Samenvatting - Bestuursrecht

Bestuursrecht



DEEL I. Publiekrecht in perspectief


Introductie

1. Wat is (bestuurs)recht?


- Recht is nodig vanaf dat we met twee zijn en de samenleving moeten organiseren
- Verbintenissen juridisch afdwingbaar maken




Wat is bestuursrecht?

- Tussen burger en overheid
 Organisatie en werking van bestuursorganen
 Beslechting van administratieve geschillen
- Hiervoor : administratieve rechtscolleges




DEEL I. PUBLIEKRECHT IN PERSPECTIEF


Basisbegrippen en centrale thema’s

1. Introductie

Bestuur in gelaagde rechtsorde :




Gelaagde rechtsorde : verschillende overheidsbanden

= verticale machtenscheiding

 Voorbeeld : federalisme (autonoom) / decentralisatie (ondergeschikt)



1

,Kan een overheid een onderneming zijn?

Ja, vb. bpost

 Verbonden met overheid
 Mogen mee concurreren met private markt




Horizontale machtenscheiding :

- Trias politica : WM , RM , UM
- UM = ons bestuur, onze administratie




2. Het bestuur : begrip en evolutie

Impact van horizontale machtenscheiding :

- Bestuur = organen en instellingen van de UM
 Nuancering : vb. lokale besturen


- Geen absolute scheiding der machten (meer dan uitvoerende taken)
 Materiele wetgeving vb. gemeentereglement
 Bestuurlijke rechtscolleges vb. RvS
 Ook WM en RM nemen bestuurlijke beslissingen vb. gunning
overheidsopdracht, aanwerving personeel




Impact van verticale machtenscheiding :

- Besturen in een gelaagde rechtsorde
 Federalisme : spreiding van bevoegdheden tussen verschillende autonome
rechtsordes
 Burger maakt deel uit van verschillende overheidsniveaus




2

,  Verhoudingen tussen verschillende bestuursniveaus met eigen
bevoegdheden en administratie
 Decentralisatie : centrale overheid kent bepaalde bevoegdheden toe aan
(ondergeschikte) lokale besturen
 Hierarchie der normen vb. gemeenten en provincies = territoriale
decentralisatie  hun besluiten moeten altijd voldoen aan hogere
rechtsnormen
 Administratief of bestuurlijk toezicht

 deconcentratie : delegatie van functies, maar soevereiniteit blijft
onverdeeld bij centrale overheid

 Geen aparte rechtspersoonlijkheid, onderdeel van centraal bestuur
vb. FOD (in naam van minister)
 Hiërarchisch toezicht




3. Opdracht van het bestuur


a. Taak van tenuitvoerlegging
- Beleid voeren
- Vele rechtsdomeinen
 Onderwijs, sociale zekerheid, milieu, ruimtelijke ordening

Moeten de regels (alles wat WM heeft beslist) …

We hebben dus veel organisaties nodig :

- Functionele decentralisatie
 Vb. publieke radio en omroep, NMBS, gemeenschapsonderwijs
 Hebben specifieke opdrachten

Hoe organiseren we dit?

- Modernisering naar het beeld van private ondernemerschap
- Verzelfstandiging door beroep op gespecialiseerde diensten




Voorbeeld : per beleidsdomein : departement en IVA’s… :




3

, … IVA’s met rechtspersoonlijkheid en EVA’s :




b. Taak van algemeen belang
- Belang van alle burgers behartigen
- Het bestuur behartigt het algemeen belang en oefent gezag uit
 Discretionaire vs gebonden bevoegdheid


- Dit leidt tot bijzondere prerogatieven* en een bevoorrechte positie van het
bestuur
1) Bijzonder statuut van overheidsgoederen


 Immuniteit van uitvoering = er kan geen beslag op gelegd worden
want ze zijn nodig voor de werking van de overheid


2) Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen = overheid beslist zelf
eenzijdig dingen binnen de taak van het algemeen belang


 Verregaande inmenging in private of ondernemingssfeer :
onteigening, belastingen heffen, discotheek sluiten,
omgevingsvergunning toekennen of weigeren



Rechtshandeling = handeling die je stelt met het oog op rechtsgevolgen

Discretionaire bevoegdheid  beleidsvrijheid

 Burger geen subjectief recht daarop

 gebonden bevoegdheid  dwingende regels

 Wel een subjectief recht

*Prerogatief = voorrecht (dat wij niet hebben)

4