke belangen moeten
doen op basis van rechtens relevante belangen, die omschreven zijn in de wet meewegen voor de vaststelling van
of in open normen zijn omvat. redelijkheid en billijkheid.
3:303 BW: processueel belang
1.2.4 STANDPUNTEN
Onder een standpunt liggen vaak belangen verborgen, die als ze bekend zijn
de sleutel kunnen vormen tot een effectieve oplossing.
standpunt belang
Een zelfgekozen oplossing(juridisch vertaald) voor De wensen, zorgen en behoeften die tot het standpunt
een onderliggend probleem. hebben geleid.
Ligt in het verleden Ligt in de toekomst
Vaak tegenstrijdig en onverenigbaar Vaak verenigbaar, soms gelijkluidend en soms tegenstrijdig
1.3 CLASSIFICATIE VAN BELANGEN
1.3.1 INHOUDELIJK, PROCEDUREEL, PSYCHOLOGISCH
Onderscheid belangen Prein:
o Inhoudelijke belangen(motieven): financiën, goederen of andere waardevolle bronnen, die direct verband houden
met het ow van onderhandeling.
• deze zijn vaak rechtens relevant
o Procedurele belangen(wensen, strevingen): de manier waarop het proces wordt uitgevoerd en het soort procedure.
Omvatten de loop van het conflict en de manier van omgang met elkaar
o Psychologische belangen(zorg, behoefte, angst): De manier waarop men behandeld wil worden en waarop er met
relaties wordt omgegaan (relationele belangen.)
• Basisbehoeften: autonomie, relatie leggen en eigenwaarde
• De kleinste kans dat deze rechtens relevant zijn
1.3.2 VERWEVENHEID VAN BELANGEN
Manieren van verwevenheid van belangen:
o Gemeenschappelijke belangen: belangen die mensen delen
o Verenigbare belangen: iets is belangrijker voor de 1 dan de ander, meestal is er dan een oplossing mogelijk waarbij
de sterkste compensatie biedt op een ander punt.
o Tegengestelde belangen: niet gemeenschappelijk en niet verenigbaar
1.3.3 SOCIALE BELANGEN
typen sociale belangen:
o Persoonlijke belangen in enge zin: raken strikt het eigen lichaam en geest
o Persoonlijke belangen in ruime zin: hebben naast persoonlijke gewenste doeleinden ook betrekking op
persoonlijke belangen van individuele of collectieve naasten.
o Collectieve belangen: niet persoonlijk. Het gaat om collectieve goederen en waarden waarbij een mens een belang
bij kan hebben (door natuur, overheid of sociale structuren verschaft en beschermd)
o Belangen van anderen: kunnen gerespecteerd worden zolang ze niet botsen met de eigen belangen
HET BELANG VAN BELANGEN
Het belang van belangen
SAMENVATTING
Inhoudsopgave
samenvatting
o Hoofdstuk 1: Het belang van belangen (werkgroep week 1)
o Hoofdstuk 4: Welk belang, welke actie? De visie van de advocaat op belangen (hoorcollege week 6)
o Hoofdstuk 5: De beëindiging van conflicten in mediation en de rol van belangen daarbij (hoorcollege week 3 en
werkgroep week 5)
o Hoofdstuk 7: Belangen in de strijd en in de tijd: belangenbehartiging in de dagelijkse praktijk (werkgroep week 1)
HOOFDSTUK 1: HET BELANG VAN BELANGEN
1.1 INTRODUCTIE
De keuze voor de methode van geschilbeslechting schuilt in de aard van het conflict en de behartiging van de
(onderliggende) belangen van partijen.
Vragen:
o wat verstaat men onder (het begrip) belangen?
o in hoeverre kunnen belangen binnen of buiten het juridisch kader worden behartigd?
1.2 BELANGEN, RECHTENS RELEVANTE BELANGEN EN STANDPUNTEN
Alle mensen worden gedreven door hun belangen wanneer ze meningsverschillen of conflicten ervaren. De relaties die
ze in de samenleving vormen, creëren verbondenheid en als gevolg daarvan wederzijdse afhankelijkheid. Toegang tot
recht en mediation helpt hen de ander te beïnvloedden om rekening te houden met hun belangen.
1.2.1 WAT IS EEN BELANG?
Het begrip belang subjectief weinigzeggend.
Verschillende omschrijvingen belang:
o Definitie: een zaak waaraan men aandacht schenkt omdat er voordeel mee gemoeid is
o Sociale psychologie: de gevoelens van mensen over wat voor hen zelf fundamenteel wenselijk is
-nieuwe stromingen spreken van gedragsstreven(motivaties, beweegredenen van de mens)
o Filosofie: kijkt naar belang door verwante concepten als verlangens, aspiraties, voorkeuren, wensen, willen en
behoeften erbij te betrekken en deze te onderscheiden naarmate van objectiviteit, doelgerichtheid en urgentie
o Moderne onderhandelingstheorie: de werkelijke zorgen, wensen en behoeften die schuil gaat achter ingenomen
posities, standpunten en rechten van onderhandelende (conflict)partijen.
o Economie: bemoeit zich niet met belangen, maar wel met schaarste (voorkeuren van de 1 kunnen alleen
verwezenlijkt ten koste van de ander en medewerking van die ander is nodig), geld is daarbij een middel
1.2.2 TOESCHRIJVEN VAN BELANGEN
De term belang wordt op verschillende wijze gebruikt om een waardering van de relatie van een mens tot een
object(schaars goed) aan te geven.
Drie gevallen volgens Groenendijck:
o De relatie beschrijven: zoals de betrokkene het zelf ervaart(subjectieve betekenis)
• de subjectieve visie van de betrokkenen is bepalend voor de invulling van het belang in de concrete situatie
o De relatie toe schrijven: veronderstellen wat iemands belang is
o De relatie voorschrijven: iemand een belang toekennen(bv: geen slechte sigaret geven), ook al heeft hij zich
daarover zelf anders uitgelaten.
• De door het subject zelf ervaren belangen zijn dan de werkelijke (onderliggende) belangen
• Een belang hoeft niet altijd zakelijk of moreel positief te zijn(bv bij verslaafden)
, Mediation
Het toeschrijven en voorschrijven van belangen gebeurd veel, o.a. door conflictbehandelaars, vaak zonder te
onderzoeken wat de daadwerkelijke (onderliggende) belangen zijn. Het onderscheiden van verschillende soorten
belangen, door als onderzoeker kritisch en waakzaam door te vragen naar partijen is essentieel voor effectieve
conflictoplossing op maat. Hierbij hangt veel af van de communicatieve vaardigheden van de onderzoeker.
1.2.3 RECHTENS RELEVANTE BELANGEN
Rechtens relevante belangen: belangen die in de wet of het recht een basis vinden(bv financiële of emotionele
belangen) en waarvoor partijen in een procedure bescherming kunnen vragen
door middel van een rechterlijk oordeel. 3:12 BW: betrokken persoonlijke en
Rechters kunnen bij de belangenafweging en -behartiging alleen uitspraak maatschappelijke belangen moeten
doen op basis van rechtens relevante belangen, die omschreven zijn in de wet meewegen voor de vaststelling van
of in open normen zijn omvat. redelijkheid en billijkheid.
3:303 BW: processueel belang
1.2.4 STANDPUNTEN
Onder een standpunt liggen vaak belangen verborgen, die als ze bekend zijn
de sleutel kunnen vormen tot een effectieve oplossing.
standpunt belang
Een zelfgekozen oplossing(juridisch vertaald) voor De wensen, zorgen en behoeften die tot het standpunt
een onderliggend probleem. hebben geleid.
Ligt in het verleden Ligt in de toekomst
Vaak tegenstrijdig en onverenigbaar Vaak verenigbaar, soms gelijkluidend en soms tegenstrijdig
1.3 CLASSIFICATIE VAN BELANGEN
1.3.1 INHOUDELIJK, PROCEDUREEL, PSYCHOLOGISCH
Onderscheid belangen Prein:
o Inhoudelijke belangen(motieven): financiën, goederen of andere waardevolle bronnen, die direct verband houden
met het ow van onderhandeling.
• deze zijn vaak rechtens relevant
o Procedurele belangen(wensen, strevingen): de manier waarop het proces wordt uitgevoerd en het soort procedure.
Omvatten de loop van het conflict en de manier van omgang met elkaar
o Psychologische belangen(zorg, behoefte, angst): De manier waarop men behandeld wil worden en waarop er met
relaties wordt omgegaan (relationele belangen.)
• Basisbehoeften: autonomie, relatie leggen en eigenwaarde
• De kleinste kans dat deze rechtens relevant zijn
1.3.2 VERWEVENHEID VAN BELANGEN
Manieren van verwevenheid van belangen:
o Gemeenschappelijke belangen: belangen die mensen delen
o Verenigbare belangen: iets is belangrijker voor de 1 dan de ander, meestal is er dan een oplossing mogelijk waarbij
de sterkste compensatie biedt op een ander punt.
o Tegengestelde belangen: niet gemeenschappelijk en niet verenigbaar
1.3.3 SOCIALE BELANGEN
typen sociale belangen:
o Persoonlijke belangen in enge zin: raken strikt het eigen lichaam en geest
o Persoonlijke belangen in ruime zin: hebben naast persoonlijke gewenste doeleinden ook betrekking op
persoonlijke belangen van individuele of collectieve naasten.
o Collectieve belangen: niet persoonlijk. Het gaat om collectieve goederen en waarden waarbij een mens een belang
bij kan hebben (door natuur, overheid of sociale structuren verschaft en beschermd)
o Belangen van anderen: kunnen gerespecteerd worden zolang ze niet botsen met de eigen belangen
