Gynaecologische pathologie
Malinge / kwaadaardig aandoeningen
!!! 1. Algemene begrippen !!!
Maligne tumor
= kanker, ongecontroleerde celdelingen (mitose) met daardoor vorming van tumorern
In situ
= ter plaatse, basale membraan is intact dus geen uitzaaiingen mogelijk omdat er geen
contact is met lymfevaten & bloedvaten
Invasief
= basale membraan is doorbroken, uitzaaiingen mogelijk
Differentiatiegraad
= mate waarin bepaalde cel zich na mitose kan ontw tot nieuwe cel van dezelfde soort. Hoe
sneller de mitosen, hoe minder goed de ontw zal verlopen, hoe sneller de tumor zal groeien,
hoe agressiever
5-jaarsoverleving
= uitdrukking van prognose, de kans dat je 5j na diagnose/behandeling nog in leven zal zijn,
verschilt van tumor tot tumor (hoe groter percentage, hoe beter)
!! Stadiëring !!
= stadiumindeling die bepalend is voor de prognose, therapie & nabehandeling
Bij borstcarcinoom meestal klinisch TNM
o T = tumor
o N = lymfeklieren
o M = metasen
Ovarium, cervix, endometrium & vulva carcinoom volgens FIGO
o FIGO = wereldorgaan die zich bezighoudt met vanalles van gynaeco om de
zoveel jaar komen ze samen om richtlijnen te bespreken & ev behandeling aan
te passen
Staging
= onderzoeken die nodig zijn om te bepalen in welk stadium van ziekte pt zich bevindt
Labo
Biopsie
RX NMR CT
Onderzoek onder narcose
Voorbeschikkende/predisponerende factoren
= factoren die zorgen dat je een hoger risico hebt om bepaalde tumor te ontw
Vb. minder kans op borstkanker als je al zwanger geweest bent (HCG)
(Sentinelklierprocedure)
1
, Gynaecologische pathologie
= sentinelklier/schildwachtklier is de eerste lymfeklier die via lymfevat in verbinding staat
met tumor, hieruit kunnen de cellen zich verspreiden naar andere klieren. Vroeger werden
alle lymfeklieren verwijderd, nu enkel indien deze een tumorcel bevat
Voorbereiding: arts spuit radioactieve stof in tumor, deze tracer vloeit via lymfevaten
naar lymfeklieren
Beeldvorming kan klier zichtbaar maken, chirurg zet een merkteken op de huid
Tijdens ingreep zal chirurg met speciaal toestel sentinelklier opsporen & verwijderen
Therapie
Chirurgie
Chemo
Radiotherapie
Medicatie
Palliatieve therapie
2. Vulvacarcinoom
= schaamlipkanker
2.1. Algemeenheden & voorbeschikkende factoren
Ouder dan 70j
Obesitas
Hypertensie
Diabetes
Aanhoudende HPV-infectie
Cervixcarcinoom komt ALTIJD door HPV
2.2 Soorten
Plaveiselcelcarcinoom ( vulva = huid = plaveiselepitheel)
Voorstadium CIS = carcinoom in situ of VIN = vulvaire intra-epithelia neoplasie
Invasief
Gedifferentieerd, dus brave tumoren
CIS is erger dan VIN
2.3. Symptomen & diagnose
Jeuk, pijn, dyspareunie, veranderingen
Biopsie? Invasief of in situ
2.4. Uitbreiding & stadiëring
Groei van tumor
Per continuïtatem: direct doorgroei vagina, urethra, blaas, rectum,… RT
Lymfogenen uitbreiding liesklieren, invasief carcinoom
Hematogene uitbreiding in bloedbaan, NIET geneesbaar
2.5. Therapie & prognose
Chirurgie
2
Malinge / kwaadaardig aandoeningen
!!! 1. Algemene begrippen !!!
Maligne tumor
= kanker, ongecontroleerde celdelingen (mitose) met daardoor vorming van tumorern
In situ
= ter plaatse, basale membraan is intact dus geen uitzaaiingen mogelijk omdat er geen
contact is met lymfevaten & bloedvaten
Invasief
= basale membraan is doorbroken, uitzaaiingen mogelijk
Differentiatiegraad
= mate waarin bepaalde cel zich na mitose kan ontw tot nieuwe cel van dezelfde soort. Hoe
sneller de mitosen, hoe minder goed de ontw zal verlopen, hoe sneller de tumor zal groeien,
hoe agressiever
5-jaarsoverleving
= uitdrukking van prognose, de kans dat je 5j na diagnose/behandeling nog in leven zal zijn,
verschilt van tumor tot tumor (hoe groter percentage, hoe beter)
!! Stadiëring !!
= stadiumindeling die bepalend is voor de prognose, therapie & nabehandeling
Bij borstcarcinoom meestal klinisch TNM
o T = tumor
o N = lymfeklieren
o M = metasen
Ovarium, cervix, endometrium & vulva carcinoom volgens FIGO
o FIGO = wereldorgaan die zich bezighoudt met vanalles van gynaeco om de
zoveel jaar komen ze samen om richtlijnen te bespreken & ev behandeling aan
te passen
Staging
= onderzoeken die nodig zijn om te bepalen in welk stadium van ziekte pt zich bevindt
Labo
Biopsie
RX NMR CT
Onderzoek onder narcose
Voorbeschikkende/predisponerende factoren
= factoren die zorgen dat je een hoger risico hebt om bepaalde tumor te ontw
Vb. minder kans op borstkanker als je al zwanger geweest bent (HCG)
(Sentinelklierprocedure)
1
, Gynaecologische pathologie
= sentinelklier/schildwachtklier is de eerste lymfeklier die via lymfevat in verbinding staat
met tumor, hieruit kunnen de cellen zich verspreiden naar andere klieren. Vroeger werden
alle lymfeklieren verwijderd, nu enkel indien deze een tumorcel bevat
Voorbereiding: arts spuit radioactieve stof in tumor, deze tracer vloeit via lymfevaten
naar lymfeklieren
Beeldvorming kan klier zichtbaar maken, chirurg zet een merkteken op de huid
Tijdens ingreep zal chirurg met speciaal toestel sentinelklier opsporen & verwijderen
Therapie
Chirurgie
Chemo
Radiotherapie
Medicatie
Palliatieve therapie
2. Vulvacarcinoom
= schaamlipkanker
2.1. Algemeenheden & voorbeschikkende factoren
Ouder dan 70j
Obesitas
Hypertensie
Diabetes
Aanhoudende HPV-infectie
Cervixcarcinoom komt ALTIJD door HPV
2.2 Soorten
Plaveiselcelcarcinoom ( vulva = huid = plaveiselepitheel)
Voorstadium CIS = carcinoom in situ of VIN = vulvaire intra-epithelia neoplasie
Invasief
Gedifferentieerd, dus brave tumoren
CIS is erger dan VIN
2.3. Symptomen & diagnose
Jeuk, pijn, dyspareunie, veranderingen
Biopsie? Invasief of in situ
2.4. Uitbreiding & stadiëring
Groei van tumor
Per continuïtatem: direct doorgroei vagina, urethra, blaas, rectum,… RT
Lymfogenen uitbreiding liesklieren, invasief carcinoom
Hematogene uitbreiding in bloedbaan, NIET geneesbaar
2.5. Therapie & prognose
Chirurgie
2
