E. GEMEENRECHTELIJKE REGEL INZAKE BELANGENCONFLICTEN
Art. 1.8, §6 BW : 2 luiken
1. EERSTE LUIK : VERBOD VOOR DE VERTEGENWOORDIGER OM ALS
WEDERPARTIJ VAN DE VERTEGENWOORDIGDE OP TE TREDEN
Vertegenwoordiger : mag niet als wederpartij van de vertegenwoordigde optreden
Rechtshandeling is dan vernietigbaar
Bv. vertegenwoordiger moet onroerend goed verkopen en wil dat zelf kopen = mag niet
Sanctie : rechtshandeling is nietig, tenzij de vertegenwoordigde hier expliciet of
stilzwijgend mee instemt
2. TWEEDE LUIK : VERBOD VOOR DE VERTEGENWOORDIGER OM OP TE
TREDEN IN GEVAL VAN EEN BELANGENCONFLICT
(niet kennen)
3. SANCTIE : RELATIEVE NIETIGHEID, TENZIJ DE VERTEGENWOORDIGDE
HEEFT INGESTEMD
Art. 1.8, §6 BW : nietigheidssanctie = relatieve nietigheid
Geldt niet wanneer de vertegenwoordigde, uitdrukkelijk of stilzwijgend, heeft
ingestemd met het optreden van de vertegenwoordiger
Alleen de vertegenwoordigde kan de nietigverklaring nastreven : zijn belangen
primeren op de belangen van de derde-medecontractant, tenzij er sprake is van
schijnvertegenwoordiging
De beschermde vertegenwoordigde kan ook instemmen met de rechtshandeling :
nietigheidssanctie geldt niet wanneer de vertegenwoordigde op de hoogte is van het
belangenconflict en er geen bezwaar tegen maakte
Rechtshandeling = nietig verklaard : vertegenwoordiger kan contractueel aansprakelijk
worden gesteld
Gerechtelijke opdracht : buitencontractuele aansprakelijkheid voor de
vertegenwoordiger voor de schade toegebracht aan de vertegenwoordigde
Als de derde medeplichtig is aan de fout van de vertegenwoordiger : ook aansprakelijk ten
aanzien van de vertegenwoordigde
Vertegenwoordiger : kan ook buitencontractueel aansprakelijk worden gesteld ten aanzien
van de derde die met de nietigverklaring van de door de vertegenwoordiger gestelde
rechtshandeling wordt geconfronteerd
VRAGEN
1. Wat is het verschil tussen verval en nietigverklaring?
2. Ziet u het verschil tussen het besproken arrest waarbij een vader een schenking aan
zijn gehuwde zoon had gedaan maar er na de echtscheiding van zijn zoon op wou
terugkomen omdat het geschonken goed in het gemeenschappelijk vermogen terecht
, was gekomen naar het toepasselijke (Nederlandse) recht en het gisteren besproken
arrest waarbij een vader een schenking had gedaan maar wegens de echtscheiding
erop wou terugkomen omdat hij de schenking alleen wou maken in het licht van de
huwelijkse staat van zoon en diens ex-echtgenote?
3. Hoe werkt de nietigverklaring naar derden toe?
4. Wat betekent de goede trouw in de regels van het BW over restitutie?
5. Wanneer wordt na nietigverklaring restitutie van reeds verrichte prestaties
geweigerd?
6. Wat is vertegenwoordiging?
7. Wat zijn de toepassingsvoorwaarden en het gevolg van schijnvertegenwoordiging?
8. Wat is middellijke vertegenwoordiging?
Verbintenissenrecht – les 11 (28.03), les 12 (30.03), les 13 (18.04) en les
14 (20.04)
DEEL 3 : INHOUD EN WERKING VAN HET CONTRACT
deel 2 : hoe komt een contract tot stand?
Contract bindt de partijen
Zij moeten de verbintenis uitvoeren
Hoe kom je tot een verbintenis?
Als een contract gesloten is, dan ben je gehouden tot de verbintenissen uit de wilsverklaring
maar ook uit de wet, gebruiken en ter goeder trouw
Dus om inhoud van contractuele gebondenheid te kennen, moet je kijken naar
wilsverklaring (contract) en nog veel meer
,Inhoud van een contract :
- Interpreteren,
- Aanvullen
- En matiging op grond van de goede trouw (regels die voortvloeien uit de feiten)
Derdenwerking : in welke mate kan een derde een contract halen uit een ander contract
Derdenwerking (p.575)
- Wie is partij en wie is derde?
- Wat zijn de principes en de uitzonderingen?
- Hoe zit het met de relativiteit en de tegenwerpelijkheid?
Beginsel : contract werkt tussen partijen tegenwerpelijkheid = beginsel dat geldt tov
derden, in welke mate kan je een contract inroepen tegen derden?
Art. 5.103 Relativiteit en tegenwerpelijkheid (definities)
CATEGORIEËN VAN PARTIJEN :
1. Partij : degene die rechtstreeks met een andere een contract sluit en dus tot een
wilsovereenstemming komt met een ander
2. Vertegenwoordiging : iemand krijgt de bevoegdheid om een ander te
vertegenwoordigingen bij het sluiten van een contract/stellen van een
rechtshandeling, de vertegenwoordigde is dan de contractspartij (niet de
vertegenwoordiger!)
3. Derde gaat toetreden tot een bestaand contract (= contracttoetreding) waardoor de
derde ook contractspartij wordt
Meerpartijencontract
Bv. verzekeraar had autoverzekering gesloten met verzekeringnemer (partij bij
verzekeringscontract) verzekerde is degene die verzekerd is door de verzekering
Bestuurder : geen partij bij verzekeringsovereenkomst
Cassatie : als je als derde de auto van een verzekerde bestuurt, dan wordt de
derde ook partij bij het verzekeringscontract
4. Contract tussen A en B : A draagt zijn contractpositie over aan C =
contractoverdracht
C wordt partij bij contract tussen A en B
5. Algemene rechtsopvolgers = algemene rechtsverkrijgenden (art. 5.104 BW) :
degene die de volledige patrimoniale positie overnemen van de voorganger en wordt
partij bij een contract die de voorgangen heeft gesloten
Overlijden van natuurlijk persoon of rechtspersoon (fusie van A en B tot C of
splitsing van C tot A en B) : gesloten contracten gaan over op de rechtsopvolger
- Bij die fusie dus naar C
- Bij een natuurlijk persoon naar de erfgenamen (2 mogelijkheden)
Door testament : legatarissen (aangeduid
door overleden persoon)
! Mogelijk : bijzondere legataris (= aangeduid
voor een specifiek element)
Door de wet : erfgenamen (aangeduid door
de wet, bv. kinderen) en hebben
, nalatenschap aanvaard (anders enkel
erfgerechtigden) !
Contract stopt dus niet met bestaan bij overlijden
In strijd met de wilsleer? Nee, door mechanisme van de aanvaarding van
nalatenschap neem je alles over, dus niet alleen het positieve
! Contracten gesloten in het licht van specifieke kenmerken/hoedanigheden/… :
worden niet overgedragen bij overlijden (= contracten intuitu personae), bv.
kunstwerken
Bijzondere rechtsopvolging
Bv. auto gaat over van A naar B, omdat B een
- Koper
- Of bijzondere legataris van A is
A had contract met X voor 3-jaarlijks onderhoud
- Koper en bijzondere legataris : krijgt auto MAAR contract met X gaat niet over (je
kan dat wel afspreken dat het contract wel overgaat met instemming van X)
Voorwerp is weggevallen : wat is lot van contract tussen A & X ? (andere
theorieën)
- Erfgenaam of legataris : krijgt auto en wordt partij bij contracten gesloten door A
dus ook bij contract met X
Vorige : partijen
Alle anderen : derden
RELATIVITEIT VAN OVEREENKOMSTEN (la relativité)
= betrekkelijkheid van contracten
= er ontstaan verbintenissen tussen partijen die het contract hebben gesloten en geen
verbintenissen tov derden (dat kan enkel via de wet)
Uitzonderingen (echte en valse) :
Echte uitzonderingen : (een derde kan een RECHT halen uit de verbintenis)
1. Derdenbeding (la stipulation pour autrui)
Contract tussen partijen A (bedinger) en B (belover), waarbij de ene een prestatie
bedingt en de andere een prestatie belooft ten behoeve van een derde-
degunstigde (tiers-benificièr)
Bv. belover draagt eigendom over van de auto MET DE BEDOELING om een
eigenrecht te geven aan de derde-begunstigde
Derde-begunstigde heeft een vordering tov de belover tot het afdwingen van de
prestatie
Derde kan dus een voordeel uit andermans contract afdwingen omdat die partijen
dat hebben gewild en dus een derdenbeding hebben ingelast in het contract
Nood aan een bedwing en dus niet afleiden uit de wet
Derde heeft een contractueel recht (recht wordt bepaald door het contract) : derde
krijgt zijn prestatie niet omdat de bedinger zijn prestatie niet uitvoert en dus de
belover zijn prestatie ook niet kan uitvoeren
Art. 1.8, §6 BW : 2 luiken
1. EERSTE LUIK : VERBOD VOOR DE VERTEGENWOORDIGER OM ALS
WEDERPARTIJ VAN DE VERTEGENWOORDIGDE OP TE TREDEN
Vertegenwoordiger : mag niet als wederpartij van de vertegenwoordigde optreden
Rechtshandeling is dan vernietigbaar
Bv. vertegenwoordiger moet onroerend goed verkopen en wil dat zelf kopen = mag niet
Sanctie : rechtshandeling is nietig, tenzij de vertegenwoordigde hier expliciet of
stilzwijgend mee instemt
2. TWEEDE LUIK : VERBOD VOOR DE VERTEGENWOORDIGER OM OP TE
TREDEN IN GEVAL VAN EEN BELANGENCONFLICT
(niet kennen)
3. SANCTIE : RELATIEVE NIETIGHEID, TENZIJ DE VERTEGENWOORDIGDE
HEEFT INGESTEMD
Art. 1.8, §6 BW : nietigheidssanctie = relatieve nietigheid
Geldt niet wanneer de vertegenwoordigde, uitdrukkelijk of stilzwijgend, heeft
ingestemd met het optreden van de vertegenwoordiger
Alleen de vertegenwoordigde kan de nietigverklaring nastreven : zijn belangen
primeren op de belangen van de derde-medecontractant, tenzij er sprake is van
schijnvertegenwoordiging
De beschermde vertegenwoordigde kan ook instemmen met de rechtshandeling :
nietigheidssanctie geldt niet wanneer de vertegenwoordigde op de hoogte is van het
belangenconflict en er geen bezwaar tegen maakte
Rechtshandeling = nietig verklaard : vertegenwoordiger kan contractueel aansprakelijk
worden gesteld
Gerechtelijke opdracht : buitencontractuele aansprakelijkheid voor de
vertegenwoordiger voor de schade toegebracht aan de vertegenwoordigde
Als de derde medeplichtig is aan de fout van de vertegenwoordiger : ook aansprakelijk ten
aanzien van de vertegenwoordigde
Vertegenwoordiger : kan ook buitencontractueel aansprakelijk worden gesteld ten aanzien
van de derde die met de nietigverklaring van de door de vertegenwoordiger gestelde
rechtshandeling wordt geconfronteerd
VRAGEN
1. Wat is het verschil tussen verval en nietigverklaring?
2. Ziet u het verschil tussen het besproken arrest waarbij een vader een schenking aan
zijn gehuwde zoon had gedaan maar er na de echtscheiding van zijn zoon op wou
terugkomen omdat het geschonken goed in het gemeenschappelijk vermogen terecht
, was gekomen naar het toepasselijke (Nederlandse) recht en het gisteren besproken
arrest waarbij een vader een schenking had gedaan maar wegens de echtscheiding
erop wou terugkomen omdat hij de schenking alleen wou maken in het licht van de
huwelijkse staat van zoon en diens ex-echtgenote?
3. Hoe werkt de nietigverklaring naar derden toe?
4. Wat betekent de goede trouw in de regels van het BW over restitutie?
5. Wanneer wordt na nietigverklaring restitutie van reeds verrichte prestaties
geweigerd?
6. Wat is vertegenwoordiging?
7. Wat zijn de toepassingsvoorwaarden en het gevolg van schijnvertegenwoordiging?
8. Wat is middellijke vertegenwoordiging?
Verbintenissenrecht – les 11 (28.03), les 12 (30.03), les 13 (18.04) en les
14 (20.04)
DEEL 3 : INHOUD EN WERKING VAN HET CONTRACT
deel 2 : hoe komt een contract tot stand?
Contract bindt de partijen
Zij moeten de verbintenis uitvoeren
Hoe kom je tot een verbintenis?
Als een contract gesloten is, dan ben je gehouden tot de verbintenissen uit de wilsverklaring
maar ook uit de wet, gebruiken en ter goeder trouw
Dus om inhoud van contractuele gebondenheid te kennen, moet je kijken naar
wilsverklaring (contract) en nog veel meer
,Inhoud van een contract :
- Interpreteren,
- Aanvullen
- En matiging op grond van de goede trouw (regels die voortvloeien uit de feiten)
Derdenwerking : in welke mate kan een derde een contract halen uit een ander contract
Derdenwerking (p.575)
- Wie is partij en wie is derde?
- Wat zijn de principes en de uitzonderingen?
- Hoe zit het met de relativiteit en de tegenwerpelijkheid?
Beginsel : contract werkt tussen partijen tegenwerpelijkheid = beginsel dat geldt tov
derden, in welke mate kan je een contract inroepen tegen derden?
Art. 5.103 Relativiteit en tegenwerpelijkheid (definities)
CATEGORIEËN VAN PARTIJEN :
1. Partij : degene die rechtstreeks met een andere een contract sluit en dus tot een
wilsovereenstemming komt met een ander
2. Vertegenwoordiging : iemand krijgt de bevoegdheid om een ander te
vertegenwoordigingen bij het sluiten van een contract/stellen van een
rechtshandeling, de vertegenwoordigde is dan de contractspartij (niet de
vertegenwoordiger!)
3. Derde gaat toetreden tot een bestaand contract (= contracttoetreding) waardoor de
derde ook contractspartij wordt
Meerpartijencontract
Bv. verzekeraar had autoverzekering gesloten met verzekeringnemer (partij bij
verzekeringscontract) verzekerde is degene die verzekerd is door de verzekering
Bestuurder : geen partij bij verzekeringsovereenkomst
Cassatie : als je als derde de auto van een verzekerde bestuurt, dan wordt de
derde ook partij bij het verzekeringscontract
4. Contract tussen A en B : A draagt zijn contractpositie over aan C =
contractoverdracht
C wordt partij bij contract tussen A en B
5. Algemene rechtsopvolgers = algemene rechtsverkrijgenden (art. 5.104 BW) :
degene die de volledige patrimoniale positie overnemen van de voorganger en wordt
partij bij een contract die de voorgangen heeft gesloten
Overlijden van natuurlijk persoon of rechtspersoon (fusie van A en B tot C of
splitsing van C tot A en B) : gesloten contracten gaan over op de rechtsopvolger
- Bij die fusie dus naar C
- Bij een natuurlijk persoon naar de erfgenamen (2 mogelijkheden)
Door testament : legatarissen (aangeduid
door overleden persoon)
! Mogelijk : bijzondere legataris (= aangeduid
voor een specifiek element)
Door de wet : erfgenamen (aangeduid door
de wet, bv. kinderen) en hebben
, nalatenschap aanvaard (anders enkel
erfgerechtigden) !
Contract stopt dus niet met bestaan bij overlijden
In strijd met de wilsleer? Nee, door mechanisme van de aanvaarding van
nalatenschap neem je alles over, dus niet alleen het positieve
! Contracten gesloten in het licht van specifieke kenmerken/hoedanigheden/… :
worden niet overgedragen bij overlijden (= contracten intuitu personae), bv.
kunstwerken
Bijzondere rechtsopvolging
Bv. auto gaat over van A naar B, omdat B een
- Koper
- Of bijzondere legataris van A is
A had contract met X voor 3-jaarlijks onderhoud
- Koper en bijzondere legataris : krijgt auto MAAR contract met X gaat niet over (je
kan dat wel afspreken dat het contract wel overgaat met instemming van X)
Voorwerp is weggevallen : wat is lot van contract tussen A & X ? (andere
theorieën)
- Erfgenaam of legataris : krijgt auto en wordt partij bij contracten gesloten door A
dus ook bij contract met X
Vorige : partijen
Alle anderen : derden
RELATIVITEIT VAN OVEREENKOMSTEN (la relativité)
= betrekkelijkheid van contracten
= er ontstaan verbintenissen tussen partijen die het contract hebben gesloten en geen
verbintenissen tov derden (dat kan enkel via de wet)
Uitzonderingen (echte en valse) :
Echte uitzonderingen : (een derde kan een RECHT halen uit de verbintenis)
1. Derdenbeding (la stipulation pour autrui)
Contract tussen partijen A (bedinger) en B (belover), waarbij de ene een prestatie
bedingt en de andere een prestatie belooft ten behoeve van een derde-
degunstigde (tiers-benificièr)
Bv. belover draagt eigendom over van de auto MET DE BEDOELING om een
eigenrecht te geven aan de derde-begunstigde
Derde-begunstigde heeft een vordering tov de belover tot het afdwingen van de
prestatie
Derde kan dus een voordeel uit andermans contract afdwingen omdat die partijen
dat hebben gewild en dus een derdenbeding hebben ingelast in het contract
Nood aan een bedwing en dus niet afleiden uit de wet
Derde heeft een contractueel recht (recht wordt bepaald door het contract) : derde
krijgt zijn prestatie niet omdat de bedinger zijn prestatie niet uitvoert en dus de
belover zijn prestatie ook niet kan uitvoeren
