Voor de industriële revolutie (18e eeuw en eerste helft 19e eeuw)
—> aandacht voor gezondheid van het kind, goed onderwijs en opvoeding. Bedreigingen
gezondheid van het kind:
- Pokken —> besmetting via de luchtwegen. Preventie dmv variolatie en later vaccinatie
(pokkenbriefje). Door leerplicht tot 12 was er ook meteen een indirecte vaccinatiedrang.
Wereld uiteindelijk pokkenbrij verklaard
- Cholera —> darminfectie door consumeren besmet water. Verschil met tyfus: vreemde,
blauwe gelaatskleur, uitpuilende ogen
- Tyfus —> darminfectie door consumeren besmet water.
Cholera en tyfus belangrijkste doodsoorzaak bij zuigelingen.
Na de industriële revolutie (tweede helft 19e eeuw)
2 kenmerken:
1 —> Slechte leefomstandigheden in de stad
- Regionale verschillen in zuigelingensterfte —> door verschillen in kwaliteit van
drinkwater en bevolkingsdichtheid op verschillende plaatsen
- Sociale verschillen in zuigelingensterfte —> hogere sociale lagen kunnen riskante
stedelijke gebieden mijden en kunnen nieuwe hygiënische/ sanitaire regels eerder in de
praktijk brengen
2 —> Epidemiologische transitie: Overgang van de dominantie van besmettelijke
ziekten in een dominantie van chronische ziekten
Drie fasen:
1. Tijdperk van epi-/pandemieën en hongersnood —> sterfte hoog, gedomineerd door
infectieziekten
2. Tijdperk van afnemende epi-/pandemieën —> infectieziekten op retour, zuigelingen-
en kindersterfte daalt
3. Tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen —> meeste
mensen overleven kindertijd
De zorg voor kinderen komt vooral vanuit inzet van particulieren (Caritas) en
kruisverenigingen
Ná de industriële revolutie (20e eeuw)
Voornaamste bedreigingen voor de gezondheid van kinderen:
- Poliomyelitus —> virale infectieziekte. Griepachtige symptomen, meningitis en
verlamming
- Tuberculose —> bacteriële luchtweginfectieziekte. Voornamelijk bij zwakke,
ondervoede kinderen uit steden
De zorg voor kinderen komt vooral vanuit de gemeente
In deze tijd werd de schoolarts, het Rijksvaccinatieprogramma en de hielprik (bloed
onderzocht op een aantal zeldzame ziektes) ingevoerd.
- Jaren 60 – Gestandaardiseerde methodieken, Preventieprogramma’s en screeningen
Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
Wetgeving —> Wet Publieke Gezondheid
Uitvoerders —> onder andere GGD, thuiszorg en het CJG.
Financiering —> gemeente
,Determinanten die bepalend zijn voor gezondheid en ziekte op kinderleeftijd:
1. Medisch-Biologische factoren (erfelijkheid, aangeboren afwijkingen):
- Congenitale (aangeboren) afwijkingen
- Kwaadaardige aandoeningen: bijv. kanker (Leukemie, Hersentumoren,
Neuroblastomen, Niertumoren en Bottumoren)
2. Sociale omgeving (SES, cultuur). Kennis van hygiëne en voeding.
3. Fysieke milieu (kwaliteit water, lucht en woning)
4. Leefwijze (voeding, risicogedrag)
5. Zorgvoorzieningen (preventieve- en curatieve gezondheidszorg)
Lalonde -> Gezondheid wordt beïnvloed door 4 factoren
1. Biologische factoren 2. Omgeving
3. Voorzieningen 4. Leefstijl
Landelijk professioneel kader (LPK) geeft per ontwikkelingsfase van een kind aan
wanneer JGZ-organisaties onderdelen uit het Basispakket JGZ moeten aanbieden.
1. Prenatale periode - geboorte —> Prenataal huisbezoek, Maternale kinkhoest
vaccinatie, Verloskundige overdracht, Soms kraamoverdracht
2. 1e week na geboorte —> hielprik en gehoorscreening
3. 2e week - 4e week —> Huisbezoek: anamnese, baby zien, dossiervorming, advies.
4. 4e week - 12 maanden —> Afspraken bij JGZ: anamnese, advies lichamelijk
onderzoek, vaccinatie
5. 1 - 4 jaar —> Bij 14 maanden vaccinaties : BMR en MenACWY. Bij ongeveer 4 jaar:
DKTP. Verdere testen: Van Wiechenschema - Lichamelijk onderzoek - Ogentest
6. Voortgezet onderwijs —> Psychosociale ontwikkeling en gezondheid,
Zorgadviesteams en Ziekteverzuim
Nicolai Bernstein: Grondlegger bewegingswetenschappen
Bernstein’s vrijheidsgradenprobleem —> Het bewegingsapparaat kent (te) veel
onafhankelijke variabelen (vrijheidsgraden) die tegelijkertijd gecontroleerd moeten worden.
De oplossing hiervoor is coördinatie: (Bernstein’s drie stadia van leren)
1. Reduceren vrijheidsgraden (freezing): omvormen tot controleerbaar systeem
2. Incorporeren vrijheidsgraden (freeing): flexibeler maken
3. Uitbuiten externe krachten (exploitation): optimaliseren van actieve spierkrachten door
gebruik van externe, passieve reactiekrachten
Het leren van een motorische vaardigheid begint met houdingscontrole. Door
vrijheidsgraden in te perken (met bijvoorbeeld zijwieltjes) kan deze
houdingscontrole eerst ontwikkeld worden.
Motoriek is aangeboren (nativisme) —> Biologische bepaaldheid begrenst of bepaalt
de ontwikkeling. Fylogenetische vaardigheden (lopen, zitten etc)
Motoriek ontstaat uit ervaring (empirisme) —> Omgevingsinvloeden begrenzen of
bepalen de ontwikkeling. Ontogenetische vaardigheden (afhankelijk opvoeding, cultuur):
Stapreflex: verdwijnt rond 2 maanden
McGraw’s corticale inhibitiehypothese —> Hogere breincentra rijpen tot 2 maanden en
onderdrukken dan het reflex
, • Expliciet leren: eerst opdoen van expliciete kennis over hoe je moet bewegen.
• Impliciet leren: zonder eerste fase van opdoen van expliciete kennis.
• Expliciet leren zorgt voor meer synchrone activiteit van verbale en motorische gebieden
in de linker hemisfeer dan bij impliciet leren
- Onhandige kinderen profiteren meer van impliciet dan expliciet leren
- Kinderen met goed verbaal werkgeheugen profiteren meer van expliciet leren
- Kinderen met een goed visueel- ruimtelijk werkgeheugen profiteren mogelijk meer van
impliciet leren
Leeftijdsverschillen zijn duidelijk wanneer expliciet leren wordt beoordeeld, en zijn afwezig
wanneer impliciet leren wordt beoordeeld
Working memory —> mentaal opslagsysteem voor de korte termijn dat het mogelijk
maakt om informatie vast te houden en te manipuleren tijdens voortdurende cognitieve
activiteiten. Werkt met het expliciet leren, niet met impliciet.
Fonologische lus —> wordt gebruikt om informatie vast te houden of te bewaren, is
vroeg in de kindertijd actief.
Bij het ontwerpen van motorisch leren voor jongere kinderen, moeten primaire
instructievormen visueel zijn in plaats van verbaal, aangezien kinderen meer vertrouwen
op visueel- ruimtelijke aspecten van het werkgeheugen. Verbale fonologische aspecten
worden alleen maar efficiënter naarmate de taal zich ontwikkelt.
EBM —> Evidence Based Medicine
- Basis = richtlijnen. Bestaan uit samenvattingen van wetenschappelijk onderzoek en
afwegingen van verschillende zorgopties, aangevuld met ervaringen van
zorgprofessionals en zorggebruikers.
Hierarchie van bewijskracht
1. Richtlijnen
2. Meta-analyse Systematische reviews
3. Randomised controlled trials (RCT)
4. Observationele studies: cohort studies, case control studies
5. Meningen
JGZ positionering
- 0e lijn —> Preventie, school, wijk. Jeugdartsen.
- 1e lijn —> generalistische zorg in eigen omgeving. Huisarts.
- 2e lijn —> specialistische zorg in ziekenhuizen.
Positionering, steeds meer samenwerking tussen 0e 1e en 2e lijn om welzijn zo goed
mogelijk te kunnen ondersteunen.
1. Primaire preventie —> bij een verhoogd risico
2. Secundaire preventie —> wanneer de 1e pathofysiologische veranderingen zijn
opgetreden. Dit is het moment voor vroege opsporing
3. Tertiaire preventie —> wanneer de 1e verschijnselen zijn opgetreden. Moment waar
patiënt naar arts gaat.
—> aandacht voor gezondheid van het kind, goed onderwijs en opvoeding. Bedreigingen
gezondheid van het kind:
- Pokken —> besmetting via de luchtwegen. Preventie dmv variolatie en later vaccinatie
(pokkenbriefje). Door leerplicht tot 12 was er ook meteen een indirecte vaccinatiedrang.
Wereld uiteindelijk pokkenbrij verklaard
- Cholera —> darminfectie door consumeren besmet water. Verschil met tyfus: vreemde,
blauwe gelaatskleur, uitpuilende ogen
- Tyfus —> darminfectie door consumeren besmet water.
Cholera en tyfus belangrijkste doodsoorzaak bij zuigelingen.
Na de industriële revolutie (tweede helft 19e eeuw)
2 kenmerken:
1 —> Slechte leefomstandigheden in de stad
- Regionale verschillen in zuigelingensterfte —> door verschillen in kwaliteit van
drinkwater en bevolkingsdichtheid op verschillende plaatsen
- Sociale verschillen in zuigelingensterfte —> hogere sociale lagen kunnen riskante
stedelijke gebieden mijden en kunnen nieuwe hygiënische/ sanitaire regels eerder in de
praktijk brengen
2 —> Epidemiologische transitie: Overgang van de dominantie van besmettelijke
ziekten in een dominantie van chronische ziekten
Drie fasen:
1. Tijdperk van epi-/pandemieën en hongersnood —> sterfte hoog, gedomineerd door
infectieziekten
2. Tijdperk van afnemende epi-/pandemieën —> infectieziekten op retour, zuigelingen-
en kindersterfte daalt
3. Tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen —> meeste
mensen overleven kindertijd
De zorg voor kinderen komt vooral vanuit inzet van particulieren (Caritas) en
kruisverenigingen
Ná de industriële revolutie (20e eeuw)
Voornaamste bedreigingen voor de gezondheid van kinderen:
- Poliomyelitus —> virale infectieziekte. Griepachtige symptomen, meningitis en
verlamming
- Tuberculose —> bacteriële luchtweginfectieziekte. Voornamelijk bij zwakke,
ondervoede kinderen uit steden
De zorg voor kinderen komt vooral vanuit de gemeente
In deze tijd werd de schoolarts, het Rijksvaccinatieprogramma en de hielprik (bloed
onderzocht op een aantal zeldzame ziektes) ingevoerd.
- Jaren 60 – Gestandaardiseerde methodieken, Preventieprogramma’s en screeningen
Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
Wetgeving —> Wet Publieke Gezondheid
Uitvoerders —> onder andere GGD, thuiszorg en het CJG.
Financiering —> gemeente
,Determinanten die bepalend zijn voor gezondheid en ziekte op kinderleeftijd:
1. Medisch-Biologische factoren (erfelijkheid, aangeboren afwijkingen):
- Congenitale (aangeboren) afwijkingen
- Kwaadaardige aandoeningen: bijv. kanker (Leukemie, Hersentumoren,
Neuroblastomen, Niertumoren en Bottumoren)
2. Sociale omgeving (SES, cultuur). Kennis van hygiëne en voeding.
3. Fysieke milieu (kwaliteit water, lucht en woning)
4. Leefwijze (voeding, risicogedrag)
5. Zorgvoorzieningen (preventieve- en curatieve gezondheidszorg)
Lalonde -> Gezondheid wordt beïnvloed door 4 factoren
1. Biologische factoren 2. Omgeving
3. Voorzieningen 4. Leefstijl
Landelijk professioneel kader (LPK) geeft per ontwikkelingsfase van een kind aan
wanneer JGZ-organisaties onderdelen uit het Basispakket JGZ moeten aanbieden.
1. Prenatale periode - geboorte —> Prenataal huisbezoek, Maternale kinkhoest
vaccinatie, Verloskundige overdracht, Soms kraamoverdracht
2. 1e week na geboorte —> hielprik en gehoorscreening
3. 2e week - 4e week —> Huisbezoek: anamnese, baby zien, dossiervorming, advies.
4. 4e week - 12 maanden —> Afspraken bij JGZ: anamnese, advies lichamelijk
onderzoek, vaccinatie
5. 1 - 4 jaar —> Bij 14 maanden vaccinaties : BMR en MenACWY. Bij ongeveer 4 jaar:
DKTP. Verdere testen: Van Wiechenschema - Lichamelijk onderzoek - Ogentest
6. Voortgezet onderwijs —> Psychosociale ontwikkeling en gezondheid,
Zorgadviesteams en Ziekteverzuim
Nicolai Bernstein: Grondlegger bewegingswetenschappen
Bernstein’s vrijheidsgradenprobleem —> Het bewegingsapparaat kent (te) veel
onafhankelijke variabelen (vrijheidsgraden) die tegelijkertijd gecontroleerd moeten worden.
De oplossing hiervoor is coördinatie: (Bernstein’s drie stadia van leren)
1. Reduceren vrijheidsgraden (freezing): omvormen tot controleerbaar systeem
2. Incorporeren vrijheidsgraden (freeing): flexibeler maken
3. Uitbuiten externe krachten (exploitation): optimaliseren van actieve spierkrachten door
gebruik van externe, passieve reactiekrachten
Het leren van een motorische vaardigheid begint met houdingscontrole. Door
vrijheidsgraden in te perken (met bijvoorbeeld zijwieltjes) kan deze
houdingscontrole eerst ontwikkeld worden.
Motoriek is aangeboren (nativisme) —> Biologische bepaaldheid begrenst of bepaalt
de ontwikkeling. Fylogenetische vaardigheden (lopen, zitten etc)
Motoriek ontstaat uit ervaring (empirisme) —> Omgevingsinvloeden begrenzen of
bepalen de ontwikkeling. Ontogenetische vaardigheden (afhankelijk opvoeding, cultuur):
Stapreflex: verdwijnt rond 2 maanden
McGraw’s corticale inhibitiehypothese —> Hogere breincentra rijpen tot 2 maanden en
onderdrukken dan het reflex
, • Expliciet leren: eerst opdoen van expliciete kennis over hoe je moet bewegen.
• Impliciet leren: zonder eerste fase van opdoen van expliciete kennis.
• Expliciet leren zorgt voor meer synchrone activiteit van verbale en motorische gebieden
in de linker hemisfeer dan bij impliciet leren
- Onhandige kinderen profiteren meer van impliciet dan expliciet leren
- Kinderen met goed verbaal werkgeheugen profiteren meer van expliciet leren
- Kinderen met een goed visueel- ruimtelijk werkgeheugen profiteren mogelijk meer van
impliciet leren
Leeftijdsverschillen zijn duidelijk wanneer expliciet leren wordt beoordeeld, en zijn afwezig
wanneer impliciet leren wordt beoordeeld
Working memory —> mentaal opslagsysteem voor de korte termijn dat het mogelijk
maakt om informatie vast te houden en te manipuleren tijdens voortdurende cognitieve
activiteiten. Werkt met het expliciet leren, niet met impliciet.
Fonologische lus —> wordt gebruikt om informatie vast te houden of te bewaren, is
vroeg in de kindertijd actief.
Bij het ontwerpen van motorisch leren voor jongere kinderen, moeten primaire
instructievormen visueel zijn in plaats van verbaal, aangezien kinderen meer vertrouwen
op visueel- ruimtelijke aspecten van het werkgeheugen. Verbale fonologische aspecten
worden alleen maar efficiënter naarmate de taal zich ontwikkelt.
EBM —> Evidence Based Medicine
- Basis = richtlijnen. Bestaan uit samenvattingen van wetenschappelijk onderzoek en
afwegingen van verschillende zorgopties, aangevuld met ervaringen van
zorgprofessionals en zorggebruikers.
Hierarchie van bewijskracht
1. Richtlijnen
2. Meta-analyse Systematische reviews
3. Randomised controlled trials (RCT)
4. Observationele studies: cohort studies, case control studies
5. Meningen
JGZ positionering
- 0e lijn —> Preventie, school, wijk. Jeugdartsen.
- 1e lijn —> generalistische zorg in eigen omgeving. Huisarts.
- 2e lijn —> specialistische zorg in ziekenhuizen.
Positionering, steeds meer samenwerking tussen 0e 1e en 2e lijn om welzijn zo goed
mogelijk te kunnen ondersteunen.
1. Primaire preventie —> bij een verhoogd risico
2. Secundaire preventie —> wanneer de 1e pathofysiologische veranderingen zijn
opgetreden. Dit is het moment voor vroege opsporing
3. Tertiaire preventie —> wanneer de 1e verschijnselen zijn opgetreden. Moment waar
patiënt naar arts gaat.
