Laboratoriumvaardigheden
Veiligheid
3wetgevingen
- Milieuwetgeving: vlaamse aangelegenheid
- Welzijnswetgeving, alles met betrekking tot veiligheid en preventie (federaal niveau)
- Bioveiligheid(omgaan met ggoen pathogenen)
Goedelaboratoriumpraktijken
Houding
- Wees bewust van potentiële gevaren
- voer steeds taakanalyse en risicoanalyse uit
- Ga nooit in een labo zonder verantwoordelijk docent
- Laat experiment nooit ongecontroleerd achter
- Voer een experiment, waaraan risico’s verbonden zijn, nooit alleen uit
- Ken de eigenschappen (o.a. gevarensymbolen) van de stoffen waarmee je werkt
- Werk zo veilig mogelijk bij alle chemische manipulaties
- Voorzie recipiënten met chemicaliën met een gepast etiket
- Hou rekening met specifieke richtlijnen voor microbiologische, biochemische en moleculair-
biologische experimenten
Persoonlijke bescherming
- eten, drinken en roken zijn verboden
- Draag steeds geschikte labojas
- Draag altijd een veiligheidsbril in chemisch labo
- Lange haren worden samengehoude
- Draag geen nylon kledingstukken
- Draag gesloten schoenen
- Gebruik handschoenen indien vereist
- Was steeds je handen bij verlaten van het lokaal
- Werk in zuurkast/trekkast indien vereist
- Pipetteren gebeurt altijd met pipetteerhulp, nooit met de mond!
Orde en netheid
- Hou laboratoriumtafel netjes.
- Sluit alle recipiënten , zet op hun plaats.
- Reinig gebruikte glaswerk, laat uitlekken en plaats terug
- Ruim gemorste chemicaliën en producten altijd eerst op
o grote hoeveelheden → verwittig toezichthoudend personeel
- Niet noodzakelijke zaken niet laten rondslingeren
- Hou de vloer vrij van stukjes glas, papier en vocht
Incidenten
- Waarschuw steeds toezichthoudend personeel
- Ken de locatie van de veiligheidsuitrusting
1
,Reageer gepast op ongelukken
- contact met spattende chemicaliën of brandwonden:
o onmiddellijk spoelen met water (oogdouche) gedurende minstens 15 minuten
- Snijwonden: spoel de wonde uit onder stromend water
o knel bij hevige bloedingen de ader af met een knelverband aanwezig in het labo
o verwittig toezichter of EHBO helper.
- Morsen van producten
o gebruiken spilkit
- Brand:
o waarschuw personen in omgeving.
o Tracht een beginnende brand te blussen
o Bij een uitslaande brand bel noodnummer: **112
Milieubewustzijn
- Beperk afval
- Verzamel afval in de daarvoor bestemde afvalvaten
Maatregelen
- Schrijf schematisch op welke producten en materiaal nodig voor experiment
- Analyseer op papier gevaren die je kan voorkomen
- Risico’s minimaliseren door richtlijnen op te volgen
Wat bij brand
- Roep: ‘BRAND! BRAND!’ = waarschuwing
- Doe één poging tot blussen door gebruik te maken van het correct blusmiddel
o Sla ruitje van brandmelder uit
o Druk knop brandmelder in
- Telefoneer onthaal
o Naam en functie binnen Hogeschool Gent
o Naam en adres van gebouw
o De verdieping en lokaal nummer
o Reden van de oproep
- (dit gebeurt in principe door de receptioniste) telefoneer bij uitslaande brand naar het
noodnummer: 112 (**112)
Evacueren
- Blijf kalm en evacueer het laboratorium/lokaal
- Hulpdiensten opwachten en correcte informatie geven
- Onderwijzende personeel is verantwoordelijk voor begeleiding van studenten bij evacuatie
uit gebouw
- Het intern noodplan wordt door de receptioniste aan de brandweer overhandigd
- Het interventieteam informeert de hulpdiensten over de evacuatie
2
,Blusapparaten
Vuurhaarden en geschikt blusmiddel
Procedure blussen
Algemene beschermingsmiddelen
Collectieve beschermingsmiddelen
- Luchtextractie en luchtpulsie
o Luchtextractie en luchtpulsie
o Geen tocht creëren
- Lokale afzuigmonden
- Trekkasten of zuurkast
- Bioveiligheidskasten
- EHBO materiaal
Wat zijn collectieve beschermingsmiddelen
- s een beschermingsmiddel voor personen: tegen giftige en gevaarlijke producten, explosies
en spatten
- NIET om corrosieve of giftige stoffen af te zuigen
o afgezogen dampen komen in milieu terecht
3
, Risicoklassen
Classificatie van pathogenen en ggo
Hepa filters
- Microbiologische veiligheidswerkkast of -post, bioveiligheidskabinet
- Half open of gesloten kast ontworpen met het oog op bescherming van de werknemer en
het milieu en in vanaf klasse II het experiment. Vaak UV lamp aan indien niet gebruikt
- Klasse 1: 1 HEPA-filter
- Klasse II: 2 HEPA-filters
- Klasse III: 3 HEPA-filters
- HEPA-filter: high efficiency particulateair: > 0,3 μm stof wordt gevangen
Bioveiligheidskast
- MVP 1
o Klasse 1: laborant en omgeving beschermd door middel van een inwaarts gerichte
luchtbeweging en filtering van de afgezogen lucht
o Product blootgesteld aan factoren van buitenaf aangevoerd en geen bescherming
Wanneer turbulentie ontstaat
o kruisbesmetting mogelijk
- MVP2
o Klasse II: laborant is beschermd en het risico op 'cross contamination’ is laag door
geschikte interne gefilterde luchtbeweging en filtering van de afgezogen lucht.
o Dit wordt meestal bereikt met een uni-directioneleneerwaartse laminaire
luchtbeweging in de kast en een luchtgordijn in het front
- Klasse 1a
o Invoer en afvoer via filter
- Klasse 2b
o Bijkomende derde luchtretourfilteronder werkblad
- MPV3
o Klasse III: werkomgeving is volledig afgesloten, de laborant is van de werkplek is
gescheiden door een fysieke barrière
o Zowel de toegevoerde als afgevoerde lucht wordt gefilterd
4
Veiligheid
3wetgevingen
- Milieuwetgeving: vlaamse aangelegenheid
- Welzijnswetgeving, alles met betrekking tot veiligheid en preventie (federaal niveau)
- Bioveiligheid(omgaan met ggoen pathogenen)
Goedelaboratoriumpraktijken
Houding
- Wees bewust van potentiële gevaren
- voer steeds taakanalyse en risicoanalyse uit
- Ga nooit in een labo zonder verantwoordelijk docent
- Laat experiment nooit ongecontroleerd achter
- Voer een experiment, waaraan risico’s verbonden zijn, nooit alleen uit
- Ken de eigenschappen (o.a. gevarensymbolen) van de stoffen waarmee je werkt
- Werk zo veilig mogelijk bij alle chemische manipulaties
- Voorzie recipiënten met chemicaliën met een gepast etiket
- Hou rekening met specifieke richtlijnen voor microbiologische, biochemische en moleculair-
biologische experimenten
Persoonlijke bescherming
- eten, drinken en roken zijn verboden
- Draag steeds geschikte labojas
- Draag altijd een veiligheidsbril in chemisch labo
- Lange haren worden samengehoude
- Draag geen nylon kledingstukken
- Draag gesloten schoenen
- Gebruik handschoenen indien vereist
- Was steeds je handen bij verlaten van het lokaal
- Werk in zuurkast/trekkast indien vereist
- Pipetteren gebeurt altijd met pipetteerhulp, nooit met de mond!
Orde en netheid
- Hou laboratoriumtafel netjes.
- Sluit alle recipiënten , zet op hun plaats.
- Reinig gebruikte glaswerk, laat uitlekken en plaats terug
- Ruim gemorste chemicaliën en producten altijd eerst op
o grote hoeveelheden → verwittig toezichthoudend personeel
- Niet noodzakelijke zaken niet laten rondslingeren
- Hou de vloer vrij van stukjes glas, papier en vocht
Incidenten
- Waarschuw steeds toezichthoudend personeel
- Ken de locatie van de veiligheidsuitrusting
1
,Reageer gepast op ongelukken
- contact met spattende chemicaliën of brandwonden:
o onmiddellijk spoelen met water (oogdouche) gedurende minstens 15 minuten
- Snijwonden: spoel de wonde uit onder stromend water
o knel bij hevige bloedingen de ader af met een knelverband aanwezig in het labo
o verwittig toezichter of EHBO helper.
- Morsen van producten
o gebruiken spilkit
- Brand:
o waarschuw personen in omgeving.
o Tracht een beginnende brand te blussen
o Bij een uitslaande brand bel noodnummer: **112
Milieubewustzijn
- Beperk afval
- Verzamel afval in de daarvoor bestemde afvalvaten
Maatregelen
- Schrijf schematisch op welke producten en materiaal nodig voor experiment
- Analyseer op papier gevaren die je kan voorkomen
- Risico’s minimaliseren door richtlijnen op te volgen
Wat bij brand
- Roep: ‘BRAND! BRAND!’ = waarschuwing
- Doe één poging tot blussen door gebruik te maken van het correct blusmiddel
o Sla ruitje van brandmelder uit
o Druk knop brandmelder in
- Telefoneer onthaal
o Naam en functie binnen Hogeschool Gent
o Naam en adres van gebouw
o De verdieping en lokaal nummer
o Reden van de oproep
- (dit gebeurt in principe door de receptioniste) telefoneer bij uitslaande brand naar het
noodnummer: 112 (**112)
Evacueren
- Blijf kalm en evacueer het laboratorium/lokaal
- Hulpdiensten opwachten en correcte informatie geven
- Onderwijzende personeel is verantwoordelijk voor begeleiding van studenten bij evacuatie
uit gebouw
- Het intern noodplan wordt door de receptioniste aan de brandweer overhandigd
- Het interventieteam informeert de hulpdiensten over de evacuatie
2
,Blusapparaten
Vuurhaarden en geschikt blusmiddel
Procedure blussen
Algemene beschermingsmiddelen
Collectieve beschermingsmiddelen
- Luchtextractie en luchtpulsie
o Luchtextractie en luchtpulsie
o Geen tocht creëren
- Lokale afzuigmonden
- Trekkasten of zuurkast
- Bioveiligheidskasten
- EHBO materiaal
Wat zijn collectieve beschermingsmiddelen
- s een beschermingsmiddel voor personen: tegen giftige en gevaarlijke producten, explosies
en spatten
- NIET om corrosieve of giftige stoffen af te zuigen
o afgezogen dampen komen in milieu terecht
3
, Risicoklassen
Classificatie van pathogenen en ggo
Hepa filters
- Microbiologische veiligheidswerkkast of -post, bioveiligheidskabinet
- Half open of gesloten kast ontworpen met het oog op bescherming van de werknemer en
het milieu en in vanaf klasse II het experiment. Vaak UV lamp aan indien niet gebruikt
- Klasse 1: 1 HEPA-filter
- Klasse II: 2 HEPA-filters
- Klasse III: 3 HEPA-filters
- HEPA-filter: high efficiency particulateair: > 0,3 μm stof wordt gevangen
Bioveiligheidskast
- MVP 1
o Klasse 1: laborant en omgeving beschermd door middel van een inwaarts gerichte
luchtbeweging en filtering van de afgezogen lucht
o Product blootgesteld aan factoren van buitenaf aangevoerd en geen bescherming
Wanneer turbulentie ontstaat
o kruisbesmetting mogelijk
- MVP2
o Klasse II: laborant is beschermd en het risico op 'cross contamination’ is laag door
geschikte interne gefilterde luchtbeweging en filtering van de afgezogen lucht.
o Dit wordt meestal bereikt met een uni-directioneleneerwaartse laminaire
luchtbeweging in de kast en een luchtgordijn in het front
- Klasse 1a
o Invoer en afvoer via filter
- Klasse 2b
o Bijkomende derde luchtretourfilteronder werkblad
- MPV3
o Klasse III: werkomgeving is volledig afgesloten, de laborant is van de werkplek is
gescheiden door een fysieke barrière
o Zowel de toegevoerde als afgevoerde lucht wordt gefilterd
4
