logopedie en audiologie fase 1 samenvatting taal diagnostiek: taalontwikkelingsstoornissen Charlotte Mostaert

Taal: diagnostiek van taalontwikkelingsstoornissen

1. Taalontwikkelingsstoornissen: indeling en definities
1.1. Wat is een taalontwikkelingsstoornis
- Taalgebruik (op DIT moment) <-> taalontwikkeling (doorheen de afgelopen jaren)
- Verborgen stoornis (niet zichtbaar, vaak onopgemerkt, komt veel vaker voor dan je denkt)
- Verwerven van gesproken/mondelinge taal moeizaam

Definitie van ASHA

- Problemen bij taalproductie en/of taalbegrip
 Taalproductiestoornis en begrip redelijk goed
 Taalproductie en begrip stoornis = slechtste prognose
 Enkel taalbegrip gestoord komt eigenlijk niet voor omdat begrip voorgaat aan
productie
- Verschillende domeinen
- Kan levenslang zijn
- Symptomen kunnen veranderen met de jaren
- Significant tekort (ernstig, betekenisvol tekort)
 Als kind taalmijlpaal (wat moet kind kunnen op bep. leeftijd) niet haalt = stoornis
 Mijlpaal behaald wil niet zeggen geen stoornis




1

,1.2. prevalentie van taalontwikkelingsstoornissen
- geeft aan hoeveel kinderen met een taalontwikkelingsstoornis er zijn op een bepaald moment
- 5-10 procent vd schoolgaande kinderen heeft een taalontwikkelingsstoornis
(dyslexie 7 procent)


1.3. Indeling van taalontwikkelingsstoornissen




1.3.1. primaiere taalontwikkelingsstoornissen
- achterstand in de taalverwerving
- geen duidelijke verklaring voor deze achterstand
- Diagnose op basis van uitsluitingscriteria
 Aantonen dat achterstand niet het gevolg is van problemen in andere
ontwikkelingsdomeinen of onvoldoende taalaanbod
 Comorbiditeit mogelijk

Prevalentie

- 7%
- Komt 3 keer meer voor bij jongens dan bij meisjes


1.3.1.1. Vertraagde taalontwikkeling
- Gaat voorbij
- Taalniveau van een jonger kind
- Harmonisch profiel, gelijkmatige uitval van alle domeinen
- Taalontwikkeling later op gang en trager verloop
- Achterstand in te halen met de juiste therapie


1.3.1.2. Gestoorde ontwikkeling
- Gestoorde taalontwikkeling
- Hardnekkig problem
- Disharmonisch profile
- Verder opsplitsen in
 Ontwikkelingsdysfasie
 Kinderafasie




2

,Ontwikkelingsdysfasie

- Zeer hardnekkige, aangeboren taalontwikkelingsstoornis
- Therapieresistent
 Wel vooruitgang
 Blijvende problemen, ook op volwassen leeftijd
- Heterogene groep met gevarieerde taalprofielen
 Tekorten kunnen op taalproductie en taalbegrip voorkomen, en in verschillende
domeinen
- Prevalentie: 3%


Kinderafasie

- Gevolg van hersenletsel
 Taalgebieden in hersenen beschadigd
- Strikt genomen niet primair, maar wel zelfde kenmerken als TOS
- Oorzaken?
 Hersentrauma
 Cerebrovasculaire aandoening (trombose of bloeding) door hartafwijking
 Tumoren of infecties
 Enkel als taalgebieden in de hersenen worden aangetast



1.3.2. secundaire taalontwikkelingsstoornissen
- gevolg van een probleem in andere ontwikkelingsdomeinen




Problemen in de sensorische ontwikkeling: gehoorverlies

- Permanent gehoorverlies: 0,1% van de kinderen
 Altijd problemen in spraak- taalontwikkeling
- Nood aan hulpmiddelen om beter te horen
- Extra stimulatie bij ontwikkeling spraak en taal




3

, - Welke factoren bij gehoorstoornissen bepalen mee de taalontwikkeling?
 Leeftijd van vaststellen
 Ernst van het gehoorverlies
 Oorzaak van het gehoorverlies
 Gebruik van gehoorversterkende hulpmiddelen
 Aanwezigheid van medische aandoening
 Communicatieaanbod vanuit de omgeving


Problemen in de sensorische ontwikkeling: slechtziend of blind

- Mits optimaal taalaanbod zelden taalproblemen
- Wel vaak kwetsbaarder op sociaal-emotioneel en communicatief vlak


Problemen in de sensorische ontwikkeling

- Vaak kwetsbaar op sociaal-emotioneel en communicatief vlak
- Impact op taalontwikkeling mogelijk


Problemen in de motorische ontwikkeling

- Bij geïsoleerd motorisch probleem doorgaans normale taalontwikkeling
- Wel problemen met zitten, kruipen, lopen, staan…


Problemen in de cognitieve ontwikkeling: verstandelijke beperking

- Bij een IQ < 70 verstandelijke beperking
- Oorzaken van een verstandelijke beperking?
 Vaak genetisch (syndroom)
 Zuurstoftekort bij geboorte
 Overmatig alcoholgebruik tijdens zwangerschap
- Ontbrekende of ernstig gestoorde taal
 Hoe ernstiger de verstandelijke beperking, hoe ernstiger de
taalontwikkelingsstoornis




4