CP: H1 Sociale waarneming
= het beeld dat mensen zich van elkaar vormen.
Rode dingen → cursief: moet je goed kennen naam en datum
Zwart: inhoud kennen maar naam en datum niet kennen
Het ruwe materiaal van de eerste indruk
Zintuiglijke waarneming
= Wat je kan waarnemen
Vb. brug, man in maatpak, fles in de hand
→ Maar knappe man dat weet je niet is subjectief
• Via de zintuigen vangen we prikkels op
o o.a. licht en geluid
• Prikkels worden verwerkt tot een aantal patronen
• Aan deze patronen geven wij een betekenis
• Uitkomst = percept
→ WAT ZIEN WE?
Sociale waarneming
Vb. Goedlachs, goed gekleed, knap
• OF interpersoonlijke waarneming → je denkt die er zelf bij
• Kenmerken toevoegen die niet rechtstreeks waargenomen worden
• Uitkomst = concept
• Beeld vormen van hoe die persoon gaat zijn
Vb. succesvol / hoog op de ladder want kan een maatpak permitteren , of die gelukkig is of niet
• Je weet niet of dit klopt wat je erbij denkt
→ WAT LEIDEN WE AF?
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 1 van 37
,De eerste indruk
• Voorbeelden (hoe je al denkt over iemand)
• Deze ideeën kunnen niet correct zijn
• Waar komen deze ideeën vandaan?
zakenman die het gemaakt heeft die nooit thuis is en veel
onderweg
intelligent persoon leest boeken in
andere taal
minder ambitieus want hij gebruikt zijn tijd niet om te
werken
Hoe vorm je een beeld van iemand?
Fysieke uiterlijk
• Algemene eigenschappen
o Geslacht
o Leeftijd
o Huidskleur
• Specifieke kenmerken
o Lichaamsbouw/lichaamslengte
o Ogen/neus/mond
o Haarlijn
o Make-up
o Kledij
o …
→ Gaan waardeoordeel geven en bepalen wat je van die persoon gaat denken
• Fysieke kenmerken sturen de eerste indruk zonder dat de waarnemer zich hiervan bewust is
o Vb. zwaarlijvig → lui
o Bril→ slim
o Groot→ dominant persoon
• Karaktertrekken worden afgeleid uit de uiterlijke verschijning van een persoon
o Die vaak ook niet juist zijn
o Vb. Striptekenaars doen dit vaak: kwaadaardig gewetenloze figuur
• Bij een eerste oppervlakkig contact wordt vooral gelet op het gezicht
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 2 van 37
,Voorbeeld:
• Onderzoek van Lina Badr en Bahia Abdallah (2001)
o Onderzoek naar premature baby’s in Libanon
▪ Mooi gezicht: loopt het positiever af
▪ Minder mooi gezicht : loopt negatiever af
▪ Verzorgen ervan, als ze een schattiger gezicht hadden kregen ze een betere zorg
dus de schattige baby’s mochten veel sneller het ziekenhuis verlaten
• Onderzoek van David Sudnow (1967)
o Onderzoek naar reanimatiepogingen in een spoedopnamedienst
▪ Artsen in spoedopnamedienst gaan sneller opgeven bij mensen die er ouder en
minder mooi uitzagen dan bij jongere aantrekkelijkere mensen
• Het gelaat is zeer belangrijk bij verkiezingen
o Onderzoek van Antonikas & Dalgas (2009)
▪ Zwitserse kinderen foto’s laten zien van mogelijke winnaars van verkiezingen en
zij duiden het vaak juist aan dat macron gingen winnen
• Does appearance change the way people treat you?
o Vaak durft niemand de stap te zetten om te helpen maar dan als iemand e stap neemt
komen er nog helpen
o Goed geklede mensen worden sneller geholpen dan armen daklozen
Voorbeelden:
Russische literatuur iemand die intelligent is
Dag allemaal lezen minder intelligent maar kan even goed als gewoon ontspanning zijn
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 3 van 37
, Het gedrag
Wat is de invloed die kauwgom kauwen heeft op mensen?
Wel kauwgom: was favoriet → werd geassocieerd met sterke
persoonlijkheid / zelfzeker
• Dit beeld kan soms ernstig tekortschieten
• Vaak omdat we individuen keer op keer in dezelfde rol te zien krijgen
o Beeld dat we van hen vormen is eenzijdig
vb. op het werk komt dominant over → in thuissituatie zeer timide is
• Gedrag wordt beïnvloed door de situatie waarin iemand zich bevindt
o In de ene situatie is het gedrag anders dan in een anders situatie
Probleem: je ziet ze vaak alleen maar in 1 situatie
Vb. Netsky voor het werk uit de bol en ergens tegenkomt een rustig persoon is
Dokter heeft uitbundig leven in privé maar als dokter heel rustig
De lichaamstaal
• Welke?
o Gelaatsexpressies
o Stemgebruik
o Gebaren
o Lichaamshouding
• Experiment uit de ‘Human Zoo: liegen’
Gelaatsexpressie
→ Gelaat kan enorm misleiden
Why Zuckerberg seems evil
• Weinig gelaatsexpressie
• Net een robot
Altijd goedlachs → moet zich zo gedragen heeft er scholing over
gehad
Kate Middleton?
• De manier waarop mensen spreken
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 4 van 37
= het beeld dat mensen zich van elkaar vormen.
Rode dingen → cursief: moet je goed kennen naam en datum
Zwart: inhoud kennen maar naam en datum niet kennen
Het ruwe materiaal van de eerste indruk
Zintuiglijke waarneming
= Wat je kan waarnemen
Vb. brug, man in maatpak, fles in de hand
→ Maar knappe man dat weet je niet is subjectief
• Via de zintuigen vangen we prikkels op
o o.a. licht en geluid
• Prikkels worden verwerkt tot een aantal patronen
• Aan deze patronen geven wij een betekenis
• Uitkomst = percept
→ WAT ZIEN WE?
Sociale waarneming
Vb. Goedlachs, goed gekleed, knap
• OF interpersoonlijke waarneming → je denkt die er zelf bij
• Kenmerken toevoegen die niet rechtstreeks waargenomen worden
• Uitkomst = concept
• Beeld vormen van hoe die persoon gaat zijn
Vb. succesvol / hoog op de ladder want kan een maatpak permitteren , of die gelukkig is of niet
• Je weet niet of dit klopt wat je erbij denkt
→ WAT LEIDEN WE AF?
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 1 van 37
,De eerste indruk
• Voorbeelden (hoe je al denkt over iemand)
• Deze ideeën kunnen niet correct zijn
• Waar komen deze ideeën vandaan?
zakenman die het gemaakt heeft die nooit thuis is en veel
onderweg
intelligent persoon leest boeken in
andere taal
minder ambitieus want hij gebruikt zijn tijd niet om te
werken
Hoe vorm je een beeld van iemand?
Fysieke uiterlijk
• Algemene eigenschappen
o Geslacht
o Leeftijd
o Huidskleur
• Specifieke kenmerken
o Lichaamsbouw/lichaamslengte
o Ogen/neus/mond
o Haarlijn
o Make-up
o Kledij
o …
→ Gaan waardeoordeel geven en bepalen wat je van die persoon gaat denken
• Fysieke kenmerken sturen de eerste indruk zonder dat de waarnemer zich hiervan bewust is
o Vb. zwaarlijvig → lui
o Bril→ slim
o Groot→ dominant persoon
• Karaktertrekken worden afgeleid uit de uiterlijke verschijning van een persoon
o Die vaak ook niet juist zijn
o Vb. Striptekenaars doen dit vaak: kwaadaardig gewetenloze figuur
• Bij een eerste oppervlakkig contact wordt vooral gelet op het gezicht
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 2 van 37
,Voorbeeld:
• Onderzoek van Lina Badr en Bahia Abdallah (2001)
o Onderzoek naar premature baby’s in Libanon
▪ Mooi gezicht: loopt het positiever af
▪ Minder mooi gezicht : loopt negatiever af
▪ Verzorgen ervan, als ze een schattiger gezicht hadden kregen ze een betere zorg
dus de schattige baby’s mochten veel sneller het ziekenhuis verlaten
• Onderzoek van David Sudnow (1967)
o Onderzoek naar reanimatiepogingen in een spoedopnamedienst
▪ Artsen in spoedopnamedienst gaan sneller opgeven bij mensen die er ouder en
minder mooi uitzagen dan bij jongere aantrekkelijkere mensen
• Het gelaat is zeer belangrijk bij verkiezingen
o Onderzoek van Antonikas & Dalgas (2009)
▪ Zwitserse kinderen foto’s laten zien van mogelijke winnaars van verkiezingen en
zij duiden het vaak juist aan dat macron gingen winnen
• Does appearance change the way people treat you?
o Vaak durft niemand de stap te zetten om te helpen maar dan als iemand e stap neemt
komen er nog helpen
o Goed geklede mensen worden sneller geholpen dan armen daklozen
Voorbeelden:
Russische literatuur iemand die intelligent is
Dag allemaal lezen minder intelligent maar kan even goed als gewoon ontspanning zijn
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 3 van 37
, Het gedrag
Wat is de invloed die kauwgom kauwen heeft op mensen?
Wel kauwgom: was favoriet → werd geassocieerd met sterke
persoonlijkheid / zelfzeker
• Dit beeld kan soms ernstig tekortschieten
• Vaak omdat we individuen keer op keer in dezelfde rol te zien krijgen
o Beeld dat we van hen vormen is eenzijdig
vb. op het werk komt dominant over → in thuissituatie zeer timide is
• Gedrag wordt beïnvloed door de situatie waarin iemand zich bevindt
o In de ene situatie is het gedrag anders dan in een anders situatie
Probleem: je ziet ze vaak alleen maar in 1 situatie
Vb. Netsky voor het werk uit de bol en ergens tegenkomt een rustig persoon is
Dokter heeft uitbundig leven in privé maar als dokter heel rustig
De lichaamstaal
• Welke?
o Gelaatsexpressies
o Stemgebruik
o Gebaren
o Lichaamshouding
• Experiment uit de ‘Human Zoo: liegen’
Gelaatsexpressie
→ Gelaat kan enorm misleiden
Why Zuckerberg seems evil
• Weinig gelaatsexpressie
• Net een robot
Altijd goedlachs → moet zich zo gedragen heeft er scholing over
gehad
Kate Middleton?
• De manier waarop mensen spreken
Communicatiepsychologie H1 Sociale waarneming Pagina 4 van 37
