Arbeidsveiligheid
Essentie (arbeids)veiligheid = risico’s beheersen (in het werk)
Waarom zijn we er?
• Alle voorouders die niet goed met veiligheidsrisico’s omgingen, zijn uit de genenpool gekickt
• Degenen die het overleefd hebben en zich voortgeplant hebben, zijn de kampioenen in veilig
gedrag
Waarom aandacht voor veiligheid?
1. Veiligheid zit in ons DNA
2. DNA muteert heel erg langzaam
3. We zitten nog in de versie van 20.000 jaar geleden, gebaseerd op de gevaren van de West-
Afrikaanse Savannes
1790 industriële revolutie
• Enorme toename van gevaren
• Chemische installaties explosies
• Dupont, producent van buskruit, begreep als eerste dat veiligheid een voorwaarde is voor
het voortbestaan van het bedrijf
Ontstaan van procesmanagement
• Focus op verbetering van gereedschap en installaties
• Creatie van systemen via regels, voorschriften en protocollen
Rol mens
• Mens is een goedkope, vervangbare factor
• Mens moet regels volgen en gehoorzamen
Letsel piramide is een combinatie van ernst en aantal incidenten.
Huidige idee: zware ongevallen hebben vaak een andere oorzaak dan kleine incidenten. Daar waar
het net goed gaat, moet ook verbetert worden. Er moet niet gewacht worden totdat het fout gaat.
1
,Focus op de veiligheidscultuur en het menselijk gedrag. Grote inspanning kan weinig effect hebben.
Verbeteren van veiligheid machines → systemen → focussen op menselijk/onveilig gedrag.
Impact LSR
• Enorme impact op ernstige ongevallen
• In het begin ook sterke afnamen van kleine incidenten
• Trend is gestabiliseerd
Huidige situatie
• Meerdere oorzaken van incidenten
• Aanpak zowel social safety + process safety
2
,Lessen uit pshychologisch onderzoek
• Gedrag is onbewust en gaat op automatische piloot
• Intuïtie speelt een grote rol, maar dit wordt niet onderkend
• Kennis is niet de belangrijkste factor
• Danger sensitivity = gevaar. Je moet gevaar kunnen herkennen
• Risk understanding = risico. Je moet doorhebben dat je risico loop en hoeveel
• Risk evaluation = Het proces van evalueren van de urgentie van actie die nodig is om de
impact van het risico te verminderen om te voorkomen dat het risico jezelf en de omgeving
beschadigt
• Readiness = het niveau van paraatheid van zowel het lichaam als de hersenen voor mogelijke
actie
• Rule perception = regels helpen om het gedrag te reguleren en zijn vaak gebaseerd op kennis
van experts. Regels maken het inzicht van energie beter die nodig zijn voor een bepaalde
taak.
• Perception behavoir team = We nemen voortdurend het gedrag van onze sociale omgeving
en de intenties erachter waar. We nemen voortdurend het gedrag van onze sociale omgeving
en de intenties erachter waar, want we willen verbinding met de groep houden. Als er teveel
afwijkingen in de groep zitten, kan dit leiden tot pesten en uitzetting. De behoefte om een
groep te volgen kan sterker zijn dan de behoefte om veilig te handelen.
• Perception behavoir leader = een leider heeft veel macht en meer mogelijkheden. Als een
leider iets doet, volgen anderen vaak. De leider heeft invloed op het gedrag van zijn
onderdanen.
• Perception organization = De onbewuste indruk die een medewerker krijgt van de
organisatie beïnvloedt zijn gedrag. De prioritering tussen de eisen voor veiligheid en andere
organisatorische aspecten zoals winst of efficiëntie, heeft een sterke invloed op de
persoonlijke keuzes.
• Safe behavoir = gedrag is gebaseerd op patronen van onze automatische piloot. De manier
waarop we een veilige of minder veilige optie nemen, hangt af van alle acties die we in ons
brein hebben gediscussieerd.
3
, Risk understanding
• Risico = je loopt pas risico als je eraan bloot wordt gesteld
Definitie gevaar
• Gevaar = een bron, situatie of handeling die mogelijk tot menselijk letsel of ziekte kan leiden
of een combinatie daarvan
o Vb. schadelijke stoffen, brandgevaarlijke materialen en explosieve stoffen
o Vb. ziekteverwekkers
Wanneer risico?
• Dat er gevaren en gevaarlijke situaties zijn, betekent niet dat er altijd sprake is van risico’s.
• Een gevaar leidt daadwerkelijk tot een risico, wanneer je blootgesteld wordt aan het gevaar.
Definitie risico
• Risico = een combinatie van de waarschijnlijkheid dat een gevaarlijke gebeurtenis of
blootstelling zich voordoet en de ernst van het letsel dat daardoor kan worden veroorzaakt.
• Risico = kans x effect
Veiligheid = het bewust nemen van aanvaarde risico’s.
Voorkomen beter dan genezen
• Je moet voorkomen dat je wordt blootgesteld aan het gevaar
• Het risico verkleinen door het treffen van beheersmaatregelen
o Vb. er gebeuren veel ongelukken door werken op hoogte (valgevaar)
Herkennen van gevaren en risico’s
• Een goede adviseur of forensisch onderzoeker
heeft oog voor gevaren en risico’s
• Aanpak
o Vorm en realistisch beeld van de
situatie
o Stel risicoscenario’s op
• Onderzoek wat er fout kan gaat
• Met welke potentiële effecten en bestaat
daartoe een redelijke kans?
• Als je een risicovolle taak uitvoert, moet je per
stap bekijken wat er fout kan gaan
o Opdelen in stapjes
4
Essentie (arbeids)veiligheid = risico’s beheersen (in het werk)
Waarom zijn we er?
• Alle voorouders die niet goed met veiligheidsrisico’s omgingen, zijn uit de genenpool gekickt
• Degenen die het overleefd hebben en zich voortgeplant hebben, zijn de kampioenen in veilig
gedrag
Waarom aandacht voor veiligheid?
1. Veiligheid zit in ons DNA
2. DNA muteert heel erg langzaam
3. We zitten nog in de versie van 20.000 jaar geleden, gebaseerd op de gevaren van de West-
Afrikaanse Savannes
1790 industriële revolutie
• Enorme toename van gevaren
• Chemische installaties explosies
• Dupont, producent van buskruit, begreep als eerste dat veiligheid een voorwaarde is voor
het voortbestaan van het bedrijf
Ontstaan van procesmanagement
• Focus op verbetering van gereedschap en installaties
• Creatie van systemen via regels, voorschriften en protocollen
Rol mens
• Mens is een goedkope, vervangbare factor
• Mens moet regels volgen en gehoorzamen
Letsel piramide is een combinatie van ernst en aantal incidenten.
Huidige idee: zware ongevallen hebben vaak een andere oorzaak dan kleine incidenten. Daar waar
het net goed gaat, moet ook verbetert worden. Er moet niet gewacht worden totdat het fout gaat.
1
,Focus op de veiligheidscultuur en het menselijk gedrag. Grote inspanning kan weinig effect hebben.
Verbeteren van veiligheid machines → systemen → focussen op menselijk/onveilig gedrag.
Impact LSR
• Enorme impact op ernstige ongevallen
• In het begin ook sterke afnamen van kleine incidenten
• Trend is gestabiliseerd
Huidige situatie
• Meerdere oorzaken van incidenten
• Aanpak zowel social safety + process safety
2
,Lessen uit pshychologisch onderzoek
• Gedrag is onbewust en gaat op automatische piloot
• Intuïtie speelt een grote rol, maar dit wordt niet onderkend
• Kennis is niet de belangrijkste factor
• Danger sensitivity = gevaar. Je moet gevaar kunnen herkennen
• Risk understanding = risico. Je moet doorhebben dat je risico loop en hoeveel
• Risk evaluation = Het proces van evalueren van de urgentie van actie die nodig is om de
impact van het risico te verminderen om te voorkomen dat het risico jezelf en de omgeving
beschadigt
• Readiness = het niveau van paraatheid van zowel het lichaam als de hersenen voor mogelijke
actie
• Rule perception = regels helpen om het gedrag te reguleren en zijn vaak gebaseerd op kennis
van experts. Regels maken het inzicht van energie beter die nodig zijn voor een bepaalde
taak.
• Perception behavoir team = We nemen voortdurend het gedrag van onze sociale omgeving
en de intenties erachter waar. We nemen voortdurend het gedrag van onze sociale omgeving
en de intenties erachter waar, want we willen verbinding met de groep houden. Als er teveel
afwijkingen in de groep zitten, kan dit leiden tot pesten en uitzetting. De behoefte om een
groep te volgen kan sterker zijn dan de behoefte om veilig te handelen.
• Perception behavoir leader = een leider heeft veel macht en meer mogelijkheden. Als een
leider iets doet, volgen anderen vaak. De leider heeft invloed op het gedrag van zijn
onderdanen.
• Perception organization = De onbewuste indruk die een medewerker krijgt van de
organisatie beïnvloedt zijn gedrag. De prioritering tussen de eisen voor veiligheid en andere
organisatorische aspecten zoals winst of efficiëntie, heeft een sterke invloed op de
persoonlijke keuzes.
• Safe behavoir = gedrag is gebaseerd op patronen van onze automatische piloot. De manier
waarop we een veilige of minder veilige optie nemen, hangt af van alle acties die we in ons
brein hebben gediscussieerd.
3
, Risk understanding
• Risico = je loopt pas risico als je eraan bloot wordt gesteld
Definitie gevaar
• Gevaar = een bron, situatie of handeling die mogelijk tot menselijk letsel of ziekte kan leiden
of een combinatie daarvan
o Vb. schadelijke stoffen, brandgevaarlijke materialen en explosieve stoffen
o Vb. ziekteverwekkers
Wanneer risico?
• Dat er gevaren en gevaarlijke situaties zijn, betekent niet dat er altijd sprake is van risico’s.
• Een gevaar leidt daadwerkelijk tot een risico, wanneer je blootgesteld wordt aan het gevaar.
Definitie risico
• Risico = een combinatie van de waarschijnlijkheid dat een gevaarlijke gebeurtenis of
blootstelling zich voordoet en de ernst van het letsel dat daardoor kan worden veroorzaakt.
• Risico = kans x effect
Veiligheid = het bewust nemen van aanvaarde risico’s.
Voorkomen beter dan genezen
• Je moet voorkomen dat je wordt blootgesteld aan het gevaar
• Het risico verkleinen door het treffen van beheersmaatregelen
o Vb. er gebeuren veel ongelukken door werken op hoogte (valgevaar)
Herkennen van gevaren en risico’s
• Een goede adviseur of forensisch onderzoeker
heeft oog voor gevaren en risico’s
• Aanpak
o Vorm en realistisch beeld van de
situatie
o Stel risicoscenario’s op
• Onderzoek wat er fout kan gaat
• Met welke potentiële effecten en bestaat
daartoe een redelijke kans?
• Als je een risicovolle taak uitvoert, moet je per
stap bekijken wat er fout kan gaan
o Opdelen in stapjes
4
