SAMENVATTING SIV
,Onderwerpen
Peritonitis & Ileus
Verpleegkundig leiderschap
Zelfmanagement
Samenwerken
Schriftelijke rapportage
Zorgplan opstellen
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz)
Venapunctie
Infusie
, Peritonitis & Ileus
Peritonitis
De peritoneum (buikvlies) bekleedt de vrije buikholte en alle organen die zich daarin bevinden.
Peritonitis is een ontsteking van het buikvlies en kan zich lokaal of algeheel manifesteren. Meestal
begint het lokaal met plaatselijke verschijnselen, maar kan het zich uitbreiden op den duur naar
algehele peritonitis en dat geeft een ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
De ontstekingsreactie van het peritoneum heeft als doel om het ziekteproces in aangrenzend met
peritoneum bekleed organen in te bouwen, dit lukt ook meestal met behulp van infiltraatvorming.
Zo’n infiltraat is goed te voelen als een vaste, pijnlijke weerstand in de buikwand. Op den duur
verdwijnt het infiltraat (kan maanden duren) en herstelt de patiënt weer.
Voorbeeld is een appendiculair infiltraat infiltraat dat zich vormt rondom de ontstoken blinde
darm.
Niet in alle gevallen lukt het om de ontsteking in te bouwen en zal peritonitis uitbreiden over het
gehele buikvlies tot algehele peritonitis. Dit verschijnselen vormen samen een syndroom bekend
onder de term acute buik.
De acute buik
Kenmerkende verschijnselen: Scherpe, stekende continue pijn, défense musculaire en stilliggen van
de darmen
- Scherpe, stekende continue pijn
Primaire aanwezige ziekteproces moeilijk te lokaliseren door geleidelijk erger worden de pijn
naarmate de peritonitis zich uitbereid. De pijn kan plotseling en hevig zijn (peracuut), gerelateerd aan
de oorzaak: een maagperforatie kan op deze wijze peritonitispijn geven. Kenmerkend voor
peritoneale pijn is druk en loslaat pijn. Dit wordt veroorzaak doordat er niet alleen bij druk op het
zieke weefsel pijn ontstaat maar ook bij het loslaten van de buikvlies bij beweging.
- Défense musculaire
Betekent terugvechten (verdedigen) via spieraanspanning. Dit ontstaat als doel te voorkomen dat het
peritoneum wordt bewogen (pijn voorkomen). Dit zal de patiënt onbewust doen, passief spierverzet.
Défense musculaire is dus onwillekeurig (reflexmatig) aanspannen van de buikwandspier als gevolg
van pijn prikkeling van het buikvlies bij beweging. De intensiteit hiervan hangt af van de ernst van de
peritonitis. Het is dus een belangrijk symptoom, maar kan bij oudere mensen en kinderen uitblijven.
- Stilliggen van de darmen
Als reactie op de peritonitis zal de darmen gaan stilliggen (darmparalyse) doordat iedere beweging
pijn doet. Waardoor de darminhoud ook stilligt, dan wordt er gesproken van een ileus. In dit geval
door verlamming van de darmen (paralytische ileus) hierbij zijn er bij auscultatie geen darmgeluiden
te horen. Algemene ziekteverschijnselen: Ernstige malaise, anorexie, koorts en versnelde pols (door
ontsteking en kans op shock). Vocht en elektrolyten hopen zich op in de vrije buikholte en er is extra
sterke bloedvoorziening. Met als gevolg ondervulling van het vatenstelsel en kan op shock
Verloop
Bij algehele peritonitis is er kans dat ontstekingsvocht naar lagere delen in de buikwand stroomt. Als
de patiënt ligt zijn dat de vrij buikholte onder het middenrif (subfrenische holte) en het cavum
Douglasi. Het vocht kan daar makkelijk komen door de ligging van de ophangbanden van darmdelen
(mesentaria) en de adembeweging (het middenrif gaat op en neer en zuigt vocht mee). Hier kunnen
abcessen ontwikkelen. Het subfrenisch abces (onder het middenrif) is moeilijk te diagnosticeren en te
behandelen door de ligging. Het cavum douglasi kan met behulp van een rectaal toucher worden
vastgesteld, geopend en gedraineerd. Sepsis kan ontstaan. Hieraan overlijdt 30%.
,Onderwerpen
Peritonitis & Ileus
Verpleegkundig leiderschap
Zelfmanagement
Samenwerken
Schriftelijke rapportage
Zorgplan opstellen
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz)
Venapunctie
Infusie
, Peritonitis & Ileus
Peritonitis
De peritoneum (buikvlies) bekleedt de vrije buikholte en alle organen die zich daarin bevinden.
Peritonitis is een ontsteking van het buikvlies en kan zich lokaal of algeheel manifesteren. Meestal
begint het lokaal met plaatselijke verschijnselen, maar kan het zich uitbreiden op den duur naar
algehele peritonitis en dat geeft een ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
De ontstekingsreactie van het peritoneum heeft als doel om het ziekteproces in aangrenzend met
peritoneum bekleed organen in te bouwen, dit lukt ook meestal met behulp van infiltraatvorming.
Zo’n infiltraat is goed te voelen als een vaste, pijnlijke weerstand in de buikwand. Op den duur
verdwijnt het infiltraat (kan maanden duren) en herstelt de patiënt weer.
Voorbeeld is een appendiculair infiltraat infiltraat dat zich vormt rondom de ontstoken blinde
darm.
Niet in alle gevallen lukt het om de ontsteking in te bouwen en zal peritonitis uitbreiden over het
gehele buikvlies tot algehele peritonitis. Dit verschijnselen vormen samen een syndroom bekend
onder de term acute buik.
De acute buik
Kenmerkende verschijnselen: Scherpe, stekende continue pijn, défense musculaire en stilliggen van
de darmen
- Scherpe, stekende continue pijn
Primaire aanwezige ziekteproces moeilijk te lokaliseren door geleidelijk erger worden de pijn
naarmate de peritonitis zich uitbereid. De pijn kan plotseling en hevig zijn (peracuut), gerelateerd aan
de oorzaak: een maagperforatie kan op deze wijze peritonitispijn geven. Kenmerkend voor
peritoneale pijn is druk en loslaat pijn. Dit wordt veroorzaak doordat er niet alleen bij druk op het
zieke weefsel pijn ontstaat maar ook bij het loslaten van de buikvlies bij beweging.
- Défense musculaire
Betekent terugvechten (verdedigen) via spieraanspanning. Dit ontstaat als doel te voorkomen dat het
peritoneum wordt bewogen (pijn voorkomen). Dit zal de patiënt onbewust doen, passief spierverzet.
Défense musculaire is dus onwillekeurig (reflexmatig) aanspannen van de buikwandspier als gevolg
van pijn prikkeling van het buikvlies bij beweging. De intensiteit hiervan hangt af van de ernst van de
peritonitis. Het is dus een belangrijk symptoom, maar kan bij oudere mensen en kinderen uitblijven.
- Stilliggen van de darmen
Als reactie op de peritonitis zal de darmen gaan stilliggen (darmparalyse) doordat iedere beweging
pijn doet. Waardoor de darminhoud ook stilligt, dan wordt er gesproken van een ileus. In dit geval
door verlamming van de darmen (paralytische ileus) hierbij zijn er bij auscultatie geen darmgeluiden
te horen. Algemene ziekteverschijnselen: Ernstige malaise, anorexie, koorts en versnelde pols (door
ontsteking en kans op shock). Vocht en elektrolyten hopen zich op in de vrije buikholte en er is extra
sterke bloedvoorziening. Met als gevolg ondervulling van het vatenstelsel en kan op shock
Verloop
Bij algehele peritonitis is er kans dat ontstekingsvocht naar lagere delen in de buikwand stroomt. Als
de patiënt ligt zijn dat de vrij buikholte onder het middenrif (subfrenische holte) en het cavum
Douglasi. Het vocht kan daar makkelijk komen door de ligging van de ophangbanden van darmdelen
(mesentaria) en de adembeweging (het middenrif gaat op en neer en zuigt vocht mee). Hier kunnen
abcessen ontwikkelen. Het subfrenisch abces (onder het middenrif) is moeilijk te diagnosticeren en te
behandelen door de ligging. Het cavum douglasi kan met behulp van een rectaal toucher worden
vastgesteld, geopend en gedraineerd. Sepsis kan ontstaan. Hieraan overlijdt 30%.
