Samenvatting - Fysiologie, zorg en begeleiding

Lesdoelen vitale functies
Na het doorwerken van dit hoofdstuk kan je:
 De termen vitale functie en parameters definiëren en kaderen in de praktijk
 Normale en verschillende vormen van afwijkende lichaamstemperatuur verwoorden
 Het belang bespreken van nauwgezette observatie van vitale parameters
 De factoren die de lichaamstemperatuur beïnvloeden
 De zorg en begeleidingsmaatregelen bij koorts
 De verschillende manieren voor het meten van de (lichaams-)tempratuur met hun
indicaties tegenindicaties, voor- en nadelen
 De basisprincipes van technische handelingen toepassen bij opname van
lichaamstemperatuur
 De kenmerken van een normale ademhaling bij kinderen en volwassenen opnoemen.
 De kenmerken van pathologische ademhalingstypen opnoemen en hun oorzaken
verklaren
 Het begrip ademnood verklaren alsmede hoe deze toestand door de patiënt wordt
ervaren
 Beschrijven en verklaren welke lichaamshouding de ademhaling positief beïnvloeden
 De betekenis van polsslag verwoorden
 De kenmerken van normale en afwijkende polsslag beschrijven.
 De betekenis van bloeddruk onder de vorm van definitie verwoorden.
 De normale bloeddrukwaarden opnoemen.
 Het materiaal nodig voor bloeddrukopname beschrijven.
 De reflexen die verband houden met het bewustzijn van de patiënt opsommen
 De gradaties in verband met het bewustzijn weergeven en verklaren.
 Oorzaken in verband met veranderingen in verband met het bewustzijn opsommen
 Kent de indicaties voor specifieke observatie van bewustzijn
 Kan het belang aangeven van het gebruik van observatieschalen voor opvolgen van
het bewustzijn en kan deze kritisch bespreken
 Kent de terminologie in verband met het observeren van bewustzijn, polsbloeddruk,
lichaamstemperatuur en ademhaling en kan deze ook verklaren.
 Volgende termen verklaren: hypothermie, shock, pyrexie, pyrogenen tachypnoe,
bradypnoe, apnoe, orthopnoe, dyspnoe, paradoxale ademhaling, Küssmaul
ademhaling, Cheyne-stokes ademhaling, hyperpnoe, hyperventilatie, stridor
anoxemie, anoxie, asfyxie , fowlerhouding , RR, systolische bloeddruk ,diastolische
bloeddruk, hypertensie , hypotensie, miosis, mydriais, corneareflex, somnolentie ,
stupor, coma, delirium , lipothymie, syncope
Als voorbereiding op jullie practica rond deze skills verwachten wij van jullie dat jullie deze
cursus al oriënterend hebben doorgenomen en volgende items kennen
 Wat zijn de verschillende vitale parameters
 Wat zijn de normaalwaarden van deze parameters



Vitale functies
1

, Oriënterend kennen
Vitale parameters + normaalwaarden kennen

Vitale functie bij levensreddend handelen
= functie dat bij uitval levensbedreigend is
vb. bewustzijn, bloedcirculatie & ademhaling

Vitale functie in klinische situatie (wij gebruiken deze)
= lichamelijke functies die door CZS worden geregeld en van essentieel belang is
Vb. bloedc, pols, AH

Vitale parameters & vitale functies:
 Vitale p = hoeveel keer per minuut, … (veranderlijk)
 Vitale f = namen vb. AH, BZ, …

Normale parameters:
 Ademfreq  12/min
 Hartfreq  75 slagen/min
 RR  120/80 mmHg
 Bewustzijn  alert, aanspreken, pijn

Observatie van een zwangere:
1. Wegen, meten & voedingstoestand
2. Vitale functies
1. Lichaamstemp
2. Ademhaling
3. Circulatie: pols en bloeddruk
4. Bewustzijn

1. Lichaamstemperatuur
Homeostase
= evenwicht tussen warmteproductie en warmteverlies (geregeld in
thermoregulatoircentrum in hypothalamus)

Normale lichaamstemp
 36 -37gr Celsius, maar er zijn individuele verschillen en fysiologisch schommelingen

Lichaamstemperatuur
We bedoelen hiermee kerntemp, want in het lichaam is de temp niet overal gelijk

Kerntemperatuur
= temp in diepliggende weefsels



1.1. Fysiologische schommelingen die lichaamstemp beïnvloeden
 Spijsvertering

2

,  Leeftijd
o Kleine kinderen  groter lichaamsopp dus koelen sneller af
o Ouderen  trager metabolisme dus koelen sneller af
 Tijdstip
o 20:00-00:00  hoge temp
o 04:00-06:00  lage temp
 Hormonale effecten
o vapeurs
 Arbeid
 Omgevingstemp
 Emoties

1.2. Pathologische schommelingen
1.2.1 Hypothermie
= elke daling v/d lichaamstemp lager dan 36gr (axillair = oksel)

Oorzaken:
 Overdreven afkoeling
 Letsel CZS
 Prematuren
 Toxische stoffen vb. medicatie, alcohol

Gevolg:
 Achterste deel van hypothalamus (= warmt producerend deel) wordt gestimuleerd
waardoor:
o Toename van waakzaamheid en spieractiviteit vb. rillen (TEKENING)
o Stimulatie van OS-zenuwstelsel  ADR & NOR
 Kippenvel
 VC  bleke huid, koud, geen transpiratie
o Stimulatie van Thyroid (= schildklier) met verhoging van celstofwisseling
o Onvoldoende voeding  daling van stofwisseling

Behandeling:
 Causaal  afkoeling beletten, voedingstoestand verbeteren
 Symptomatisch  opwarmen

1.2.2 Hyperthermie
= stijging v/d lichaamstemp hoger dan 41gr, kan onherstelbare hersenschade veroorzaken
(axillair)(spoedeisend)

Ontstaan:
 Niet door pyrexie (= koorts)
 Lichaam produceert meer warmte en neemt meer warmte op uit omgeving dan het
kan afstaan

Oorzaken:
 Onvoldoende warmteverlies door warme en vochtige atmosfeer

3