Samenvatting Burgerlijk Procesrecht - 2e jaar rechtspraktijk - Artevelde - docente: Rebecca Decreus

Samenvatting: Burgerlijk Procesrecht

Deel 1: Inleiding
1. Wat is recht?
 Het recht omvat een geheel van gedragsregels en normen
o Verbodsbepalingen – gebodsbepalingen – normen die toelating bevatten – organieke
regels
o Dwingend recht – aanvullend recht
o Algemene normen – individuele normen
 Deze gedragsregels en normen hebben tot doel  het maatschappelijk leven te ordenen
 De regels worden opgelegd door  de overheid
 De regels zijn afdwingbaar
o = als recht niet vrijwillig wordt nageleefd dan kan je het gaan afdwingen voor de
rechtbank (bv. je kan straffen krijgen, er kan worden opgelegd dat je je huur moet
betalen,…)



1.1. Verbodsbepaling – gebodsbepaling
Verbodsbepaling = iets wat door het recht verboden is

Bv. alles wat te maken heeft met het strafrecht  niet doden, niet stelen,…  er staan sancties
tegenover


Gebodsbepaling = iets wat je MOET doen door het recht

Bv. je moet eerste hulp verlenen, je moet belastingen betalen,..  er staan sancties tegenover bij
niet-naleving



1.2. Normen die toelating bevatten – organieke regels
Normen die toelating bevatten = een keer dat dit wordt toegekend krijg je de toelating

Bv. een vergunning voor een bijbouw aan je huis


Organieke regels = hoe dat de overheid georganiseerd is

Bv. verkiezingen, organisatie van de rechtbanken,…



1.3. Dwingend recht van openbare orde – goede zeden – ter
bescherming van de zwakken
Dwingend recht = dit moet je sowieso respecteren, het zijn dwingende regels

Goede zeden = tegen de norm van fatsoen

Ter bescherming van de zwakken = bv. in een relatie verhuurder en huurder  is de huurder zwak
en dit is om hem te beschermen, er zijn hier ook dwingende regels bij




1

, 1.4. Aanvullend recht
Aanvullend recht = recht waarvan je kan afwijken met overeenkomst

Als je er niet van afwijkt dan pas je de regel toe

Bv. als koper betaal je de verkoper vanaf ontvangst van de goederen, maar je kan een overeenkomst
sluiten in verband met een voorschot



1.5. Algemene normen – individuele normen
Algemene normen = rechtsregel die op iedereen van toepassing is

Individuele normen = regels die slechts op een specifiek aantal personen toepasbaar zijn



1.6. Regels opgesteld door de overheid
We hebben de federale overheid, de gemeenschappen, de gewesten, provincies en de gemeentes
 elk van deze verschillende overheden kan regels opleggen




2. Gerechtelijk recht – formeel recht – handhavingsrecht
2.1. Materieel recht  formeel recht
Materieel recht = het SPEL = de regels die rechten toekennen en plichten opleggen

Formeel recht = SPELREGELS = geeft aan hoe de naleving van het materiële recht verzekerd kan
worden = hoe moet ik dat voor een rechtbank brengen, hoe moet ik de procedure in gang steken,…

Procesrecht = gerechtelijk recht = formeel recht = handhavingsrecht


2.2. Doel van het gerechtelijk recht
Doel van het gerechtelijk recht:

 Uitsluiten van eigenrichting  het recht zelf in eigen handen gaan nemen als je er niet uit
geraakt met beide partijen (bv. zelf wraak nemen)  DIT MAG NIET!



2

,  Restanten van eigenrichting
o Exceptie van niet-nakoming (ENAC)
= als 1 partij in een contract zijn verbintenis of prestatie niet nakomt (bv. verbintenis
om een huis te bouwen) en uw verbintenis is daarvoor betalen dan kan en mag je uw
verbintenis tijdelijk opschorten

o Retentierecht
= ik breng het kostuum van mijn man binnen bij de schoonkuis, ik verschiet mij een
ongeluk want het is enorm duur, dus je zegt “ik ga dat niet betalen” dan kan de
schoonkuis zeggen “oke dan gaan we het kostuum bijhouden zolang dat je niet
betaald”


2.3. Indeling van het gerechtelijk recht
Het gerechtelijk recht kan opgesplitst worden in:

 Gerechtelijk privaatrecht / burgerlijk procesrecht / procedure regels in burgerlijke zaken
(synoniemen)
o (Gerechtelijk recht op zich is het proces recht)
 Strafprocesrecht
 Administratief procesrecht
 Fiscaal procesrecht
 Tuchtprocesrecht = rechters zijn onderworpen aan een aantal tuchtregels en hierbij zijn er
ook bepaalde procesregels, bv. een rechter die een aantal regels heeft overtreden



3. Burgerlijk procesrecht
Takken van het burgerlijk procesrecht

Burgerlijke zaken = ook ondernemingsrecht, sociaal recht, burgerlijk recht  ruimer dan we denken!


Onderdelen

Burgerlijke procesrecht = een deel privaat recht en een deel publiek recht

 Het is gemengd, omdat bv. als mensen trouwen (of scheiden) is dit:

 Tussen mensen onderling
 Overheid heeft ook een aandeel in de overeenkomst (het moet gebeuren door een schepen
in het gemeentehuis,…)

Het hele procedurele gedeelte  publiek recht


Er zijn 12 gerechtelijke arrondissementen


Burgerlijk procesrecht = gerechtelijk privaatrecht




3

, 3.1. Bronnen van het burgerlijk procesrecht
3.1.1.Internationale verdragen
Verdrag = een overeenkomst tussen 2 of meer staten

2 belangrijke verdragen:

 Art. 14 BUPO = internationaal verdrag inzake burgerlijke en politieke rechten
 Art. 6 EVRM = Europees verdrag voor de rechten van de mens

Recht op eerlijk proces  is heel belangrijk!



3.1.2.Grondwet
= belangrijkste nationale wet

 Erkenning rechterlijke macht (art. 40 Gw.)
= we hebben 3 machten en de rechterlijke macht ligt bij de rechtbanken en de hoven

 Openbaarheid terechtzitting (art. 148 Gw.)
= zittingen zijn in het principe openbaar, maar er zijn uitzonderingen
Bv. bij familierechtbanken, zedenzaken voor de correctionele rechtbank,
terrorismeprocessen,…

 Motiveringsplicht (art. 149 Gw.)
= een rechter moet verplicht zijn vonnis (op niveau van beroep een arrest) motiveren! Dit is
om willekeur te vermijden!

 Onafhankelijkheid van de rechter (art. 151 Gw.)
= een rechter moet onafhankelijk oordelen van elke andere macht
Bv. de zaak i.v.m. Bart De Pauw  is al in de media gevoerd, maar het is aan de rechter om
te oordelen  de rechter mag geen rekening houden met wat in de media verschijnt!

 Exceptie illegaliteit (art. 159 Gw.)
= heeft te maken met de hiërarchie van de rechtsnormen, alles wat lager is in norm moet in
overeenstemming zijn met hogere rechtsnormen, er mogen geen tegenstrijdigheden zijn (en
anders heeft het hoogste in de rang voorrang)


3.1.3.Gerechtelijk wetboek = meest belangrijke bronnen!!
Dateert van 1967

Toen wouden ze het vernieuwen  gemoderniseerder, eenvoudiger en minder formalistisch maken


7 delen (niet vanbuiten leren! Staat in codex!):

 Algemene beginselen  je moet altijd een belang kunnen aantonen
 Rechterlijke organisatie
 Bevoegdheid
 Burgerlijke rechtspleging  hoe komt ik een zaak opstarten, hoe verloopt een procedure,…
 Bewarend beslag, middelen tot tenuitvoerlegging en collectieve schuldenregeling


4