Hoofdstuk 2: Hoe ziet agressie eruit?
2.1. Een zevenkoppige draak!
Agressie heeft verschillende gezichten en kan diverse vormen aannemen
Expliciete uitingsvormen Subtielere, minder opvallende uitingsvormen
= het is erg zichtbaar dat er met geweld een = het is niet onmiddellijk zichtbaar dat er een
grens wordt overschreden grens wordt overschreden
Bv: kopstoot op het voetbalplein, de Bv: een foto delen van iemand binnen een
ingestampte deur bij een vechtscheiding, WhatsApp-groep, kinderen die voor uren alleen
krassen die een jongere toebrengt in zijn arm worden gelaten in een appartement, het
opzettelijk achterhouden van informatie, …
Opgelet!
Het is belangrijk om ook de subtielere vormen van agressie in kaart te brengen
Het benoemen en herkennen van alle soorten agressie is een eerste stap in het kunnen
hanteren er van
Hoe moeten we dan kijken naar agressie-incidenten?
Na gaan op wie of wat de agressie is gericht, wat het doelwit van het grensoverschrijdend
gedrag is
Op een ander persoon? (binnen deze cursus kijken we vooral hiernaar)
Op een object?
Ten aanzien van zichzelf? (automutilatie, drug en alcohol gebruik, zelfdoding, …)
2.2. Agressie gevierendeeld: vier uitingsvormen van agressie
Er zijn vier uitingsvormen van agressie:
Verbale vormen van agressie Oorspronkelijke indeling binnen de
literatuur maar nier elke vorm van
agressie uit zich in verbale of fysieke
handelingen
Fysieke vormen van agressie
Bv: aanstaren, stalken, …
Psychische of emotionele agressie
Verbale agressie In de meeste agressie-incidenten
zien we een combinatie van
meerdere uitingsvormen
Fysieke agressie
Seksuele agressie
1
, Psychische of emotionele agressie
Dit zijn de meest voorkomende vormen van agressie.
Voorbeelden:
Pestgedrag (een leerling die nooit wordt meegevraagd naar feestjes), genegeerd worden,
vernederingen, kleineringen, onthouden van liefde als ouder, (emotionele) chantage, inperken van
bewegingsvrijheid, dreigementen, onlinevormen zoals afpersing en manipulatie, dreigen tot het
verspreiden van belastend beeldmateriaal, …
Sommige van deze vormen worden vooraf gegaan door fysieke of seksuele geweldpleging
Verbale agressie
Ook verbale agressie of agressie geuit via woorden is een veelvoorkomende uitingsvorm
Het kan op zichzelf staan of voorkomen in combinatie met fysieke, seksuele of psychologisch
emotionele agressie
Het wordt zowel mondeling als schriftelijk geuit (denk bijvoorbeeld aan sms’jes)
Voorbeelden:
Met woorden onderuit halen, cynische opmerkingen, haatberichten, schelden, …
Fysieke agressie
Het omvat alle vormen van agressie waarmee de fysieke integriteit van de ander geschonden wordt
Er bestaan lichtere en ernstigere vormen van fysieke agressie
Meestal gaat het om bekende daders (familie, vrienden, leerkrachten, begeleiders, …)
Slachtoffers zijn zowel vrouwen als mannen
Vrouwen: kwetsbaar voor fysieke agressie door echtgenoot of partner gepaard met
seksuele en emotionele agressie dat een langzame opbouw kent waarbij de grenzen
steeds meer verschoven worden
Mannen: kwetsbaar voor fysieke agressie in publieke ruimtes door uit de hand
gelopen frustratieagressie (zie HS4) of intimidatie
Mannen en vrouwen: geconfronteerd met fysieke agressie in het verkeer of de
beroepssituatie
Opgelet!
Het hacken van een computer en het daarbij stelen van data of een inbraak zijn vormen van agressie
waar geen seksueel of fysiek geweld gebruikt wordt, maar de persoonlijke integriteit van het
slachtoffer wel wordt geschonden
Daarom vallen deze vormen ook onder fysieke agressie!!
Voorbeelden:
Slaan, duwen, aan de haren trekken, schoppen, verdrinken, wurgen, doden met een wapen, slaan
met een voorwerp, …
2
2.1. Een zevenkoppige draak!
Agressie heeft verschillende gezichten en kan diverse vormen aannemen
Expliciete uitingsvormen Subtielere, minder opvallende uitingsvormen
= het is erg zichtbaar dat er met geweld een = het is niet onmiddellijk zichtbaar dat er een
grens wordt overschreden grens wordt overschreden
Bv: kopstoot op het voetbalplein, de Bv: een foto delen van iemand binnen een
ingestampte deur bij een vechtscheiding, WhatsApp-groep, kinderen die voor uren alleen
krassen die een jongere toebrengt in zijn arm worden gelaten in een appartement, het
opzettelijk achterhouden van informatie, …
Opgelet!
Het is belangrijk om ook de subtielere vormen van agressie in kaart te brengen
Het benoemen en herkennen van alle soorten agressie is een eerste stap in het kunnen
hanteren er van
Hoe moeten we dan kijken naar agressie-incidenten?
Na gaan op wie of wat de agressie is gericht, wat het doelwit van het grensoverschrijdend
gedrag is
Op een ander persoon? (binnen deze cursus kijken we vooral hiernaar)
Op een object?
Ten aanzien van zichzelf? (automutilatie, drug en alcohol gebruik, zelfdoding, …)
2.2. Agressie gevierendeeld: vier uitingsvormen van agressie
Er zijn vier uitingsvormen van agressie:
Verbale vormen van agressie Oorspronkelijke indeling binnen de
literatuur maar nier elke vorm van
agressie uit zich in verbale of fysieke
handelingen
Fysieke vormen van agressie
Bv: aanstaren, stalken, …
Psychische of emotionele agressie
Verbale agressie In de meeste agressie-incidenten
zien we een combinatie van
meerdere uitingsvormen
Fysieke agressie
Seksuele agressie
1
, Psychische of emotionele agressie
Dit zijn de meest voorkomende vormen van agressie.
Voorbeelden:
Pestgedrag (een leerling die nooit wordt meegevraagd naar feestjes), genegeerd worden,
vernederingen, kleineringen, onthouden van liefde als ouder, (emotionele) chantage, inperken van
bewegingsvrijheid, dreigementen, onlinevormen zoals afpersing en manipulatie, dreigen tot het
verspreiden van belastend beeldmateriaal, …
Sommige van deze vormen worden vooraf gegaan door fysieke of seksuele geweldpleging
Verbale agressie
Ook verbale agressie of agressie geuit via woorden is een veelvoorkomende uitingsvorm
Het kan op zichzelf staan of voorkomen in combinatie met fysieke, seksuele of psychologisch
emotionele agressie
Het wordt zowel mondeling als schriftelijk geuit (denk bijvoorbeeld aan sms’jes)
Voorbeelden:
Met woorden onderuit halen, cynische opmerkingen, haatberichten, schelden, …
Fysieke agressie
Het omvat alle vormen van agressie waarmee de fysieke integriteit van de ander geschonden wordt
Er bestaan lichtere en ernstigere vormen van fysieke agressie
Meestal gaat het om bekende daders (familie, vrienden, leerkrachten, begeleiders, …)
Slachtoffers zijn zowel vrouwen als mannen
Vrouwen: kwetsbaar voor fysieke agressie door echtgenoot of partner gepaard met
seksuele en emotionele agressie dat een langzame opbouw kent waarbij de grenzen
steeds meer verschoven worden
Mannen: kwetsbaar voor fysieke agressie in publieke ruimtes door uit de hand
gelopen frustratieagressie (zie HS4) of intimidatie
Mannen en vrouwen: geconfronteerd met fysieke agressie in het verkeer of de
beroepssituatie
Opgelet!
Het hacken van een computer en het daarbij stelen van data of een inbraak zijn vormen van agressie
waar geen seksueel of fysiek geweld gebruikt wordt, maar de persoonlijke integriteit van het
slachtoffer wel wordt geschonden
Daarom vallen deze vormen ook onder fysieke agressie!!
Voorbeelden:
Slaan, duwen, aan de haren trekken, schoppen, verdrinken, wurgen, doden met een wapen, slaan
met een voorwerp, …
2
