samenvatting voeding en dieetleer

Samenvatting voedings- en dieetleer eerste trimester



Voedingsleer
1. Voeding en samenleving
1.1. Inleiding
Samenhang voeding, lichamelijk en geestelijk welzijn
 Komt tot uiting bij ernstige voedsel tekorten (tijden van oorlog)
Twee grote voedingsproblemen wereldwijd
 Overvoeding
o Geïndustrialiseerde landen
o Welzijnsziekte op voorgrond
 Hart- en vaatziekten
 Hypertensie
 Diabetes
 Ondervoeding
o Ontwikkelingslanden
o Tekorten aan
 Energie
 Eiwit
 Vitamine A
Gezondheid: toestand van volmaakt lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn
Optimale voeding: voeding die bovengenoemde toestand niet meer kan verbeteren. Een
dergelijke voeding verschaft een maximale gezondheid, arbeidskracht, voortplantingsvermogen
en gezond nakomelingschap
1.2. Gedragspatronen ten aanzien van voeding
Functies die de gedragspatronen ten aanzien van voeding bepalen:
 Voedingsgewoonten
 Sociale functies
 Voedsel in de maatschappij
 Houding tov voeding
 Geloof rond voeding
 Veranderende voedingsgewoonten
1.2.1.Voedingsgewoonten
Voedingsgewoonten: wijze waarop een groep gebruik maakt van het beschikbare voedsel als
gevolg van de op hen uitgeoefende economische, sociale en culturele druk
Factoren die de voedingsgewoonten beïnvloeden:
 Voorlichting
o Weten wat er gezond is en wat niet
 Beschikbaarheid van levensmiddelen
 Prijs van de voeding
 Reclame
 Inkomen
 Werksituatie
 Eigen opvoeding en opleiding
 Cultuurpatronen
o Ramadan



1

, Samenvatting voedings- en dieetleer eerste trimester

1.2.2.Sociale functies van ons voedsel in de samenleving
Naast primaire biologische functie heeft ons voedsel ook sociale functies:
 Honger en verzadiging
o Het duurt 25 minuten voor de hersenen een signaal geven dat we verzadigd
zijn
 Genieten
o Zoet is altijd de voorkeur
o Bitter, zout en zuur minder de voorkeur
 Sensorische eigenschappen
o Smaak
 Eten wat we lekker vinden
 Kostprijs en toegankelijkheid
o Weinig inkomen
 Minder groenten en fruit/gezonde voeding
 Opvoeding en kennis
o Weten wat er gezond en ongezond is (frieten tov paprika)
o Thuis nooit groenten gegeten  minder geneigd om ook groenten te eten
 Invloed van sociale klasse
o Hoge sociale klasse
 Meer gaan eten
 Culturele invloeden
o Veel rijst in Azië
o Veel ongezonde voeding of fastfood in de VS
o Wel of niet eten van bepaalde voeding
 Sociale context
o Vrienden die gezond eten  sneller ook gezond eten
 Omgevingsfactoren
o Opvoeding van thuis uit
o Vaker buiten huis/online/school
 Eetpatroon
o Altijd afhaalmaaltijden
o Laat eten
o Veel snoepen
 Stress
o Gezondheid schaden
 Veel of weinig eten in de stress periode
 Gezond of ongezond eten in de stress periode
 Stemming
o Voeding beïnvloed de voeding
 Eetstoornissen
o Anorexia
 Attitude
o Kwaliteit
o Hoe mensen naar eten kijken
 Onvoldoende bewust van de eigen voedingsgewoontes
o Niet weten dat je ongezond eet
 Barrières voor veranderingen
o Te weinig inkomen voor de juiste/gezonde voeding
 Succesvolle interventies
o Scholen en werkplekken


2

, Samenvatting voedings- en dieetleer eerste trimester

 Bezig met het aanbod gezond te maken
1.2.3.Veranderende voedingsgewoonten
 Voedingsgewoonten zijn niet stabiel
o Steeds aan verandering onderhevig
o Laatste 40 jaar sterk veranderd
 Toegenomen welvaart na WO2
o Overvoeding
 Huidige voeding
o Energierijker  dierlijke voeding
o Vezelrijke producten belang verloren
o Ruim aanbod industrieel bereide voeding
o Verandering consumptie patroon gevolgen in voorziening energie en
microvoedingsstoffen
1.2.4.Waarom is onze voeding veranderd
Oorzaken verschuiving sobere voeding naar duurdere/luxeproducten:
 Vooruitgang voedingsmiddelentechnologie
 Grotere aanbod aantal voedingsmiddelen
 Reclame
o Gebruik maken van sociaalpsychologische betekenis van voeding
o Aanprijzing reclameboodschappen van bereidingsgemak voedingsmiddelen
 Toename tussendoortjes
1.3. Relatie voeding en welvaartsziekten
Verschuiving voedingspatroon heeft de relatie voeding-gezondheid veranderd. De problemen
liggen op overvoeding.
Welvaartsziekten moeilijk te bestrijden en voorkomen doordat:
 Beïnvloed worden door verschillende factoren
o Voeding
o Stress
o Te weinig beweging
o Roken
o Te hoge bloeddruk
 Langere periode overheen gaat tot verschijnselen optreden
 Pas as gezondheid direct in gevaar  adviezen opvolgen
Welvaartsziekten en verkeerde voeding:
 Obesitas
o Te hoge energie-inname
o Geringe lichamelijke activiteit
o Indirect gezondheid in gevaar brengen
 Rugklachten
 Grotere kans op diabetes
 Hart- en vaatziektes
 Hart- en vaatziektes
o Preventie belangrijk
o Proces langzaam verloopt
o Jaren onopgemerkt blijven
 Andere risico factoren
o Te veel roken
o Te weinig lichaamsbeweging
o Verhoogde bloeddruk

3

, Samenvatting voedings- en dieetleer eerste trimester

o Te veel stress
Tandcariës: gevolg van grote en frequente consumptie eenvoudige suikers
 Suikers hechten zich aan tandplaque
 Dienen als voedingsstoffen voor aanwezige bacteriën
 Zetten suikers om in zuren en daarna tandglazuur oplossen
 Bacteriën niet in staat om samengestelde koolhydraten om te zetten
 Goede aanzet tot preventie
o Beperking suikergebruik
o Beperkte gebruiksfrequentie
Darmfunctiestoornissen: soepel verlopende stoelgang voedingsvezel noodzakelijk
 Stimulerende werking op darmen en vochtvasthoudende vermogen voorkomen
verstoppingen
Maag-, pancreas- en leverziekten: verband met hoog alcohol gebruik
 Leververvetting
o Ziekteverschijnsel voorkomt bij mensen die regelmatig alcohol gebruiken
 Maag- en pancreasafwijkingen
o Regelmatig alcohol gebruik
 Chronisch hoog alcohol gebruik
o Verwaarlozing andere voeding
Hypertensie: verhoogde bloeddruk
 Te veel zout gebruik  matig het zout gebruik




4