Zso 8 + 9 perifeer en autonoom zenuwstelsel
Perifeer zenuwstelsel
- Omvat alle zenuwweefsel buiten czs
- Communicatie tssn czs en rest v lichaam
- Afferent en efferent deel:
o Afferent gedeelte
: info uit zintuigen en receptoren (sensibele info) naar CZS
o Efferent gedeelte
: dalende banen uit CZS brengt motorische info naar effectoren (spieren, klieren,
vetweefsel)
Willekeurig somatisch
Onwillekeurig vegetatief AZS
(Ortho)sympatisch
Parasympatisch
- Afferente deel brengt sensibeel info uit periferie naar centrale zenuwstelsel
- Efferente deel brengt motorische bevelen naar spieren en klieren
o Willekeurig deel somatosensorisch zenuwstelsel
Controle skeletspieren
o Autonoom, onwillekeurig deel autonoom zenuwstelsel
Controle gladde spierweefsel, hartspier, kliersecreties
Zenuwen
- Spinale zenuwen (ruggenmergzenuwen) 31 paar
o Gevormd door dorsale radix -> sensorische vezels , ventrale radix-> motorische
vezels uit ruggenmerg
o Verlaten wervelkolom / ruggenmerg segmenten via foramen intervertebrales
Cervicale segmenten cervicale zenuwen C1-C8
Thoracale segmenten thoracale zenuwen T1-T12
Lumbale segmenten lumbale zenuwen L1-L5
Sacrale segmenten sacrale zenuwen S1-S5 cauda equina
Coccygeale segment coccygeale zenuwen CO1
o (genoemd naar wervels waarmee ze worden geassocieerd dus waar ze
tussenuitkomen)
o Elk paar ruggenmergzenuwen is verbonden met specifiek deel v lichaamsopp
dermatoom
- Craniale zenuwen (hersenzenuwen) 12 paar
o Ontstaan uit kernen diep in hersenen / hersenstam
o Enkel sensorisch / motorisch of gemengd
Enkel sensorisch bv. n. olfactorius, n. opticus, n. vestibullocochlearis
o Nummering op basis v volgorde buitentreden uit hersenen
- Autonome zenuwen
o Lopen mee door dezelfde zenuwbundel als spinale / craniale zenuwen
Spinale zenuwen
Dermatoom
: specifiek deel v lichaamsopp dat verbonden is met bep spinale zenuw
, - Gordelroos
: infectie door varicella zoster virus v dorsale spinale waterpokken, virus blijft latent
aanwezig dat terug kan opstoten als gordelroos geeft aan op welk niveau v ruggenmerg
(segment) infectei zit
Vorming:
- Spinale zenuw is gemengd dus zowel motorisch als sensorisch
o Motorisch
: info vanuit cornu anterius via radix anterior periferie
o Sensorisch
: info vanuit periferie via radix dorsalis (met hierin dorsale spinale ganglion dat cellicamen v
sensorische neuronen bevat) naar cornu posterius
Begint met rm (hierin grijze stof in) in centraal kanaal, dorsaal alles sensorisch en alle delen v rm ventraal
gelegen zijn motorisch. De grijze stof: bovenste vlindervleugels zijn de dorsale hoorn, onderste
vlindervleugels zijjn de ventrale hoorn en aan zijkant de laterale hoorn. Spinale zenuw wordt dus nu
gevormd uit ventrale (motorisch) en dorsale (sensorisch) wortel, deze wortels zijn axon van neuronen (in
ventrale hoorn ligt cellichaam van ventrale wortel en van dorsale wortel ligt cellichaam in DSG dorsaal spinaal ganglion) Vanaf dat 2
wortels samenkomen spreken we dus over spinale zenuw, deze zenuw is gemengd en bevat dus
zowel sensorische als motorische info.
Ligging:
- In wervelkanaal zijn aparte zenuwwortels thv foramen intervertebrale ligt dorsale spinale
sensorische ganglion, bij buitentreden wervelkolom is spinale zenuw gemengde zenuw
Na verlaten wervelkolom splitst spinale zenuw in ventrale en dorsale ramus / tak gemengd (sensorisch
en motorisch loopt samen!!)
- Rami posteriores
: bezenuwing kleine gebieden achterkant hoofd, hals, romp
- Rami anteriores
: bezenuwing voorzijde, zijkanten v hals, romp, ledematen hieruit vormen
zenuwplexussen
o Cervicaal, lumbaal, sacraal (niet thoracaal, deze zenuwen zijn de n. intercostales)
o Hergroepering zenuwvezels en rangschikking
Meer dan 1 verzorgende spinale zenuw
Bij beschadiging v 1 zenuw geen functieverlies v gehele gebied / dermatoom
veroorzaken
Plexus cervicalis (C1-C5) - N. phrenicus
hals en diafragma
Plexus brachlialis (C5-T1) - N. medianis
schoudergordel en bovenste ledematen - N. radialis
- N. ulnaris
Plexus lumballis (T12-L4) - N. femoralis
bekkengordel en onderste ledematen
Plexus sacralis (L4-S4) - N. ischiadicus
bekkengordel en onderste ledematen
Perifeer zenuwstelsel
- Omvat alle zenuwweefsel buiten czs
- Communicatie tssn czs en rest v lichaam
- Afferent en efferent deel:
o Afferent gedeelte
: info uit zintuigen en receptoren (sensibele info) naar CZS
o Efferent gedeelte
: dalende banen uit CZS brengt motorische info naar effectoren (spieren, klieren,
vetweefsel)
Willekeurig somatisch
Onwillekeurig vegetatief AZS
(Ortho)sympatisch
Parasympatisch
- Afferente deel brengt sensibeel info uit periferie naar centrale zenuwstelsel
- Efferente deel brengt motorische bevelen naar spieren en klieren
o Willekeurig deel somatosensorisch zenuwstelsel
Controle skeletspieren
o Autonoom, onwillekeurig deel autonoom zenuwstelsel
Controle gladde spierweefsel, hartspier, kliersecreties
Zenuwen
- Spinale zenuwen (ruggenmergzenuwen) 31 paar
o Gevormd door dorsale radix -> sensorische vezels , ventrale radix-> motorische
vezels uit ruggenmerg
o Verlaten wervelkolom / ruggenmerg segmenten via foramen intervertebrales
Cervicale segmenten cervicale zenuwen C1-C8
Thoracale segmenten thoracale zenuwen T1-T12
Lumbale segmenten lumbale zenuwen L1-L5
Sacrale segmenten sacrale zenuwen S1-S5 cauda equina
Coccygeale segment coccygeale zenuwen CO1
o (genoemd naar wervels waarmee ze worden geassocieerd dus waar ze
tussenuitkomen)
o Elk paar ruggenmergzenuwen is verbonden met specifiek deel v lichaamsopp
dermatoom
- Craniale zenuwen (hersenzenuwen) 12 paar
o Ontstaan uit kernen diep in hersenen / hersenstam
o Enkel sensorisch / motorisch of gemengd
Enkel sensorisch bv. n. olfactorius, n. opticus, n. vestibullocochlearis
o Nummering op basis v volgorde buitentreden uit hersenen
- Autonome zenuwen
o Lopen mee door dezelfde zenuwbundel als spinale / craniale zenuwen
Spinale zenuwen
Dermatoom
: specifiek deel v lichaamsopp dat verbonden is met bep spinale zenuw
, - Gordelroos
: infectie door varicella zoster virus v dorsale spinale waterpokken, virus blijft latent
aanwezig dat terug kan opstoten als gordelroos geeft aan op welk niveau v ruggenmerg
(segment) infectei zit
Vorming:
- Spinale zenuw is gemengd dus zowel motorisch als sensorisch
o Motorisch
: info vanuit cornu anterius via radix anterior periferie
o Sensorisch
: info vanuit periferie via radix dorsalis (met hierin dorsale spinale ganglion dat cellicamen v
sensorische neuronen bevat) naar cornu posterius
Begint met rm (hierin grijze stof in) in centraal kanaal, dorsaal alles sensorisch en alle delen v rm ventraal
gelegen zijn motorisch. De grijze stof: bovenste vlindervleugels zijn de dorsale hoorn, onderste
vlindervleugels zijjn de ventrale hoorn en aan zijkant de laterale hoorn. Spinale zenuw wordt dus nu
gevormd uit ventrale (motorisch) en dorsale (sensorisch) wortel, deze wortels zijn axon van neuronen (in
ventrale hoorn ligt cellichaam van ventrale wortel en van dorsale wortel ligt cellichaam in DSG dorsaal spinaal ganglion) Vanaf dat 2
wortels samenkomen spreken we dus over spinale zenuw, deze zenuw is gemengd en bevat dus
zowel sensorische als motorische info.
Ligging:
- In wervelkanaal zijn aparte zenuwwortels thv foramen intervertebrale ligt dorsale spinale
sensorische ganglion, bij buitentreden wervelkolom is spinale zenuw gemengde zenuw
Na verlaten wervelkolom splitst spinale zenuw in ventrale en dorsale ramus / tak gemengd (sensorisch
en motorisch loopt samen!!)
- Rami posteriores
: bezenuwing kleine gebieden achterkant hoofd, hals, romp
- Rami anteriores
: bezenuwing voorzijde, zijkanten v hals, romp, ledematen hieruit vormen
zenuwplexussen
o Cervicaal, lumbaal, sacraal (niet thoracaal, deze zenuwen zijn de n. intercostales)
o Hergroepering zenuwvezels en rangschikking
Meer dan 1 verzorgende spinale zenuw
Bij beschadiging v 1 zenuw geen functieverlies v gehele gebied / dermatoom
veroorzaken
Plexus cervicalis (C1-C5) - N. phrenicus
hals en diafragma
Plexus brachlialis (C5-T1) - N. medianis
schoudergordel en bovenste ledematen - N. radialis
- N. ulnaris
Plexus lumballis (T12-L4) - N. femoralis
bekkengordel en onderste ledematen
Plexus sacralis (L4-S4) - N. ischiadicus
bekkengordel en onderste ledematen
