Samenvatting burgerlijk recht – Bo Baars
Hoofdstuk 1 – Rechtsfeiten
1.1 – Verbintenissenrecht
In het verbintenissenrecht staat de rechtsrelatie tussen personen onderling centraal. Een rechtsrelatie
tussen mensen noemen we ook wel een verbintenis. (persoon-persoon)
Naast het verbintenissenrecht hebben we ook het goederenrecht : rechtsgebied dat de rechtsrelatie
tussen een persoon en een goed bestrijkt. (persoon – goed)
Het verbintenissenrecht en het goederenrecht vormen samen het vermogensrecht.
Privaatrecht
Vermogensrecht Personenrecht
Goederenrecht Verbintenissenrecht
Hoofdrolspelers in het verbintenissenrecht zijn personen : natuurlijke personen (mens van vlees en
bloed) en rechtspersonen (bedrijven, stichtingen en verenigingen).
Rechtsrelaties noemen we ook wel rechtsverhoudingen.
Verbintenis : rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij verplicht is om een prestatie
te leveren, terwijl de andere partij hier recht op heeft. Wanneer er een rechtsrelatie tussen personen
ontstaat vloeien hieruit verbintenissen voort.
Voorbeeld: een rechtsverhouding uit de arbeidsovereenkomst, tussen de werkneemster en de
werkgever.
1.2 – Rechtsfeiten
Rechtsfeiten : een feit dat een rechtsgevolg heeft, het heeft een gevolg voor het geldende recht.
Gewone feiten hebben géén rechtsgevolg (vb : een boterham eten, naar huis lopen).
Rechtsfeiten
Blote rechtsfeiten : geen handelingen, maar hebben toch een rechtsgevolg. Er is geen
feitelijke handeling. Een voorbeeld hiervan is de geboorte van een kind, of het overlijden van
een persoon, of het meerderjarig worden van een persoon.
Rechtens relevante handelingen : handeling die relevantie heeft voor het recht. Een
handeling die een rechtsgevolg heeft. Een voorbeeld hiervan is het sluiten van een
arbeidsovereenkomst, of de schenking van een laptop.
1.3 – Rechtens relevante handelingen
Feitelijke handelingen : handelingen die wel een rechtsgevolg hebben, maar daar niet op zijn
gericht. De handelende persoon had dus niet de bedoeling het rechtsgevolg tot stand te
brengen. Voorbeeld : het per ongeluk afrijden van een spiegel.
1
, Rechtshandeling : handelingen die gericht zijn op het rechtsgevolg. De handelende persoon
wil het rechtsgevolg tot stand brengen. Hier is een wilsuiting van de handelende personen
noodzakelijk. Voorbeeld : sluiten van een huurovereenkomst. Bij een rechtshandeling speelt
de bedoeling (oogmerk) van de handelende persoon een doorslaggevende rol. Art. 3:33 BW.
Eenzijdige rechtshandelingen : het rechtsgevolg komt tot stand door 1 persoon,
zonder dat de medewerking van een ander persoon nodig is. Er is sprake van
wilsuiting van een persoon gericht op een bepaald rechtsgevolg. Voorbeeld :
opstellen testament.
Persoonsgerichte rechtshandelingen : worden verricht door een van beide
partijen en zijn gericht tot een andere partij. Voorbeeld : het opzeggen van
een huurcontract.
Niet – persoonsgerichte rechtshandelingen : ongerichte rechtshandelingen,
handeling die door een partij wordt verricht maar niet is gericht tot een
specifiek persoon. Voorbeeld : aangifte doen van geboorte.
Meerzijdige rechtshandelingen : noodzakelijk dat twee personen een bepaald
rechtsgevolg tot stand willen brengen, Hiervoor zijn de wilsuitingen van beide
partijen vereist, en moeten gericht zijn op het zelfde rechtsgevolg. Voorbeeld :
huurovereenkomst sluiten, schenken van een laptop.
1.4 -Meerzijdige rechtshandelingen
Overeenkomsten : art. 6 :213 lid 1 BW, en moet aan de volgende voorwaarden voldoen : het
moet een meerzijdige rechtshandeling zijn en 1 of meer partijen gaan jegens 1 of meer
partijen een verbintenis aan.
Andere overeenkomsten: het huwelijk, zijn in de wet geregeld en vloeien niet voort
uit de wilsverklaring van partijen.
Verbintenis scheppende overeenkomst : er ontstaan 1 of meer verbintenissen tussen
partijen. Dit noemen we ook wel de obligatoire overeenkomst, bijvoorbeeld de
arbeidsovereenkomst.
Eenzijdige overeenkomst : schept voor 1 van de partijen een verplichting.
(schenking). Voorbeeld : schenkingsovereenkomst.
Meerzijdige overeenkomst / wederkerige overeenkomst : beide partijen
hebben verplichtingen jegens elkaar. Voorbeeld : huurovereenkomst.
Hoofdstuk 2 – Rechtshandelingen en overeenkomsten
2.1 -Rechtshandelingen
Handelingsbekwaamheid (art. 3:32 lid 1 BW)
Een natuurlijk persoon is in beginsel handelingsbekwaam en mag dus zelf rechtshandelingen
verrichten. Er zijn echter uitzonderingen, mensen die dus handelingsonbekwaam zijn.
Wanneer is iemand handelingsonbekwaam?
Minderjarigen zijn bekwaam om rechtshandelingen te verrichten wanneer zij toestemming
krijgen van hun ouders. (art 1:234 BW)
Wanneer iemand (meerderjarig) niet in staat geacht kan worden om zelfstandig
rechtshandelingen te verrichten kan hij door de rechter onder curatele worden gesteld (art.
1 :378 BW). Vanaf dat moment is hij onbekwaam om zelfstandig rechtshandelingen te
verrichten. Deze persoon mag alleen rechtshandelingen verrichten met toestemming van een
curator (art. 1 :381 BW). Ondercuratelestelling wordt in het curateleregister geregistreerd.
2
Hoofdstuk 1 – Rechtsfeiten
1.1 – Verbintenissenrecht
In het verbintenissenrecht staat de rechtsrelatie tussen personen onderling centraal. Een rechtsrelatie
tussen mensen noemen we ook wel een verbintenis. (persoon-persoon)
Naast het verbintenissenrecht hebben we ook het goederenrecht : rechtsgebied dat de rechtsrelatie
tussen een persoon en een goed bestrijkt. (persoon – goed)
Het verbintenissenrecht en het goederenrecht vormen samen het vermogensrecht.
Privaatrecht
Vermogensrecht Personenrecht
Goederenrecht Verbintenissenrecht
Hoofdrolspelers in het verbintenissenrecht zijn personen : natuurlijke personen (mens van vlees en
bloed) en rechtspersonen (bedrijven, stichtingen en verenigingen).
Rechtsrelaties noemen we ook wel rechtsverhoudingen.
Verbintenis : rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij verplicht is om een prestatie
te leveren, terwijl de andere partij hier recht op heeft. Wanneer er een rechtsrelatie tussen personen
ontstaat vloeien hieruit verbintenissen voort.
Voorbeeld: een rechtsverhouding uit de arbeidsovereenkomst, tussen de werkneemster en de
werkgever.
1.2 – Rechtsfeiten
Rechtsfeiten : een feit dat een rechtsgevolg heeft, het heeft een gevolg voor het geldende recht.
Gewone feiten hebben géén rechtsgevolg (vb : een boterham eten, naar huis lopen).
Rechtsfeiten
Blote rechtsfeiten : geen handelingen, maar hebben toch een rechtsgevolg. Er is geen
feitelijke handeling. Een voorbeeld hiervan is de geboorte van een kind, of het overlijden van
een persoon, of het meerderjarig worden van een persoon.
Rechtens relevante handelingen : handeling die relevantie heeft voor het recht. Een
handeling die een rechtsgevolg heeft. Een voorbeeld hiervan is het sluiten van een
arbeidsovereenkomst, of de schenking van een laptop.
1.3 – Rechtens relevante handelingen
Feitelijke handelingen : handelingen die wel een rechtsgevolg hebben, maar daar niet op zijn
gericht. De handelende persoon had dus niet de bedoeling het rechtsgevolg tot stand te
brengen. Voorbeeld : het per ongeluk afrijden van een spiegel.
1
, Rechtshandeling : handelingen die gericht zijn op het rechtsgevolg. De handelende persoon
wil het rechtsgevolg tot stand brengen. Hier is een wilsuiting van de handelende personen
noodzakelijk. Voorbeeld : sluiten van een huurovereenkomst. Bij een rechtshandeling speelt
de bedoeling (oogmerk) van de handelende persoon een doorslaggevende rol. Art. 3:33 BW.
Eenzijdige rechtshandelingen : het rechtsgevolg komt tot stand door 1 persoon,
zonder dat de medewerking van een ander persoon nodig is. Er is sprake van
wilsuiting van een persoon gericht op een bepaald rechtsgevolg. Voorbeeld :
opstellen testament.
Persoonsgerichte rechtshandelingen : worden verricht door een van beide
partijen en zijn gericht tot een andere partij. Voorbeeld : het opzeggen van
een huurcontract.
Niet – persoonsgerichte rechtshandelingen : ongerichte rechtshandelingen,
handeling die door een partij wordt verricht maar niet is gericht tot een
specifiek persoon. Voorbeeld : aangifte doen van geboorte.
Meerzijdige rechtshandelingen : noodzakelijk dat twee personen een bepaald
rechtsgevolg tot stand willen brengen, Hiervoor zijn de wilsuitingen van beide
partijen vereist, en moeten gericht zijn op het zelfde rechtsgevolg. Voorbeeld :
huurovereenkomst sluiten, schenken van een laptop.
1.4 -Meerzijdige rechtshandelingen
Overeenkomsten : art. 6 :213 lid 1 BW, en moet aan de volgende voorwaarden voldoen : het
moet een meerzijdige rechtshandeling zijn en 1 of meer partijen gaan jegens 1 of meer
partijen een verbintenis aan.
Andere overeenkomsten: het huwelijk, zijn in de wet geregeld en vloeien niet voort
uit de wilsverklaring van partijen.
Verbintenis scheppende overeenkomst : er ontstaan 1 of meer verbintenissen tussen
partijen. Dit noemen we ook wel de obligatoire overeenkomst, bijvoorbeeld de
arbeidsovereenkomst.
Eenzijdige overeenkomst : schept voor 1 van de partijen een verplichting.
(schenking). Voorbeeld : schenkingsovereenkomst.
Meerzijdige overeenkomst / wederkerige overeenkomst : beide partijen
hebben verplichtingen jegens elkaar. Voorbeeld : huurovereenkomst.
Hoofdstuk 2 – Rechtshandelingen en overeenkomsten
2.1 -Rechtshandelingen
Handelingsbekwaamheid (art. 3:32 lid 1 BW)
Een natuurlijk persoon is in beginsel handelingsbekwaam en mag dus zelf rechtshandelingen
verrichten. Er zijn echter uitzonderingen, mensen die dus handelingsonbekwaam zijn.
Wanneer is iemand handelingsonbekwaam?
Minderjarigen zijn bekwaam om rechtshandelingen te verrichten wanneer zij toestemming
krijgen van hun ouders. (art 1:234 BW)
Wanneer iemand (meerderjarig) niet in staat geacht kan worden om zelfstandig
rechtshandelingen te verrichten kan hij door de rechter onder curatele worden gesteld (art.
1 :378 BW). Vanaf dat moment is hij onbekwaam om zelfstandig rechtshandelingen te
verrichten. Deze persoon mag alleen rechtshandelingen verrichten met toestemming van een
curator (art. 1 :381 BW). Ondercuratelestelling wordt in het curateleregister geregistreerd.
2
