Examenopdracht en mondeling.
Diathese model in gedachte houden bij examenvragen
Examenpaper, kies 1 stoornis uit, schrijf je ervaring daarrond, opzoek werk, hoe zou je dat
aanpakken in een team
Daarnaast aantal vragen (+ voorbereidingstijd) vooral gestoeld op herkenning.
Al die def en termen hoef je niet van buiten te kennen. Maar wel de stoornissen kennen (&
herkennen) wat het inhoudt.
Bv casus geven, en waar aan zou die persoon volgens jullie leiden, en aan de hand van
welke parameters heb je die keuze gemaakt.
Over 2 weken zou je aan de paper kunnen beginnen, dan komt de opdracht.
Mondeling mogelijk bijvragen stellen
1 a 2 open vragen (bv casus, of leg uit wat is er belangrijk om te weten bij het diathese
stressmodel). Je hebt een client die vermoedelijk een depressie heeft, hoe ga je daarmee
om, wat ga je wel of niet doen.
Vooral toepassingsgericht.
Les 1.
Psychische problemen vs Psychiatrische diagnose
- Psychische problemen = link met contextfactoren en psychologische processen
- Psychiatrische diagnose vanuit medisch model, voldoen aan vooraf gestelde en
onderzochte symptomen (DSM)
Belangrijk hier zijn de maatschappelijke factoren (nature vs nurture) = Biospychosociale
benadering. Complex samenspel tussen biologische en pyschosociale factoren ← huidige
visie
Psychische problemen in maatschappelijke context
● Begrip veerkracht ‘resilience’ = de mate waarin het individu het hoofd kan bieden aan
negatieve life events en spanning.
● Veerkracht = resultaat van complex samenspel tussen indiv determinanten en
bredere sociale, context- en maatschappelijke factoren.
1.1 Prikkelrijke omgeving
→ Snelheid van leven invloed op psychische draagkracht en functioneren
→ Focus op kortstondige resultaatsverbindingen
→ Tijd als commercieel product (welness)
,1.2. Geluksmaatschappij (Dirk de Wachter)
→ Opgejaagde onrustige maatschappij = borderline times
→ Dit stijgt door succesmaatschappij
→ Erbij willen horen, geluk als doel op zich.
1.3. Ontbreken van zingeving
→ wegvallen religie, zelf zin vh leven zoeken
→ focus op “ik”. (Zingeving indiv bepaald niet meer collectief)
Gevolgen:
→ Illusie dat we zelf alles moeten kunnen en verantwoordelijk zijn voor wat ons overkomt
→ De maakbare mens
→ Prestatiegericht (sporten, voedingssupplementen, plastische chirurgie)
Impact van dit discours op mentale gezondheid:
→ Als het niet lukt, ligt het aan jezelf (burn-out = zwakte)
→ Overdiagnostisering van normale emoties en reacties (niet gelukkig = depressief, lastig
gedrag, ADHD, gedragsstoornis etc)
2. Psychiatrische problemen:
→ Grote economische kost = wereldwijd 43% ziektedagen (niet besmettelijke ziektes)
→ Taboe en stigmatisering (gevaarlijk, gewelddadig, zwakte)
2.1 Afwijkend gedrag
→ Psychopathologie = de wetenschap/studie van het psychisch lijden
2 benaderingswijze:
1. Psychologie van het pathologische = vertrekpunt zijn pathologische fenomenen
(vanuit de zichtbare symptomen van een mogelijke ziekte. Bv rode uitslag) en vanuit
de psychologie gerichte analyse van psychische stoornissen.
2. Pathologie van het psychologische = vertrekpunt algemene normale psychische
processen (waarnemen, denken, bewustzijn) en van daaruit analyse van de
pathologische variant
Belangrijke begrippen:
→ Psychiatrie = toegepaste wetenschap
→ Psychotherapie = behandelmethode, interventies gericht op afname van psychische
klachten en het bevorderen van welzijn.
2.2. definiëren van afwijkend gedrag
→ Normaal gedrag onderscheiden van ‘abnormaal gedrag’ is je bewegen op glad ijs
→ ontsporen van emoties en dagelijks leven hinderen is er sprake van psychische ziekte.
2.2.1. definiëren van afwijkend gedrag: Kubusmodel:
= Visuele voorstelling waarbij een individu zich op 3 assen situeert:
1. Maatschappelijk conformisme (Niet al het ‘bizar’ gedrag is pathologisch)
2. Zelfbeleving (het is niet omdat je je ‘slecht’ voelt dat je lijdt aan een stoornis & vice
versa)
, 3. De psychische integratie (werken alle psychische functies samen)
Niet elke stoornis leidt tot sociaal afwijkend gedrag
2.2.2. definiëren van afwijkend gedrag; criteria
1. Uitzonderlijk (cultuur gevoelig)
2. Sociaal afwijkend (cultuur- en tijdsgebonden, bv homoseksualiteit werd pas in ‘73 uit
de DSM gehaald)
3. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit (wanen = de realiteit niet juist
geïnterpreteerd, hallucinaties = representaties maken van dingen die er niet zijn)
4. Aanzienlijk emotioneel lijden
5. Ongepast of contraproductief gedrag (gedrag dat het dagelijks functioneren
belemmert bv alcoholgebruik)
6. Gevaar (persoon zelf en omgeving)
2.2.3. Culturele aspecten
● Concepten van gezondheid en ziekte kunnen verschillende betekenis hebben in
verschillende culturen.
Vb. Depressie
Aziatische cultuur: sterke nadruk op fysieke symptomen van depressie zoals
vermoeidheid
Westen: focus op psychologische symptomen zoals schuldgevoel en
somberheid
● Onze termen voor psychische stoornissen hebben niet in alle culturen dezelfde
betekenis of bestaan daar niet.
2.3 Historische visies op afwijkend gedrag
● Griekse oudheid
○ Hippocrates: verstoring evenwicht in lichaamssappen
○ 3 categorieën van abnormaal gedrag: 1. Melancholie (depressie), manie
(opwinding) en bezetenheid (schizofrenie)
● Arabische psychiatrie (8-16e eeuw)
○ Start wetenschappelijke psychiatrie; nieuwe kennis door registratie en
bestudering
○ Mensgerichte benadering van geesteszieken
Dit niveau was in EU pas in 1900 bereikt
● Middeleeuwen; exorcisme en heksenvervolging
○ Katholieke kerk:
■ Doctrine van bezetenheid; exorcisme
■ Heksenvervolging dmv ‘diagnostische test’ (drijftest)
○ Afwijkend gedrag/gedachten worden veroorzaakt door lichamelijke ziekte of
hersentrauma
● 1600 gekkenhuizen
○ Erbarmelijke omstandigheden in krankzinnigengestichten
○ Waar men tegen betaling naar de bewoners kon komen kijken
Diathese model in gedachte houden bij examenvragen
Examenpaper, kies 1 stoornis uit, schrijf je ervaring daarrond, opzoek werk, hoe zou je dat
aanpakken in een team
Daarnaast aantal vragen (+ voorbereidingstijd) vooral gestoeld op herkenning.
Al die def en termen hoef je niet van buiten te kennen. Maar wel de stoornissen kennen (&
herkennen) wat het inhoudt.
Bv casus geven, en waar aan zou die persoon volgens jullie leiden, en aan de hand van
welke parameters heb je die keuze gemaakt.
Over 2 weken zou je aan de paper kunnen beginnen, dan komt de opdracht.
Mondeling mogelijk bijvragen stellen
1 a 2 open vragen (bv casus, of leg uit wat is er belangrijk om te weten bij het diathese
stressmodel). Je hebt een client die vermoedelijk een depressie heeft, hoe ga je daarmee
om, wat ga je wel of niet doen.
Vooral toepassingsgericht.
Les 1.
Psychische problemen vs Psychiatrische diagnose
- Psychische problemen = link met contextfactoren en psychologische processen
- Psychiatrische diagnose vanuit medisch model, voldoen aan vooraf gestelde en
onderzochte symptomen (DSM)
Belangrijk hier zijn de maatschappelijke factoren (nature vs nurture) = Biospychosociale
benadering. Complex samenspel tussen biologische en pyschosociale factoren ← huidige
visie
Psychische problemen in maatschappelijke context
● Begrip veerkracht ‘resilience’ = de mate waarin het individu het hoofd kan bieden aan
negatieve life events en spanning.
● Veerkracht = resultaat van complex samenspel tussen indiv determinanten en
bredere sociale, context- en maatschappelijke factoren.
1.1 Prikkelrijke omgeving
→ Snelheid van leven invloed op psychische draagkracht en functioneren
→ Focus op kortstondige resultaatsverbindingen
→ Tijd als commercieel product (welness)
,1.2. Geluksmaatschappij (Dirk de Wachter)
→ Opgejaagde onrustige maatschappij = borderline times
→ Dit stijgt door succesmaatschappij
→ Erbij willen horen, geluk als doel op zich.
1.3. Ontbreken van zingeving
→ wegvallen religie, zelf zin vh leven zoeken
→ focus op “ik”. (Zingeving indiv bepaald niet meer collectief)
Gevolgen:
→ Illusie dat we zelf alles moeten kunnen en verantwoordelijk zijn voor wat ons overkomt
→ De maakbare mens
→ Prestatiegericht (sporten, voedingssupplementen, plastische chirurgie)
Impact van dit discours op mentale gezondheid:
→ Als het niet lukt, ligt het aan jezelf (burn-out = zwakte)
→ Overdiagnostisering van normale emoties en reacties (niet gelukkig = depressief, lastig
gedrag, ADHD, gedragsstoornis etc)
2. Psychiatrische problemen:
→ Grote economische kost = wereldwijd 43% ziektedagen (niet besmettelijke ziektes)
→ Taboe en stigmatisering (gevaarlijk, gewelddadig, zwakte)
2.1 Afwijkend gedrag
→ Psychopathologie = de wetenschap/studie van het psychisch lijden
2 benaderingswijze:
1. Psychologie van het pathologische = vertrekpunt zijn pathologische fenomenen
(vanuit de zichtbare symptomen van een mogelijke ziekte. Bv rode uitslag) en vanuit
de psychologie gerichte analyse van psychische stoornissen.
2. Pathologie van het psychologische = vertrekpunt algemene normale psychische
processen (waarnemen, denken, bewustzijn) en van daaruit analyse van de
pathologische variant
Belangrijke begrippen:
→ Psychiatrie = toegepaste wetenschap
→ Psychotherapie = behandelmethode, interventies gericht op afname van psychische
klachten en het bevorderen van welzijn.
2.2. definiëren van afwijkend gedrag
→ Normaal gedrag onderscheiden van ‘abnormaal gedrag’ is je bewegen op glad ijs
→ ontsporen van emoties en dagelijks leven hinderen is er sprake van psychische ziekte.
2.2.1. definiëren van afwijkend gedrag: Kubusmodel:
= Visuele voorstelling waarbij een individu zich op 3 assen situeert:
1. Maatschappelijk conformisme (Niet al het ‘bizar’ gedrag is pathologisch)
2. Zelfbeleving (het is niet omdat je je ‘slecht’ voelt dat je lijdt aan een stoornis & vice
versa)
, 3. De psychische integratie (werken alle psychische functies samen)
Niet elke stoornis leidt tot sociaal afwijkend gedrag
2.2.2. definiëren van afwijkend gedrag; criteria
1. Uitzonderlijk (cultuur gevoelig)
2. Sociaal afwijkend (cultuur- en tijdsgebonden, bv homoseksualiteit werd pas in ‘73 uit
de DSM gehaald)
3. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit (wanen = de realiteit niet juist
geïnterpreteerd, hallucinaties = representaties maken van dingen die er niet zijn)
4. Aanzienlijk emotioneel lijden
5. Ongepast of contraproductief gedrag (gedrag dat het dagelijks functioneren
belemmert bv alcoholgebruik)
6. Gevaar (persoon zelf en omgeving)
2.2.3. Culturele aspecten
● Concepten van gezondheid en ziekte kunnen verschillende betekenis hebben in
verschillende culturen.
Vb. Depressie
Aziatische cultuur: sterke nadruk op fysieke symptomen van depressie zoals
vermoeidheid
Westen: focus op psychologische symptomen zoals schuldgevoel en
somberheid
● Onze termen voor psychische stoornissen hebben niet in alle culturen dezelfde
betekenis of bestaan daar niet.
2.3 Historische visies op afwijkend gedrag
● Griekse oudheid
○ Hippocrates: verstoring evenwicht in lichaamssappen
○ 3 categorieën van abnormaal gedrag: 1. Melancholie (depressie), manie
(opwinding) en bezetenheid (schizofrenie)
● Arabische psychiatrie (8-16e eeuw)
○ Start wetenschappelijke psychiatrie; nieuwe kennis door registratie en
bestudering
○ Mensgerichte benadering van geesteszieken
Dit niveau was in EU pas in 1900 bereikt
● Middeleeuwen; exorcisme en heksenvervolging
○ Katholieke kerk:
■ Doctrine van bezetenheid; exorcisme
■ Heksenvervolging dmv ‘diagnostische test’ (drijftest)
○ Afwijkend gedrag/gedachten worden veroorzaakt door lichamelijke ziekte of
hersentrauma
● 1600 gekkenhuizen
○ Erbarmelijke omstandigheden in krankzinnigengestichten
○ Waar men tegen betaling naar de bewoners kon komen kijken
