Statistiek is de wetenschap die met eigen methodologie complexe
verschijnselen helpt verklaren. Hierbij hoort het verzamelen, ordenen,
beschrijven, voorstellen en interpreteren van gegevens om - op basis van die
informatie – beslissingen te nemen en voorspellingen te maken.
1.1 STEEKPROEF EN POPULATIE
De groep individuen waarvan we het kenmerk willen onderzoeken, noemen we
de populatie (bv. alle Belgen). Meestal is het onmogelijk om de gehele populatie
te onderwerpen aan een onderzoek (te groot, te duur…). Vaak nemen we daarom
een klein gedeelte van de populatie, een steekproef. Het aantal individuen in de
steekproef heet de steekproefgrootte. Hoe groter de steekproef, hoe groter de
betrouwbaarheid.
Een steekproef moet representatief zijn: een correct beeld geven van
verscheidenheid binnen de populatie (bv. alle Belgen: zowel mannen als vrouwen
van alle leeftijden en alle landsgedeelten). De steekproef moet ook aselect zijn:
elk element van de populatie moet evenveel kans hebben om opgenomen te
worden in de steekproef. De steekproef moet tevens onafhankelijk zijn: de
keuze van een bepaald element mag de keuze van een ander element niet
beïnvloeden.
1.2 SOORTEN STATISTIEK
1. Verzamelende statistiek
Het verzamelen van gegevens voor het onderzoek wordt gedaan via
waarnemingen, metingen, tellingen of enquêtes bij de elementen van de
steekproef.
2. Beschrijvende statistiek: inventariserend of descriptief
De gegevens worden gerangschikt en geordend in tabellen. Ook worden
statistische grootheden zoals gemiddelden, standaardafwijkingen, percentages,
vormcoëfficiënten en eventuele correlaties berekend.
3. Verklarende statistiek: inductief of inferentieel
De verklarende statistiek steunt op de resultaten uit de beschrijvende statistiek
om uitspraken te doen over de ganse populatie (bv. om het gemiddelde gewicht
van alle VUB-studenten te kennen, zal men a.d.h.v. het gewicht van de studenten
uit de steekproef besluiten trekken).
Men kan concluderen dat men bij de beschrijvende statistiek van veel informatie
gaan naar een samenvattend overzicht, terwijl we bij de verklarende statistiek
van weinig informatie gaan naar algemene beweringen gaan.
1.3 GEGEVENS EN VARIABELEN