1.LEESPLAN EN LEESSTRUCTUUR
LEVENSBESCHOUWING IN BELGIË
• Scheiding van kerk en staat in België:
– Kerk heeft geen politieke macht
– Geen staatsgodsdienst: staatsneutraliteit
– 1830: grondwet van België à vrijheid van godsdienst
• 8 erkende levensbeschouwingen in België:
– 2 niet-confessionele levensbeschouwingen:
• Georganiseerde vrijzinnigheid: vrijzinnig humanisme à
NCZ
• Boeddhisme (wordt niet aangeboden in onderwijs)
– 6 confessionele levensbeschouwingen = godsdiensten:
• Rooms-Katholieke godsdienst
• Protestants-evangelische godsdienst
• Anglicaanse godsdienst
• Orthodoxe godsdienst
• Israëlitische godsdienst
• Islamitische godsdienst
Niet confessioneel = niet gebonden zijn aan een geloof, je gelooft in de kracht van de mens
LEERPLAN NCZ
Kern:
• Leerlingen tot autonomie brengen
• Methode van vrij onderzoek
• Waardenverheldering
• Klas = gemeenschap van onderzoek
• Democratie en Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
vrijzinnig humanistische levensbeschouwing!
,MORELE ONTWIKKELING & VORMING
Onderdeel van zelfontwikkeling:
• waarden onderzoeken
• vaardigheden oefenen
• attitudes ontwikkelen
Leerlingen leren HOE ze kunnen denken, voelen en doen
Doelen:
– autonoom kunnen reflecteren over denken en handelen van zichzelf en
anderen.
– zin geven aan zichzelf in relatie met anderen, samenleving, wereld, natuur
PROCESDOELEN IPV EINDTERMEN
1. autonomie
2. moreel denken
3. humaniseren
4. verantwoordelijkheid
5. zingeving
= De 5 procesdoelen elk jaar in elke groep allemaal aan bod laten komen, het
zijn de richtingaanwijzers van je les
ALGEMENE ATTITUDES
1. AUTONOMIE: De houding van iemand die voor zichzelf denkt, een eigen
moreel kader ontwikkelt en voor deze gekozen waarden opkomt.
2. BETROKKENHEID: De houding van iemand die begaan is met wat rondom
hem gebeurt en zich daarvoor inzet.
3. HUMANISTISCH: De houding van iemand die streeft naar menselijkheid,
democratisch is
ingesteld en dit zowel in het dagelijks als maatschappelijk leven belangrijk vindt.
4. VERANTWOORDELIJKHEID: De houding van iemand die zich
verantwoordelijk weet voor zichzelf en anderen.
5. ZELFREALISATIE: De houding van iemand die een vol leven tracht te leiden,
waarin hij zin vindt. De houding ook om buiten zichzelf te zoeken naar wat
zin draagt, waarbij meer in beeld komt dan de mens alleen.
DE ATTITUDE IS HET RESULTAAT VAN DE PROCESDOELEN
DE ATTITUDE GEEFT DE RICHTING AAN WAAR NAARTOE GEWERKT WORDT
DE ATTITUDE ONTSTAAT OP MOMENT DAT IEMAND DE HOUDING BELANGRIJK
VINDT EN EROP
,GERICHT BLIJFT
THEMAVELDEN
1. Identiteit
2. Vrijzinnig humanisme
3. Samenleven, democratie & burgerschap
4. Een waaier van levensbeschouwingen: identiteit in dialoog
5. Economie
6. Wetenschap
7. Milieu
8. Kunst
9. Communicatie & media
levensbeschouwelijke en morele dimensie!
JAARPLAN NCZ
• per klas: beginsituatie! wat heeft deze groep nodig?
• procesdoelen koppelen aan themaveld
• thema’s & vaardigheden vermelden
• themavelden 2, 3, 4 verplicht elk jaar in elke klasgroep
• leerlijnen met collega’s ncz:
– thema’s op elkaar afstemmen
– differentiëren naar leeftijd en mogelijkheden
, ONTWERPEN LESSTRUCTUUR NCZ
1. WIE?
• Welke leerlingen heb ik voor me?
• Wat leeft er in de groep:
– Welke uitspraken doen ze?
– Welke vragen stellen ze?
– Welke voorkennis hebben ze of ontbreken ze?
• Wat hebben ze op dit moment vooral nodig? (kennis, vaardigheden,
attitude?)
• Welk proces wil ik bij hen in gang zetten?
Belangrijke voorwaarde: ken je leerlingen, investeer hierin!
– Stage:
• Belang van goed observeren
• Bevraag je mentor over de leerlingengroep (voor of na observatie?)
• 1ste les: tijd nemen om kennis te maken met de klasgroep
• Positief kindbeeld!
• Kinderen niet verengen tot bepaalde eigenschappen
2. Bepaal je focus: PROCESDOEL + THEMAVELD -> DOEL
• Welk proces wil je opstarten binnen welk themaveld?
• Hou de verplichte themavelden 2, 3, 4 in gedachten
• Dit procesdoel gekoppeld aan een themaveld is het overkoepelende doel
van je les
• 1 à 2 procesdoelen per les van 50 min!!
3. Welk lesonderwerp werk ik uit binnen dit themaveld -> MIDDEL
• Welk thema is in deze groep meest geschikt om het procesdoel in
gang te zetten?
• Verdiep je in het thema en ga op zoek naar de ethische en/of
levensbeschouwelijke aspecten van het lesonderwerp.
• Onderzoek het lesonderwerp vanuit dit ethische perspectief
• Waar zit de morele/filosofische spanning?
• Wat zijn de belangrijke vragen?
• Wat zijn de leerinhouden?
4. Wat zijn de concrete LESDOELSTELLINGEN?
LEVENSBESCHOUWING IN BELGIË
• Scheiding van kerk en staat in België:
– Kerk heeft geen politieke macht
– Geen staatsgodsdienst: staatsneutraliteit
– 1830: grondwet van België à vrijheid van godsdienst
• 8 erkende levensbeschouwingen in België:
– 2 niet-confessionele levensbeschouwingen:
• Georganiseerde vrijzinnigheid: vrijzinnig humanisme à
NCZ
• Boeddhisme (wordt niet aangeboden in onderwijs)
– 6 confessionele levensbeschouwingen = godsdiensten:
• Rooms-Katholieke godsdienst
• Protestants-evangelische godsdienst
• Anglicaanse godsdienst
• Orthodoxe godsdienst
• Israëlitische godsdienst
• Islamitische godsdienst
Niet confessioneel = niet gebonden zijn aan een geloof, je gelooft in de kracht van de mens
LEERPLAN NCZ
Kern:
• Leerlingen tot autonomie brengen
• Methode van vrij onderzoek
• Waardenverheldering
• Klas = gemeenschap van onderzoek
• Democratie en Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
vrijzinnig humanistische levensbeschouwing!
,MORELE ONTWIKKELING & VORMING
Onderdeel van zelfontwikkeling:
• waarden onderzoeken
• vaardigheden oefenen
• attitudes ontwikkelen
Leerlingen leren HOE ze kunnen denken, voelen en doen
Doelen:
– autonoom kunnen reflecteren over denken en handelen van zichzelf en
anderen.
– zin geven aan zichzelf in relatie met anderen, samenleving, wereld, natuur
PROCESDOELEN IPV EINDTERMEN
1. autonomie
2. moreel denken
3. humaniseren
4. verantwoordelijkheid
5. zingeving
= De 5 procesdoelen elk jaar in elke groep allemaal aan bod laten komen, het
zijn de richtingaanwijzers van je les
ALGEMENE ATTITUDES
1. AUTONOMIE: De houding van iemand die voor zichzelf denkt, een eigen
moreel kader ontwikkelt en voor deze gekozen waarden opkomt.
2. BETROKKENHEID: De houding van iemand die begaan is met wat rondom
hem gebeurt en zich daarvoor inzet.
3. HUMANISTISCH: De houding van iemand die streeft naar menselijkheid,
democratisch is
ingesteld en dit zowel in het dagelijks als maatschappelijk leven belangrijk vindt.
4. VERANTWOORDELIJKHEID: De houding van iemand die zich
verantwoordelijk weet voor zichzelf en anderen.
5. ZELFREALISATIE: De houding van iemand die een vol leven tracht te leiden,
waarin hij zin vindt. De houding ook om buiten zichzelf te zoeken naar wat
zin draagt, waarbij meer in beeld komt dan de mens alleen.
DE ATTITUDE IS HET RESULTAAT VAN DE PROCESDOELEN
DE ATTITUDE GEEFT DE RICHTING AAN WAAR NAARTOE GEWERKT WORDT
DE ATTITUDE ONTSTAAT OP MOMENT DAT IEMAND DE HOUDING BELANGRIJK
VINDT EN EROP
,GERICHT BLIJFT
THEMAVELDEN
1. Identiteit
2. Vrijzinnig humanisme
3. Samenleven, democratie & burgerschap
4. Een waaier van levensbeschouwingen: identiteit in dialoog
5. Economie
6. Wetenschap
7. Milieu
8. Kunst
9. Communicatie & media
levensbeschouwelijke en morele dimensie!
JAARPLAN NCZ
• per klas: beginsituatie! wat heeft deze groep nodig?
• procesdoelen koppelen aan themaveld
• thema’s & vaardigheden vermelden
• themavelden 2, 3, 4 verplicht elk jaar in elke klasgroep
• leerlijnen met collega’s ncz:
– thema’s op elkaar afstemmen
– differentiëren naar leeftijd en mogelijkheden
, ONTWERPEN LESSTRUCTUUR NCZ
1. WIE?
• Welke leerlingen heb ik voor me?
• Wat leeft er in de groep:
– Welke uitspraken doen ze?
– Welke vragen stellen ze?
– Welke voorkennis hebben ze of ontbreken ze?
• Wat hebben ze op dit moment vooral nodig? (kennis, vaardigheden,
attitude?)
• Welk proces wil ik bij hen in gang zetten?
Belangrijke voorwaarde: ken je leerlingen, investeer hierin!
– Stage:
• Belang van goed observeren
• Bevraag je mentor over de leerlingengroep (voor of na observatie?)
• 1ste les: tijd nemen om kennis te maken met de klasgroep
• Positief kindbeeld!
• Kinderen niet verengen tot bepaalde eigenschappen
2. Bepaal je focus: PROCESDOEL + THEMAVELD -> DOEL
• Welk proces wil je opstarten binnen welk themaveld?
• Hou de verplichte themavelden 2, 3, 4 in gedachten
• Dit procesdoel gekoppeld aan een themaveld is het overkoepelende doel
van je les
• 1 à 2 procesdoelen per les van 50 min!!
3. Welk lesonderwerp werk ik uit binnen dit themaveld -> MIDDEL
• Welk thema is in deze groep meest geschikt om het procesdoel in
gang te zetten?
• Verdiep je in het thema en ga op zoek naar de ethische en/of
levensbeschouwelijke aspecten van het lesonderwerp.
• Onderzoek het lesonderwerp vanuit dit ethische perspectief
• Waar zit de morele/filosofische spanning?
• Wat zijn de belangrijke vragen?
• Wat zijn de leerinhouden?
4. Wat zijn de concrete LESDOELSTELLINGEN?
