Samenvatting Het speelveld, de spelregels en de spelers, ISBN: 9789462927285 Inleiding Tot De Sociologie

Sociologie samenvatting examen
Inleiding
 Universiteit
o Rijkere ouders  hoger opgeleid  betere ondersteuning kinderen  kinderen hogere punten
o Democratiseren (=toegankelijker maken)  nog steeds niet gelukt
o Vakken meesleuren  kosten overheid
 Grotere ongelijkheid door corona
o Afstandsonderwijs grotere kloof met lagere klasse (vaak geen rust)
o Zwaar getroffen  sociaaleconomisch kwetsbaar profiel
 Inkomensverlies zeer ongelijk verdeeld
 Sociologie
o Aandacht voor maatschappelijke problemen
 ongelijkheid, rol van de vrouw, macht, armoede, diversiteit, vergrijzing,…
o aandacht voor structuren
 gezinnen, bedrijven,scholen en economie
o aandacht voor grote maatschappelijke ontwikkelingen (vb rol van vrouw is samenleving)
o = Een betere kennis van de samenleving en haar belangrijkste componenten
 Sociologische verbeelding  kennis toepassen en kritische houding


Hoofdstuk 1: over de eigen aard van de samenleving
‘Samenlevingskunde’
 Socius  metgezel
 Societas  maatschappij
 Logos  kennis

Een beeld van een titel





o Elementen oefenen constant druk op elkaar uit
o Verschillende speelvelden met andere regels (bv thuis, aula)
o Status vaak gelinkt met beroep (vb. vuilnisman)

Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog
 Sociologische verbeelding
o = Levendig bewustzijn van relatie tussen (persoonlijke en dagelijkse) ervaring en de ruimere
samenleving. (CW Mills)
o = het vermogen om afstand te nemen van actuele toestand en een alternatief standpunt in te
nemen
o Seeing the strange in the familiar

,  vb plaats in aula  op bepaalde manier gaan zitten
o tea drinking  soms voorbeeld of signaal van goede gezondheid
 kan traditie zijn om op bepaald moment in de dag thee te drinken
 kan gezien worden als type drug (zoals caffeine in koffie)
 kan sociale activiteit omvatten (meeting for tea)
 focus minder om consumptie meer op elkaar ontmoeten
 eten en drinken
o komt hier door arbeidsmigratie
o bestek/stokjes/handen  overal ander normaal
o kookboeken  evolueert samen met onze eetgewoonte (wordt meer exotischer)
 toiletgewoontes verschillen
o vb chineese toilet, squatten voor toilet
 sport
o golf  sociaal- gekleurde vrijetijdsbesteding (is dure sport)
o geslacht duwt naar type van vrijetijdsbesteding
 normen en waarden
o vb zitpositie veranderd bij elke andere sociale situatie
o vb dresscode knokke
o vb etiquetteregels in Brits koningshuis
o liefde vooral binnen eigen sociale groep
 Alles is contingent, maar niet arbitrair.
o Contigent
 = als het ook anders had kunnen zijn dan hoe het nu is
 vb we kunnen niet vork tegen lepel zeggen  taal evolueert met tijd en context
o Niet arbitrair
 = Het is niet omdat er een bepaald sociaal gebruik , ook anders had kunnen zijn, dat er
geen goede redenen bestaan voor de manier waarop het vorm krijgt.
 vb Aziatisch eten kleiner  makkelijker met stokjes
 sociologische verbeelding vs gezond verstand
o sociologisch  wetenschappelijk verklaren waarom wij op die manier handelen





o Geschiedenis  onstaan en ontwikkeling maatschappelijke structuren
o Biografie  ervaringen van individuele mensen
o Relaties  instituties, organisaties
 the social versus the individual




Hoe we werken, hoe dingen
Gedrag van individuen  nieuw maatschappelijk fenomeen
gestapeld zijn in winkel…
op sociale media




o
 Echtscheidingen

,Ontkerking 




o
o Op platteland meer gecontroleerd  meer getrouwd
 Zelfdoding
o Emile Durkheim
 Bekeek volgens hem sleutelvariabelen: religie, burgerlijke staat, woonplaats (stad of
platteland), aan- of afwezigheid van militaire opleiding
o Echte reden  sociale integratie
 Tekort/ teveel  anomie (niet meer identificeren in maatschappij  meer kans op
suïcides
 Vb. sektes, kamikazepiloten
 Arbeidsethos  latente deprivatiemodel




o
o Manifeste functie  zichtbare, dominante functie
o Latente functie  doet je goed voelen, sociale status
 Vb werklozen  verliezen deel van jezelf, kan je niet compenseren, geen structuur,
uitzichtlozen dagen  niet goed voor welzijn
 Ziekte en dood
o Hogere levensverwachting door gezondheidszorg
o Mannen  gevaarlijkere jobs, levenstijl
o Zonder diploma minder lang leven  ongelijkheid in de samenleving neemt toe  hoger
opgeleiden gezonder
o Corona  precaire arbeidsposities zijn fragieler, vakker besmet

Conclusie
 Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, in hun
ontstaan, voortbestaan en veranderen, en tevens het sociale handelen van mensen in de interactie met
deze patronen en structuren.
 Sociologie als wetenschap
o Het vaststellen van een statistisch verband + het begrijpen van dat verband in termen van
verwachtingen (hypothesen)
o = Verklaren in de sociologie
 Leren denken  ‘Antecedenten’ en ‘consequenten
 Rode draad binnen sociologie  de magische driehoek van Berger en Luckmann

, o




Hoofdstuk 2: de samenleving is een veld van tegengestelde
krachten
 Samenleving complexer dan we denken  onverwachte maatschappelijke factoren
 Effecten soms tegenstrijdig  vb sparen: goed voor individu  slecht voor economie

De klassiekers van de sociologie




 Karl marx
o Sociologie  visie van marx
o Klassenstrijd
o Conflicttheorie
 = de constante strijd tussen arm en rijk veroorzaakt door rijken die hun rijkdom en
hulpbronnen beschermen en vergroten
 Emile Durkheim
o Vervreemding van arbeid  voelt zich niet meer verbonden met normen van samenleving
 Vb concurrenten
o Anomie (= verloren zijn in de samenleving)  hoger zelfdodingscijfer
 Max Weber
o Kapitalisme en protestantisme samen opgekomen  gelinkt?  protestantisme benadrukte
belang arbeid
 bij geboorte al beslist hemel of hel  hard werken om naar hemel te mogen

Het mattheuseffect
 kinderen voortrekken van 2 werkende ouders
 werkloze ouder(s)  minder voorrang want logische gedachte dat ze er zelf op zouden kunen passen 
moeilijker werk te zoeken => vicieuze cirkel

Kracht I: Individu versus samenleving
 conformisme en tekenwaarde
o vb mode  onderscheiden van kledij maar niet uit boot vallen
 DILEMMA 1: wederzijdse invloed