Samenvatting Concepten Klinisch Redeneren

CONCEPT KLINISCH
REDENEREN
HOOFDSTUK 0: INLEIDING

1. INLEIDEND FILMPJE: PSYCHIATER JIM VAN OS OVER DE NIEUWE
GGZ

= in de video gaat het over Jim die verteld over zijn ervaring over psychiatrie. Hij heeft in
verschillende landen gestudeerd en merkte dat ze in verschillende landen heel andere
criteria hebben voor stoornissen. Landen hebben een heel ander beeld over bijvoorbeeld
psychose. Hij leert andere dingen in verschillende landen. Wat is nu juist? Hij pleit voor
het anders aanpakken van diagnose. Hij vind relaties ook belangrijk. Een relatie aangaan
is helend



DIAGNOSTISCHE FASE

Diagnostische fase:
 Diagnose matcht vaak niet met ervaring van de cliënten zelf
 Brede kwetsbaarheid, afhankelijk van weerbaarheid en context (cf
biopsychosociaal model)

Diagnostische fase: Dirk De Wachter: PSYCHISCHE VARIATIE ipv kwetsbaarheid
 “kwetsbaarheid” is des mensen en zorgt voor openheid en verbinding met
anderen
 Als je focust op “onkwetsbaarheid” krijg je betonnering
 Kwetsbaarheid is opening in die beton en licht doorlaat
 Vertrouwelijk spreken – niet op social media al je tranen tonen



BEHANDELFASE

 Relatie met consulent is belangrijker dan de technieken
 Therapeut = relatie-specialist met bepaalde competenties
 Samen zoeken naar zingevend doel en leren omgaan met kwetsbaarheden

 Subjectiviteit van psychische klachten
 Mensen op een herstel- en veranderingstraject krijgen door een scala aan
interpersoonlijke interventies van empathie tot confrontatie

Vragen die je moet stellen:
1. Wat is er met je gebeurd? (context)
2. Wat is je kwetsbaarheid en wat is je kracht?
3. Waar wil je naartoe? (doel)
4. Wat heb je nodig?


1

, CONCEPTEN KLINISCH REDENEREN

Samen zoeken naar zingevend doel en leren omgaan met kwetsbaarheden

Vanuit informatieverzameling: de vertaling maken van de (impliciete) hulpvraag
van de cliënt naar een handelingsgericht doel + positief geformuleerd, SMART
 Dit wordt neergeschreven in het behandelplan of handelingsplan

VERSLAGLEGGING – BEHANDELPLAN - HANDELINGSPLAN

Verslaglegging/ behandelplan/ handelingsplan
 Wie, wat, waar, wanneer, hoe?
 Klachten
 Hulpvraag/doelstelling
 Methodieken

Bv. Iedereen vindt dat ik het niet goed genoeg doe. Iedereen is kwaad op mij. Ik
heb met iedereen ruzie

Doelstelling?
 Ik wil leren omgaan met kritiek?
 Ik wil mijn mening op een adequate manier leren formuleren zodat
anderen mij beter begrijpen?
 Ik wil positiever leren denken?

Ethische dilemma’s:
bezorgdheid van hulpverleners of netwerk versus hulpvraag van de cliënt  het
subjectief lijden staat voorop! Agency of empowerment van de cliënt

DIRK DE WACHTER: DE KUNST VAN HET ONGELUKKIG ZIJN

 Niet alles moet ‘gefixt’ worden
 Hulpverleners zijn geen “reddende engelen”
 Normaliseren
 Acceptatie en delen (!)
 Bewust zijn van privilege
 Geluk zit in de zorg voor de medemens (= zin van het bestaan)
 Mooiste verbindingen tussen mensen ontstaan in die lastigheden




2

, HOOFDSTUK 1: EMOTIEREGULATIE

BREED BEGRIP

“Ik voel mij niet goed” “ik erger mij vaak” “ik kan weinig
verdragen”
“ik ben prikkelbaar” “ik heb stemmingsschommelingen” ”ik schrik
soms van mezelf”
“ik kan mijn woede niet beheersen”. “ik ben perfectionistisch” “ik
doe soms domme dingen”
“het wordt soms zwart voor mijn ogen” “ik herken
mezelf soms niet meer”

Vertaling naar doelstelling:

 Emotieregulatie
 Copingvaardigheden

ENKELE VOORBEELDEN:

 15 jarig meisje, opmerking thuis, vooral van broer – zwart voor mijn ogen.
Vechten. Schrik van mezelf.
 40 jarige man, gisteren in berghok zichzelf pijn gedaan. Toont handen. Ik
doe soms domme dingen.
 32 jaar. Heb een zoontje van 5. Gescheiden van de papa. Nieuwe relatie.
Woont bij mij. Ik heb CVS en fybromyalgie. en kan daarom niet gaan
werken. Ik ben perfectionistisch. Ik vind het belangrijk dat het netjes is. Ik
kan het niet verdragen als mijn kindje niet opruimt. Of als mijn man de
keuken niet meteen opkuist na het koken.

Doelstellingen zijn verschillend – maar overlappen wel
Emotieregulatie is niet hetzelfde als coping
 Emotieregulatie kan ook gaan om het in stand houden van positief gevoel
 Coping = verminderen van negatief gevoel en bevat ook gedragsmatige
component

Omgaan met “moeilijke situaties” – kan bv ook praktisch probleem zijn


1. EMOTIEREGULATIE

1.1 WAT ZIJN EMOTIES?

1. Primaire emoties
 Instincitief: niet aangeleerd
 Basisemoties (boos-blij-bang-bedroefd)
 Reptielenbrein


2. Secundaire emoties
 Als reactie op onze primaire emoties
 Als verdedigingsmechanisme voor de primaire emoties


3

,  Complexer
 Minder eenvoudig te herkennen
 Reacties die aangeleerd zijn, cultureel bepaald zijn

1.2 DRIE ELEMENTEN VAN EMOTIES

1. Subjectieve beleving
2. Fysiologische reactie
3. Gedragscomponent

1.3 WAT IS EMOTIEREGULATIE?

Geen emotie zonder regulatie + altijd in relatie tot de ander

EMOTIEREGULATIE (ER) = alle processen die beïnvloeden welke emoties je
ervaart, hoe en wanneer je deze ervaart, en hoe je ze uit

ER heeft tot doel niet overweldigd te raken door de intensiteit van emoties (te
weinig regulatie); of minder afstand te nemen van je gevoel (te veel regulatie)
 Belang van sociale context!




1.3.1 REGULATIE:
 Bewust (gecontroleerd: tot 10 tellen) of onbewust (automatisch:
weglopen)?
 Interne of externe emotieregulatie
 Intrinsiek of extrinsiek
 Adaptief of maladaptief? (afhankelijk van de context)


1.3.2 VERHOGING OF VERLAGING VAN NEGATIEVE OF POSITIEVE EMOTIES:
Balans tussen Behavioral Activation System en Behavioral Inhibition System
(BIS/BAS model van Gray)

Hoge BIS/ lage BAS = angstig, depressief (avoidance gerelateerd gedrag)
 cf parasympathisch systeem (rem)


4