Voedingsleer
1. Voedingspatronen
1.1 voedingspatronen en voedingsgedrag
Definitie: Een voedingspatroon kan worden omschreven als de wijze waarop een individu, een groep
of een volk zich gewoonlijk voedt.
Het geeft antwoord op de vraag: wie eet wanneer wat in welke hoeveelheid, waar en hoe.
Allerlei factoren beïnvloeden het voedingspatroon en het voedingsgedrag.
1.2 Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een
voedingspatroon en voedingsgedrag
- Omgevingsfactoren: geografische, klimatologische, (seizoensgebonden (gezonder
gevarieerder goedkoper)), technologische, economische en politieke factoren die bepalen
welk voedsel beschikbaar is.
- Sociaal-culturele factoren: factoren die bepalen welk voedsel als eetbaar wordt
beschouw en welke betekenis voedsel heeft in de omgang met elkaar. (bv pikant eten, met
stokjes eten: betere spijsvertering)
- Persoons gebonden factoren : fysiologische en psychologische factoren die bepalen wat
de voedselbehoefte is en wat voeding voor iemand betekend.
- De geografi sche en klimatologische factoren : bepalen welke voedingsmiddelen van
nature beschikbaar zijn. In poolstreek is geen landbouw mogelijk. Voedsel bestaat
voornamelijk uit vlees; vis. Het weer speelt hierbij een rol bij de keuze van voeding. Door de
technologische ontwikkelingen is het voedselaanbod enorm uitgebreid.
- Economische en politi eke factoren hangen nauw samen, omdat de prijs van
voedingsmiddelen wordt beïnvloed door het overheidsbeleid. Wanneer de welvaar
stagneert bezuinigen mensen op voeding door van dezelfde producten goedkopere soorten
te kiezen, bv goedkopere vetter vlees, goedkoper brood. Ook blijkt dat ze sommige minder
gaan gebruiken: minder fruit; groente/vlees
- Culturele verschillen
In veel religies gelden bepaalde voedingsregels: zoals vasten, zich onthouden van bepaald
voedsel en bepaalde bereidingswijzen.
Bv joodse religie (koosjer), bepaalde soorten vlees mogen niet gegeten worden, vlees moet
ritueel geslacht worden.
- De sociale factoren
Het aanbieden van eten en drinken is een vorm van gastvrijheid, maar kan ook een
statusfunctie hebben. (laten zien dat je het kan betalen). Het is een manier om je identiteit
uit te drukken. Je maakt duidelijk tot welke bepaalde groep je behoort. Het kan ook als
machtsmiddel worden gebruikt.
Voedsel bevredigt niet alleen fysiologische behoeften maar ook psychologisch behoeften.
, Voedsel kan ook worden geassocieerd met bepaalde personen en gebeurtenissen. Wordt verbonden
met liefde, troost en veiligheid.
1.3 Het ontstaan van het huidige voedingspatroon (1850-1980)
Hoe zijn voedingsgewoonten ontstaan?
Grote veranderingen na Industriële Revolutie
(machinaal vervaardigde goederen/grote fabrieken/industrie)
Belangrijke factoren hierbij waren:
- de groeiende welvaart
- de gewijzigde woon- en werkomstandigheden
- de vernieuwingen in landbouw en veeteelt
- het ontstaan van een voedingsindustrie
- de opkomst van de moderne voedseldistributie
- de kwaliteitscontrole door de overheid
1.3.1 Groeiende welvaart
Consumptie van aardappelen, brood en melk daalt. Er wordt meer vlees, kaas, groente en fruit
gegeten en het suiker- en vetgebruik stijgt.
Steeds meer bewerkte producten (E-nummer: toevoeging van…)
1.3.2 Gewijzigde woon-werkomstandigheden
In de tweede helft van de 19de eeuw trokken veel mensen van het platteland naar de stad om in de
fabrieken te gaan werken
- Grote gezinnen
- Voedsel beperkt
- Werkdagen lang en woon werkafstand te groot
- Eten in de fabriek
- Slechte conditie door slechte werkomstandigheden
- Veel alcoholmisbruik
- Vrouwen en kinderen werkten ook in fabriek
- Zuigelingensterfte was hoog
- Geen borstvoeding geven (gaven onhygiënisch bereide pap van meel en water)
Einde 19de eeuw begin 20ste eeuw
- Verbeterde woonsituatie
- Ruimte en tijd om lunch te gebruiken
- Hygiënische omstandigheden verbeterde (daalde zuigelingensterfte)
- Uitvinding elektrische koelkast
1. Voedingspatronen
1.1 voedingspatronen en voedingsgedrag
Definitie: Een voedingspatroon kan worden omschreven als de wijze waarop een individu, een groep
of een volk zich gewoonlijk voedt.
Het geeft antwoord op de vraag: wie eet wanneer wat in welke hoeveelheid, waar en hoe.
Allerlei factoren beïnvloeden het voedingspatroon en het voedingsgedrag.
1.2 Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een
voedingspatroon en voedingsgedrag
- Omgevingsfactoren: geografische, klimatologische, (seizoensgebonden (gezonder
gevarieerder goedkoper)), technologische, economische en politieke factoren die bepalen
welk voedsel beschikbaar is.
- Sociaal-culturele factoren: factoren die bepalen welk voedsel als eetbaar wordt
beschouw en welke betekenis voedsel heeft in de omgang met elkaar. (bv pikant eten, met
stokjes eten: betere spijsvertering)
- Persoons gebonden factoren : fysiologische en psychologische factoren die bepalen wat
de voedselbehoefte is en wat voeding voor iemand betekend.
- De geografi sche en klimatologische factoren : bepalen welke voedingsmiddelen van
nature beschikbaar zijn. In poolstreek is geen landbouw mogelijk. Voedsel bestaat
voornamelijk uit vlees; vis. Het weer speelt hierbij een rol bij de keuze van voeding. Door de
technologische ontwikkelingen is het voedselaanbod enorm uitgebreid.
- Economische en politi eke factoren hangen nauw samen, omdat de prijs van
voedingsmiddelen wordt beïnvloed door het overheidsbeleid. Wanneer de welvaar
stagneert bezuinigen mensen op voeding door van dezelfde producten goedkopere soorten
te kiezen, bv goedkopere vetter vlees, goedkoper brood. Ook blijkt dat ze sommige minder
gaan gebruiken: minder fruit; groente/vlees
- Culturele verschillen
In veel religies gelden bepaalde voedingsregels: zoals vasten, zich onthouden van bepaald
voedsel en bepaalde bereidingswijzen.
Bv joodse religie (koosjer), bepaalde soorten vlees mogen niet gegeten worden, vlees moet
ritueel geslacht worden.
- De sociale factoren
Het aanbieden van eten en drinken is een vorm van gastvrijheid, maar kan ook een
statusfunctie hebben. (laten zien dat je het kan betalen). Het is een manier om je identiteit
uit te drukken. Je maakt duidelijk tot welke bepaalde groep je behoort. Het kan ook als
machtsmiddel worden gebruikt.
Voedsel bevredigt niet alleen fysiologische behoeften maar ook psychologisch behoeften.
, Voedsel kan ook worden geassocieerd met bepaalde personen en gebeurtenissen. Wordt verbonden
met liefde, troost en veiligheid.
1.3 Het ontstaan van het huidige voedingspatroon (1850-1980)
Hoe zijn voedingsgewoonten ontstaan?
Grote veranderingen na Industriële Revolutie
(machinaal vervaardigde goederen/grote fabrieken/industrie)
Belangrijke factoren hierbij waren:
- de groeiende welvaart
- de gewijzigde woon- en werkomstandigheden
- de vernieuwingen in landbouw en veeteelt
- het ontstaan van een voedingsindustrie
- de opkomst van de moderne voedseldistributie
- de kwaliteitscontrole door de overheid
1.3.1 Groeiende welvaart
Consumptie van aardappelen, brood en melk daalt. Er wordt meer vlees, kaas, groente en fruit
gegeten en het suiker- en vetgebruik stijgt.
Steeds meer bewerkte producten (E-nummer: toevoeging van…)
1.3.2 Gewijzigde woon-werkomstandigheden
In de tweede helft van de 19de eeuw trokken veel mensen van het platteland naar de stad om in de
fabrieken te gaan werken
- Grote gezinnen
- Voedsel beperkt
- Werkdagen lang en woon werkafstand te groot
- Eten in de fabriek
- Slechte conditie door slechte werkomstandigheden
- Veel alcoholmisbruik
- Vrouwen en kinderen werkten ook in fabriek
- Zuigelingensterfte was hoog
- Geen borstvoeding geven (gaven onhygiënisch bereide pap van meel en water)
Einde 19de eeuw begin 20ste eeuw
- Verbeterde woonsituatie
- Ruimte en tijd om lunch te gebruiken
- Hygiënische omstandigheden verbeterde (daalde zuigelingensterfte)
- Uitvinding elektrische koelkast
