Inleiding onderwijswetenschappen literatuur
College 2 - behavioristische opvattingen over leren en
instructie
Leren permanente verandering kan intentioneel of niet intentioneel zijn kan bewust en
onbewust
Contiguïteit= wanneer 2 of meer zaken vaak genoeg met elkaar voorkomen, zij automatisch met
elkaar geassocieerd worden en een rechtstreekse samenhang vormen. grote rol bij klassieke
conditionering (focus op het leren van onvrijwillige emotionele of fysieke reacties (respondenten)).
Klassiek conditioneren met een hondenexperiment van Pavlov. Een neutrale stimulus werd vervolgd
door een ongeconditioneerde stimulus, wat weer leidde tot een ongeconditioneerde stimulus. Na
heel veel herhaling zorgde dit voor een geconditioneerde stimulus (geluid van de stemvork) voor een
geconditioneerde reactie (speeksel). Een verklaring is voorspelbaarheid of verwachting. het
ontstaan van automatische responsen op bepaalde omgeving.
Operante conditioneren (Skinner) gaat over de intentionele reacties van mensen. Gedrag door 2
omgevingsfactoren: antecedenten (wat voorafgaat aan bepaald gedrag) en de consequenties (de
gevolgen van bepaald gedrag) A-B-C-relatie
Typen van consequenties
- Reinforcement (bekrachtiging) consequentie die bepaald gedrag versterkt in duur of
frequent
o Positieve bekrachtiging: wanneer het gedrag een nieuwe stimulus
produceert/teweegbrengt zal gewenst gedrag uitlokken
o Negatieve bekrachtiging wanneer de consequentie ervoor zorgt dat een stimulus
wordt verwijderd uitlokken gewenst gedrag
- Punishment (straffen) gedrag verminderen/onderdrukken
o Presentation punishment (type 1) stimulus toevoegen om gewenst gedrag af te
remmen (huiswerk geven)
o Removal punishment (type 2) neemt prettige stimulus weg om gedrag te
verminderen (telefoon innemen)
Reinforcement schedules (bekrachtingsschema’s)
- Continuous reinforcement schedule een individu wordt voor iedere correcte respons
beloond bij het aanleren van nieuw gedrag
- Wanneer het gedrag aangeleerd is, is de beste manier om de vaardigheden te behouden:
intermittent reinforcement schedule individu wordt met tussenpozen beloond en dus
niet iedere keer interval en ratio; fixed en variabele
o Fixed-interval schema geeft bekrachtiging na een vastgestelde tijd
o Fixed-ratio schema is gebaseerd op vaste hoeveelheid responsen, die worden
gegeven voordat er bekrachtiging plaatsvindt.
Deze 2 zijn voorspelbaar nadeel
o Variabele-interval schema tijd varieert
o Variabele-ratio schema’s verandering hoeveelheid responsen
Hierdoor bij deze 2 onvoorspelbaarheid
Extinction sterft uit
Stimuls controle automatische een bepaald soort gedrag vertonen
Effective instruction delivery (EID) instructie is helder en specifiek, verwachtingen moet
gecomuniceerd worden en statements werken beter dan het stellen van vragen.
,Cueing een antecedent stimulus wordt aangeboden vlak voordat bepaald gedrag moet
plaatsvinden.
Prompting het uitlokken van bepaald gedrag, door het toevoegen van een extra stimulus (cue)
het is belangrijk dat de kinderen niet afhankelijk worden van de prompt om op de cue te reageren.
Methode voor het veranderen van gedrag
- Reinforcing with teacher attention leraar geeft aandacht en moedigt goed gedrag aan,
negatief gedrag wordt genegeerd. Om deze methode effectief te gebruiken moet de leraar
specifieke en geloofswaardige complimenten geven over het positieve gedrag.
- Selecting reinforces: the Primack principle gebruik van activiteit die voorkeur heeft bij de
leerling (high-frequency behavior) als bekrachtiger voor een activiteit die niet de voorkeur
heeft (low-frequency behavior) eerst dit, dan mag je dat..
- Shaping houdt in dat bekrachtiging plaatsvindt bij vooruitgang in plaats van wachten tot
perfectie in taken opslplitsen veel tijd
- Positive practice een fout of ongewenst gedraging niet gevolgd door straf, maar door de
verbetering van de leerling zelf door het gewenst gedrag te laten zien
- Contingency contracts leraar maakt individuele afspraken met zijn leerlingen om het
verloop van de prestaties vast te leggen afspraken maken is al een leerproces
- Token reinforcement systems beloningssysteem waarbij je punten kunt sparen die
ingewisseld kunnen worden voor een bepaalde beloning, alleen gebruiken als:
o Studenten consequent geen vooruitgang boeken, falen in academische
vaardigheden, die een intellectuele achterstand hebben of gedragsproblemen
hebben
o Om een klas te beteugelen waar geen controle over is
o Als motivatie voor studenten die geen interesse hebben in het onderwerp en niet
reageren op een andere aanpak
- Group consequences selectief groepje kinderen aanwijzen waarvan het gedrag
consequenties heeft voor de hele groep, of hele klas is verantwoordelijk voor he ontvangen
van een beloning. good behavior game
Als leraar omgaan met ongewenste gedragingen
- Negatieve bekrachtiging geeft mate van controle in de situatie
o Het gewenst gedrag moet positief verwoord worden; ook wanneer de klas klaagt
moet volgehouden worden; er moet gestreefd worden naar daadwerkelijke acties,
niet naar beloftes
- Reprimands klassikale berispingen hebben minder invloed op gedragsveranderingen dan
individuele berispingen die de klas niet kan horen
- Response cost bij het overtreden van een regel krijgt de leerling een waarschuwing --.
Hoe meer waarschuwingen, hoe groter de consequentie
- Social isolation een controversiële gedragsmethode voor het verminderen van ongewenst
gedrag 5/10 minuten alleen in een ruimte zetten na storend gedrag
- Some cautions about punishment straffen leert het kind niet wat welk gedrag ze wel
moeten vertonen 2 stappenplan voor straffen: na straf moet het kind de instructie en
bekrachtiging krijgen voor het gewenste gedrag
- Reaching every student: Severe behaviour problems bv belangrijkste regel op het bureau
van de leerlingen plakken.
Focus op functie van probleemgedrag (niet het probleemgedrag zelf)! Redenen voor
probleemgedrag:
1. Aandacht van andere ontvangen
2. Een onplezierige situatie uit de weg gaan
, 3. Een gewenst item of activiteit krijgen
4. Voldoen aan sensorische behoeften
Functional behavioral assessment (FBA)= het process waarin het ‘waarom’ van strorend gedrag
wordt onderzocht
Positive behavior supports (PBS)= interventiemethode bedenken die afgesteld zijn op het kind
gericht op ongewenst gedrag vervangen voor gewenst gedrag, terwijl doel voor de leerling gelijk blijft
Kracht om te kunnen leren/zelfmanagement:
- Goal setting (doelstellings fase)
- Monitoring and evaluating progress (zelfmonitoring)
- Self-reinforcement (zelfbekrachtiging)
Beyond behaviorsime: social learning theory
Enactief leren= leren door te doen en te ervaren wat de consequenties van je acties zijn
consequenties worden gezien als infromatieverschaffers onze interpretaties van de consequenties
creëren verwachtingen, beïnvloeden de motivatie en vormen een bepaald geloof.
Observationeel leren= door anderen te observeren (behavioristisch).
Zelfs als het leren heeft plaatsgevonden, komt dit soms nog niet tot uiting in het gedrag, totdat de
omstandigheden daarvoor juist zijn.
Bekrachtigers kunnen hun kracht verliezen als ze te vaak worden ingezet. Ook is iedereen anders,
maar een paar principes werken voor iedereen:
1. Niemand herhaalt graag gedrag dat wordt gestraft/genegeerd
2. Wanneer acties leiden tot positieve uitkomsten voor die persoon, is het waarschijnlijk dat die
acties zullen worden herhaald
3. Vaak lukt het leraren niet om goed gedrag te herkennen en te bekrachtigen. In plaats
daarvan reageren ze op ongewenst gedrag, waarbij ze soms het ongewenste gedrag
bekrachtigen
4. Waardering moet oprecht zijn om effect te hebben
5. Leerlingen kunnen altijd leren om meer zelfmanagement toe te passen
Videoclip 1 – Geprogrammeerde instructie
Teaching machine, voordelen:
1. De student leert direct wat goed is controleren zelf de antwoorden
2. Het motiverende effect; minder angst om te falen
3. Werken op eigen tempo
4. Iedere student volgt een zorgvuldig samengesteld programma stapjes
Schatting: dubbele leren in dezelfde tijd
Videoclip 2 – Mastery learning
Mastery learning= het beheersen van een opgave, voordat je naar de volgende opgave gaat.
2 modellen:
- Groepsmodel: alle studenten gaat op hetzelfde tempo door de stof heen de vooruitgang
stijgt stabiel over de tijd heen. Terwijl de inspanning erg kan veranderen
- Self-Paced Learning/Personalized System of Instruction: leerling gaat op eigen tempo door
stof heen over de tijd heen stijgt de vooruitgang met horten en stoten, maar de
inspanning is stabiel
Er zijn sterkere variabelen die het effect van mastery learning beïnvloeden:
College 2 - behavioristische opvattingen over leren en
instructie
Leren permanente verandering kan intentioneel of niet intentioneel zijn kan bewust en
onbewust
Contiguïteit= wanneer 2 of meer zaken vaak genoeg met elkaar voorkomen, zij automatisch met
elkaar geassocieerd worden en een rechtstreekse samenhang vormen. grote rol bij klassieke
conditionering (focus op het leren van onvrijwillige emotionele of fysieke reacties (respondenten)).
Klassiek conditioneren met een hondenexperiment van Pavlov. Een neutrale stimulus werd vervolgd
door een ongeconditioneerde stimulus, wat weer leidde tot een ongeconditioneerde stimulus. Na
heel veel herhaling zorgde dit voor een geconditioneerde stimulus (geluid van de stemvork) voor een
geconditioneerde reactie (speeksel). Een verklaring is voorspelbaarheid of verwachting. het
ontstaan van automatische responsen op bepaalde omgeving.
Operante conditioneren (Skinner) gaat over de intentionele reacties van mensen. Gedrag door 2
omgevingsfactoren: antecedenten (wat voorafgaat aan bepaald gedrag) en de consequenties (de
gevolgen van bepaald gedrag) A-B-C-relatie
Typen van consequenties
- Reinforcement (bekrachtiging) consequentie die bepaald gedrag versterkt in duur of
frequent
o Positieve bekrachtiging: wanneer het gedrag een nieuwe stimulus
produceert/teweegbrengt zal gewenst gedrag uitlokken
o Negatieve bekrachtiging wanneer de consequentie ervoor zorgt dat een stimulus
wordt verwijderd uitlokken gewenst gedrag
- Punishment (straffen) gedrag verminderen/onderdrukken
o Presentation punishment (type 1) stimulus toevoegen om gewenst gedrag af te
remmen (huiswerk geven)
o Removal punishment (type 2) neemt prettige stimulus weg om gedrag te
verminderen (telefoon innemen)
Reinforcement schedules (bekrachtingsschema’s)
- Continuous reinforcement schedule een individu wordt voor iedere correcte respons
beloond bij het aanleren van nieuw gedrag
- Wanneer het gedrag aangeleerd is, is de beste manier om de vaardigheden te behouden:
intermittent reinforcement schedule individu wordt met tussenpozen beloond en dus
niet iedere keer interval en ratio; fixed en variabele
o Fixed-interval schema geeft bekrachtiging na een vastgestelde tijd
o Fixed-ratio schema is gebaseerd op vaste hoeveelheid responsen, die worden
gegeven voordat er bekrachtiging plaatsvindt.
Deze 2 zijn voorspelbaar nadeel
o Variabele-interval schema tijd varieert
o Variabele-ratio schema’s verandering hoeveelheid responsen
Hierdoor bij deze 2 onvoorspelbaarheid
Extinction sterft uit
Stimuls controle automatische een bepaald soort gedrag vertonen
Effective instruction delivery (EID) instructie is helder en specifiek, verwachtingen moet
gecomuniceerd worden en statements werken beter dan het stellen van vragen.
,Cueing een antecedent stimulus wordt aangeboden vlak voordat bepaald gedrag moet
plaatsvinden.
Prompting het uitlokken van bepaald gedrag, door het toevoegen van een extra stimulus (cue)
het is belangrijk dat de kinderen niet afhankelijk worden van de prompt om op de cue te reageren.
Methode voor het veranderen van gedrag
- Reinforcing with teacher attention leraar geeft aandacht en moedigt goed gedrag aan,
negatief gedrag wordt genegeerd. Om deze methode effectief te gebruiken moet de leraar
specifieke en geloofswaardige complimenten geven over het positieve gedrag.
- Selecting reinforces: the Primack principle gebruik van activiteit die voorkeur heeft bij de
leerling (high-frequency behavior) als bekrachtiger voor een activiteit die niet de voorkeur
heeft (low-frequency behavior) eerst dit, dan mag je dat..
- Shaping houdt in dat bekrachtiging plaatsvindt bij vooruitgang in plaats van wachten tot
perfectie in taken opslplitsen veel tijd
- Positive practice een fout of ongewenst gedraging niet gevolgd door straf, maar door de
verbetering van de leerling zelf door het gewenst gedrag te laten zien
- Contingency contracts leraar maakt individuele afspraken met zijn leerlingen om het
verloop van de prestaties vast te leggen afspraken maken is al een leerproces
- Token reinforcement systems beloningssysteem waarbij je punten kunt sparen die
ingewisseld kunnen worden voor een bepaalde beloning, alleen gebruiken als:
o Studenten consequent geen vooruitgang boeken, falen in academische
vaardigheden, die een intellectuele achterstand hebben of gedragsproblemen
hebben
o Om een klas te beteugelen waar geen controle over is
o Als motivatie voor studenten die geen interesse hebben in het onderwerp en niet
reageren op een andere aanpak
- Group consequences selectief groepje kinderen aanwijzen waarvan het gedrag
consequenties heeft voor de hele groep, of hele klas is verantwoordelijk voor he ontvangen
van een beloning. good behavior game
Als leraar omgaan met ongewenste gedragingen
- Negatieve bekrachtiging geeft mate van controle in de situatie
o Het gewenst gedrag moet positief verwoord worden; ook wanneer de klas klaagt
moet volgehouden worden; er moet gestreefd worden naar daadwerkelijke acties,
niet naar beloftes
- Reprimands klassikale berispingen hebben minder invloed op gedragsveranderingen dan
individuele berispingen die de klas niet kan horen
- Response cost bij het overtreden van een regel krijgt de leerling een waarschuwing --.
Hoe meer waarschuwingen, hoe groter de consequentie
- Social isolation een controversiële gedragsmethode voor het verminderen van ongewenst
gedrag 5/10 minuten alleen in een ruimte zetten na storend gedrag
- Some cautions about punishment straffen leert het kind niet wat welk gedrag ze wel
moeten vertonen 2 stappenplan voor straffen: na straf moet het kind de instructie en
bekrachtiging krijgen voor het gewenste gedrag
- Reaching every student: Severe behaviour problems bv belangrijkste regel op het bureau
van de leerlingen plakken.
Focus op functie van probleemgedrag (niet het probleemgedrag zelf)! Redenen voor
probleemgedrag:
1. Aandacht van andere ontvangen
2. Een onplezierige situatie uit de weg gaan
, 3. Een gewenst item of activiteit krijgen
4. Voldoen aan sensorische behoeften
Functional behavioral assessment (FBA)= het process waarin het ‘waarom’ van strorend gedrag
wordt onderzocht
Positive behavior supports (PBS)= interventiemethode bedenken die afgesteld zijn op het kind
gericht op ongewenst gedrag vervangen voor gewenst gedrag, terwijl doel voor de leerling gelijk blijft
Kracht om te kunnen leren/zelfmanagement:
- Goal setting (doelstellings fase)
- Monitoring and evaluating progress (zelfmonitoring)
- Self-reinforcement (zelfbekrachtiging)
Beyond behaviorsime: social learning theory
Enactief leren= leren door te doen en te ervaren wat de consequenties van je acties zijn
consequenties worden gezien als infromatieverschaffers onze interpretaties van de consequenties
creëren verwachtingen, beïnvloeden de motivatie en vormen een bepaald geloof.
Observationeel leren= door anderen te observeren (behavioristisch).
Zelfs als het leren heeft plaatsgevonden, komt dit soms nog niet tot uiting in het gedrag, totdat de
omstandigheden daarvoor juist zijn.
Bekrachtigers kunnen hun kracht verliezen als ze te vaak worden ingezet. Ook is iedereen anders,
maar een paar principes werken voor iedereen:
1. Niemand herhaalt graag gedrag dat wordt gestraft/genegeerd
2. Wanneer acties leiden tot positieve uitkomsten voor die persoon, is het waarschijnlijk dat die
acties zullen worden herhaald
3. Vaak lukt het leraren niet om goed gedrag te herkennen en te bekrachtigen. In plaats
daarvan reageren ze op ongewenst gedrag, waarbij ze soms het ongewenste gedrag
bekrachtigen
4. Waardering moet oprecht zijn om effect te hebben
5. Leerlingen kunnen altijd leren om meer zelfmanagement toe te passen
Videoclip 1 – Geprogrammeerde instructie
Teaching machine, voordelen:
1. De student leert direct wat goed is controleren zelf de antwoorden
2. Het motiverende effect; minder angst om te falen
3. Werken op eigen tempo
4. Iedere student volgt een zorgvuldig samengesteld programma stapjes
Schatting: dubbele leren in dezelfde tijd
Videoclip 2 – Mastery learning
Mastery learning= het beheersen van een opgave, voordat je naar de volgende opgave gaat.
2 modellen:
- Groepsmodel: alle studenten gaat op hetzelfde tempo door de stof heen de vooruitgang
stijgt stabiel over de tijd heen. Terwijl de inspanning erg kan veranderen
- Self-Paced Learning/Personalized System of Instruction: leerling gaat op eigen tempo door
stof heen over de tijd heen stijgt de vooruitgang met horten en stoten, maar de
inspanning is stabiel
Er zijn sterkere variabelen die het effect van mastery learning beïnvloeden:
